Czy państwo zapłaci za przeludnienie w więzieniach

Pierwszy prezes Sądu Najwyższego chce, by jego siedmioosobowy skład wyjaśnił, czy umieszczenie w celi, w której przypada mniej niż 3 mkw. na osobę, narusza dobra osobiste osadzonego

Publikacja: 17.04.2011 04:58

Czy państwo zapłaci za przeludnienie w więzieniach

Foto: Fotorzepa, Bartosz Jankowski

 

Jeśli tak, to sędziowie będą musieli się zastanowić, czy dla zadośćuczynienia za to naruszenie wystarczy tylko bezprawność (sprzeczność z przepisami), czy musi być także wykazana wina (sygnatura akt: III CZP 25/11).

Przepisy dotyczące zaludnienia w celach zmieniły się 6 grudnia 2009 r. Wciąż obowiązuje przewidziana w art. 110 § 2 kodeksu karnego wykonawczego ( k.k.w.)  minimalna norma 3 mkw .  W nowych § 2 a – 2i art. 110 k.k.w. doprecyzowano jednak, w jakich okolicznościach i na jak długo dopuszczalne jest osadzenie w celi, w której standard ten nie jest zachowany. To skutek wyroku z

28 maja 2008 r. (sygn. SK 25/07), w którym Trybunał  Konstytucyjny

uznał za sprzeczny z ustawą zasadniczą art. 248 § 1 k.k.w. Przepis ten dopuszczał  osadzenie w zagęszczonych w celach na podstawie decyzji dyrektora. Trybunał odroczył wejście w życie  wyroku na 18 miesięcy,  tj. do 6 grudnia 2009 r. Z tym dniem art. 248 k.k.w. przestał obowiązywać, a  jego miejsce zajęły nowe art. 110 § 2 a – 2i k.k.w.

Przepisy się zmieniły, ale problem pozostał. Choć od czerwca 2010 r. w jednostkach penitencjarnych nie ma przepełnienia, wciąż napływają i będą napływać  pozwy osadzonych, którzy przebywali wcześniej w zbyt ciasnych celach. Domagają się odszkodowań i zadośćuczynienia pieniężnego za naruszenie ich dóbr osobistych, zwłaszcza godności, prawa do intymności i prywatności. Roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym i o zadośćuczynienie przedawniają się w ciągu trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia .

Dotychczasowe orzecznictwo SN  jest rozbieżne. Nie ma  jasności, czy osadzenie w  celi, w której nie oddzielono pomieszczeń sanitarnych  i nie zapewniono osobnych miejsc do spania, jest naruszeniem dóbr osobistych  i może uzasadniać odpowiedzialność Skarbu Państwa na podstawie art. 24 i art. 448 kodeksu cywilnego. Twierdzącej odpowiedzi na to pytanie udzielił SN w wyroku  z 28 lutego 2007 r. (V CSK 431/06). Takie samo stanowisko zajął w wyroku z 17 marca 2010 r. ( sygn. II CSK 486/09), wydanym już po zmianie przepisów.

Są jednak też dwa orzeczenia, w których SN wyraził pogląd odmienny. W wyroku z 2 października 2007 r. (sygn. II CSK 269/07) uznał, że samo przebywanie w przepełnionej celi może być usprawiedliwione i nie uzasadnia odpowiedzialności Skarbu Państwa. W sprawie, której wyrok dotyczy, umieszczenie w takiej celi nie było w ocenie SN bezprawne, bo nastąpiło na podstawie   przewidzianej w  art. 248 § 1 k.k.w. decyzji dyrektora zakładu karnego, utrzymanej w mocy przez sąd penitencjarny.  Jeszcze dalej idzie postanowienie z 20 grudnia 2010 r., odmawiające  przyjęcia skargi kasacyjnej. SN uznał w nim, że gorsze od oczekiwanych warunki sanitarne i okresowe przebywanie w przeludnionej celi nie naruszają dóbr osobistych osadzonego.

Rozbieżności  w orzecznictwie sądów  I  i II  instancji   wystarczają do przedstawienia  wątpliwości  pod rozwagę  powiększonego składu SN.

Czytaj również:

Zobacz serwis:

Jeśli tak, to sędziowie będą musieli się zastanowić, czy dla zadośćuczynienia za to naruszenie wystarczy tylko bezprawność (sprzeczność z przepisami), czy musi być także wykazana wina (sygnatura akt: III CZP 25/11).

Przepisy dotyczące zaludnienia w celach zmieniły się 6 grudnia 2009 r. Wciąż obowiązuje przewidziana w art. 110 § 2 kodeksu karnego wykonawczego ( k.k.w.)  minimalna norma 3 mkw .  W nowych § 2 a – 2i art. 110 k.k.w. doprecyzowano jednak, w jakich okolicznościach i na jak długo dopuszczalne jest osadzenie w celi, w której standard ten nie jest zachowany. To skutek wyroku z

Pozostało jeszcze 80% artykułu
Matura i egzamin ósmoklasisty
Egzamin 8-klasisty: język polski. Odpowiedzi eksperta WSiP
Prawo rodzinne
Rozwód tam, gdzie ślub. Szybciej, bliżej domu i niedrogo
Nieruchomości
Czy dziecko może dostać grunt obciążony służebnością? Wyrok SN
Prawo w Polsce
Jak zmienić miejsce głosowania w wyborach prezydenckich 2025?
Prawo drogowe
Ważny wyrok dla kierowców i rowerzystów. Chodzi o pierwszeństwo