Trybunał Konstytucyjny - porządki jak u Orbana

Rozmowa | Dominik Héjj , politolog, redaktor naczelny portalu www.kropka.hu

Aktualizacja: 27.11.2015 13:16 Publikacja: 27.11.2015 09:35

Trybunał Konstytucyjny - porządki jak u Orbana

Rz: Premier Viktor Orbán i jego rozprawa z węgierskim Trybunałem podawany jest jako przykład ograniczenia, jeśli nie złamania Trybunału. Skąd wziął się tamten konflikt?

Dominik Héjj: Po dojściu do władzy w 2010 r. Viktor Orbán zaproponował Węgrom całkowite odnowienia kraju. Jedynym hamulcowym nowej idei mógł być Trybunał Konstytucyjny. Stało się tak dlatego, że koalicja Fidesz–KDNP zdobyła większość konstytucyjną. Jedna z pierwszych „nieprzychylnych" decyzji sądu konstytucyjnego dotyczyła niezgodności z konstytucją opodatkowania odpraw w sektorze budżetowym. Był to podatek w wysokości 98 proc. Orbán uważał, że dostał legitymację od społeczeństwa na podejmowanie działań, z których planem Węgrzy mogli się zapoznać w trakcie kampanii wyborczej. Trybunał Konstytucyjny był dla premiera strażnikiem „starego porządku".

W jaki sposób Orbán złamał Trybunał?

Już pół roku po objęciu władzy koalicja przegłosowała poprawkę do konstytucji, w myśl której ograniczono kompetencje Trybunału. Prawo do orzekania zgodności ustaw z konstytucją w następujących obszarach: ustawy budżetowej, w tym jej realizacji, a także – zgodnie z tekstem konstytucji – podatków państwowych, świadczeń socjalnych, opłat, ceł, centralnych decyzji określających podatki lokalne, zostało ograniczone jedynie do badania zgodności z zawartymi w konstytucji: prawem do życia i ludzkiej godności, prawem do ochrony danych osobowych, prawem do wolności myśli, sumienia i wyznania oraz z prawami związanymi z obywatelstwem węgierskim. Jeśli Trybunał uznał, że dany akt prawny jest niezgodny ze wskazanymi zapisami, to mógł je unieważnić.

A sędziów jakoś dotknął?

Zwiększono liczbę sędziów o czterech do 15, a także wydłużono ich kadencję o trzy lata – do 12. Sędziowie składali przysięgę przed parlamentem.

Ostateczny cios przyszedł w 2013 r., gdy Fidesz anulował orzeczenia TK sprzed 1 stycznia 2012 r. Zapisano także, że Trybunał orzekać może jedynie w sprawach proceduralnych.

—rozmawiał Marek Domagalski

Pełna wersja wywiadu z poniedziałkowej "Rzeczpospolitej"

Opinie Prawne
Maciej Gawroński: Nie mnóżmy strażników sztucznej inteligencji
Materiał Promocyjny
Z kartą Simplicity można zyskać nawet 1100 zł, w tym do 500 zł już przed świętami
Opinie Prawne
Zabójstwo drogowe. Legislacyjny bubel roku w wykonaniu PiS
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: W sprawie Jolanty Brzeskiej państwo poniosło porażkę na całej linii
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Spóźniona o kilka lat ustawa frankowa dziś może jedynie zaszkodzić
Materiał Promocyjny
Strategia T-Mobile Polska zakładająca budowę sieci o najlepszej jakości przynosi efekty
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Weryfikacja sędziów nawet 24 godziny na dobę może nie pomóc
Materiał Promocyjny
Polscy przedsiębiorcy coraz częściej ubezpieczeni