Tomasz Pietryga: Najważniejsze wydarzenia w prawie - subiektywnie

Publikacja: 30.12.2022 16:40

Tomasz Pietryga: Najważniejsze wydarzenia w prawie - subiektywnie

Foto: Adobe Stock

Styczeń 2022. W życie weszła nowelizacja prawa drogowego, zaostrzająca kary dla kierowców. Podwyższyła m.in. maksymalną wysokość grzywny z 5 do 30 tys. zł, szczególną ochroną zostali otoczeni piesi, a w górę wystrzelił taryfikator punktów karnych. Miasta zwolniły. Surowe przepisy zadziałały na wyobraźnie kierowców tylko na chwilę, brak egzekucji prawa, sprawił, że już w drugiej połowie roku: statystyki wypadków na drogach, w tym śmiertelnych, wróciły na dawne tory.

Luty 2022. Pracownicy budżetówki m.in. nauczyciele i policjanci dowiedzieli się, że otrzymali niższe wynagrodzenia. To efekt chaosu wywołanego długo reklamowaną, acz nieprzygotowaną reformą prawa podatkowego, która weszła w życie początkiem roku. W pamięci podatników pozostał „tajemniczy” PiT-2 i podniesiona składka zdrowotna. Rząd już dwa miesiące później musiał uciekać od źle przygotowanej reformy, wprowadzając rozwiązania zastępcze. Finalnie wprowadzono 852 poprawki, a zmienione przepisy zaczęły obowiązywać od lipca. Ich skutek częściowo poznamy dopiero za kilka miesięcy rozliczając się z podatków 2022. Z rządowych komunikatów znikła, gdzieś niesławna nazwa „Polski Ład”.

Marzec 2022. Sejm uchwalił ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z agresją Rosji. Nigdy wcześniej we współczesnej Polsce - nie było ustawy, która w tak szerokim stopniu udziela wsparcia cudzoziemcom, nie posiadającym obywatelstwa RP, m.in. kwestiach pobytu, dostępu do służby zdrowia, pomocy socjalnej, edukacji czy zatrudnienia. Ustawa była ta w trakcie roku nowelizowała, ale pozostała ważnym elementem wsparcia państwa polskiego dla walczącej Ukrainy i cierpiących wskutek wojny Ukraińców.

Kwiecień 2022. Carla Del Ponte, prokurator Trybunału w Hadze, który ścigała zbrodniarzy z byłej Jugosławii i Ruwandy, ogłosiła, że chce międzynarodowego nakazu aresztowania dla Władimira Putina. Był to przełom krok w podejściu zachodniego świata do agresji rosyjskiej na Ukrainę. Złamał ochronne tabu i zapoczątkował drogę, który może w przyszłości zaowocować osądzeniem przed międzynarodowymi trybunałami kremlowskich zbrodniarzy.

Maj 2022. Sejm uchwalił znowelizowaną ustawę o Sądzie Najwyższym. Przepisy, autorstwa prezydenta Andrzeja Dudy, weszły w życie w lipcu. Miały złagodzić spór z UE i odblokować pieniądze z KPO. Drogą ku temu miała być likwidacja Izby Dyscyplinarnej SN i powołanie w jej miejsce Izby Odpowiedzialności Zawodowej, a także wprowadzenie tzw. testu niezawisłości sędziego. Przepisy jednak nie zostały zaaprobowane przez Komisje Europejską, jako wypełniające wyroki TSUE i spór z Brukselą trwa nadal.

Czerwiec 2022. Sąd Najwyższy USA uchylił przełomowe orzeczenie w sprawie Roe przeciwko Wade z 1973. Otwiera to możliwość zakazywania aborcji na poziomie poszczególnych stanów. Otwiera społecznościom stanowym prawo decydowania, na ile liberalne będzie prawo aborcyjne na ich terenie. W efekcie tego orzeczenia ruchy proaborcyjne w USA znalazły się w odwrocie, a na świecie na nowo rozgorzała dyskusja nad ochroną życia ludzkiego.

Lipiec 2022. Prezydent podpisał ustawę o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Na tej podstawie wydłużono działanie tarczy antyinflacyjnej, zamrożono zerowe stawki VAT m.in. na żywności i gaz ziemny oraz utrzymano niższe stawki podatkowe na energię elektryczną i paliwa. Wprowadzono też przepisy mocy których osoby posiadające kredyt hipoteczny w złotych mogą skorzystać z wakacji kredytowych w roku 2022 i w 2023 r. związku z szalejącą inflacją.

Sierpień 2022. Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok dotyczący warszawskiej reprywatyzacji. NSA orzekł, że kupcy roszczeń nie byli stronami w postępowaniach i nie powinni byli odzyskiwać tą drogą nieruchomości. Potwierdził tym samym, że dotychczasowy model reprywatyzacji, który rodził patologie w Warszawie, nie ma oparcia w prawie.

Wrzesień 2022. Rząd opublikował Raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej 1939-1945. Specjalny zespół oszacował szkody wojenne na 6 bln 220 mld 609 mln zł. W ślad za raportem poszła nota dyplomatyczna do MSZ RFN, jak na razie nie podjęto innych korków w tej sprawie. Sprawą otwartą pozostaje wejście na ścieżkę prawną.

Październik 2022. Oświadczenie tzw. 30 starych sędziów SN, że nie będą orzekać wspólnie z sędziami z nowego nadania, w związku, że przeszli przez upolitycznioną KRS, przypomniało, że konflikt w Sądzie Najwyższym, ciągle trwa, a upływających czas wcale nie wpłynął na jego wygaszenie, wręcz przeciwnie podziały pogłębiły się i szans na porozumienie obecnie brak.

Listopad 2022. Sejm odrzucił uchwałę Senatu odrzucającą uchwaloną miesiąc wcześniej systemową zmianę w kodeksie karnym. Projekt autorstwa Zbigniewa Ziobro zasadniczo zmienił politykę karną państwa, w kierunku bardziej represyjnym wobec przestępców, dokonujących najcięższych przestępstw. Nowela spotkała się z ogromną krytyką środowisk akademickich, które w zaostrzaniu kar nie widzą skutecznego sposobu na obniżenie przestępczości. W ostatnich dwóch dekadach kodeksy karne były nowelizowane kilkadziesiąt razy, zaostrzenie kar nie przyniosło radykalnego spadku w głównych kategoriach przestępstw.

Grudzień 2022. Minister ds. UE Szymon Szynkowski vel Sęk triumfalnie ogłosił zawarcie kompromisu z Brukselą w sprawie odblokowania KPO. Jego ceną ma być ponowna reforma systemu dyscyplinarnego i przeniesienie go do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a także poszerzony test niezawisłości sędziowskiej. Sprawa wywołała kontrowersje i zarzuty niekonstytucyjności, nie tylko w środowiskach prawniczych, ale w samym obozie prawicy ( krytycznie do zmian odniósł się prezydent). Okazało się, że zawarty kompromis z Brukselą nie był wcześniej konsultowany z najważniejszymi osobami w państwie, co może stawiać pod znakiem zapytania wartość tych ustaleń. Na początku stycznia mają ruszyć prace legislacyjne nad zmianami.

Styczeń 2022. W życie weszła nowelizacja prawa drogowego, zaostrzająca kary dla kierowców. Podwyższyła m.in. maksymalną wysokość grzywny z 5 do 30 tys. zł, szczególną ochroną zostali otoczeni piesi, a w górę wystrzelił taryfikator punktów karnych. Miasta zwolniły. Surowe przepisy zadziałały na wyobraźnie kierowców tylko na chwilę, brak egzekucji prawa, sprawił, że już w drugiej połowie roku: statystyki wypadków na drogach, w tym śmiertelnych, wróciły na dawne tory.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Opinie Prawne
Prof. Pecyna o komisji ds. Pegasusa: jedni mogą korzystać z telefonu inni nie
Opinie Prawne
Joanna Kalinowska o składce zdrowotnej: tak się kończy zabawa populistów w podatki
Opinie Prawne
Robert Gwiazdowski: Przywracanie, ale czego – praworządności czy władzy PO?
Opinie Prawne
Ewa Szadkowska: Bieg z przeszkodami fundacji rodzinnych
Opinie Prawne
Isański: O co sąd administracyjny pytał Trybunał Konstytucyjny?