Takie wnioski płyną z ogłoszonej 24 marca decyzji unijnej komisarz ds. sprawiedliwości Viviane Reding w sprawie dalszych prac na rzecz zagwarantowania praw rodzicom i dzieciom z małżeństw osób różnej narodowości. Powyższe jest kontynuacją nieszczęśliwych rozwiązań w sprawie rozwodów międzynarodowych, jakie znalazły się w rozporządzeniu tzw. Rome III (Rzym III) z roku 2006. Część państw – dziesięciu członków UE, w tym m.in. Austria, Bułgaria, Francja, Grecja, Węgry, Włochy, Luksemburg, Rumunia, Słowenia, Hiszpania – zadeklarowała prowadzenie tzw. wzmocnionej współpracy w przedmiotowej dziedzinie.
Główne założenia projektu na rzecz gwarancji prawnej dla rodziców i dzieci z małżeństw międzynarodowych to możliwość wyboru przez samych zainteresowanych, w tym przypadku rodziców, jaki system prawa będzie właściwy dla orzeczenia rozwodu i określenia praw przysługujących każdemu z małżonków w stosunku do małoletnich.
Wybór prawa przez strony będzie możliwy zarówno w sytuacji, kiedy rozstanie nastąpiło via facti, jak również najzupełniej prewencyjnie, np. przy zawarciu małżeństwa. Propozycja zmierza do zapobiegania tzw. forum shoping, co oznacza wybór najkorzystniejszej jurysdykcji z perspektywy tylko jednej strony. Umożliwia również wniesienie powództwa o rozwód przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mają stałe miejsce pobytu (habitual residence), ale nie jest on sądem któregokolwiek z nich w sensie narodowości stron. Wybór prawa dokonany musi być pisemnie z podpisem każdej ze stron i opierać się na następującym łączniku: ostatnie wspólne zamieszkanie, ostatni stały pobyt, jeśli którakolwiek ze stron w miejscu tym przebywa, pochodzenie jednej ze stron, prawo sądu, przed który sprawa została wniesiona. Powyższe oznacza niniejszym, że sąd miejsca pobytu stron, np. polski, będzie obowiązany na podstawie ważnie dokonanego wyboru prawa zastosować prawo litewskie, jeśli małżonkowie będą Litwinami lub też jedno z nich jest obywatelem Republiki Litewskiej.
W braku wyboru prawa przez strony prawem właściwym będzie prawo miejsca wspólnego pobytu, a w braku możliwości ustalenia takiego – z miejsca ostatniego wspólnego zamieszkania tam, gdzie jedno z nich stale przebywa, prawo pochodzenia stron, prawo sądu, przed który sprawa została wniesiona. Ten ostatni wydaje się mieć największe szanse powodzenia na zastosowanie.
Prawo obce bywa stosowane przez sądy państw członkowskich. Celem propozycji przedstawionej przez Komisję jest bardziej świadomy jego wybór, aniżeli dzieje się to obecnie. Zasadniczo projekt zakłada zastosowanie prawa obcego w ograniczonej liczbie przypadków. Jest to konsekwencja nieskrępowanego przepływu obywateli UE wewnątrz Wspólnoty. Nie bez wpływu pozostaje wzgląd na koszty postępowań transgranicznych i ochronę słabszej (mniej zamożnej) strony postępowania. Jeśli sąd dojdzie do przekonania, iż musi zastosować prawo obce, będzie mógł skorzystać z tzw. European Judical Network in civil and commercial matters (EJN), aby uzyskać informację na temat prawa zagranicznego. Kraje członkowskie obligatoryjnie utrzymują tzw. punkty kontaktowe (informacyjne), których zadaniem jest dostarczenie odpowiedzi na pytanie sądu o treść prawa w konkretnym przypadku. Propozycja może być również korzystna zarówno dla osób z krajów niepartycypujących w projekcie wzmocnionej współpracy, jak i w ogóle spoza UE, których rozwód lub separacja ma zostać orzeczona przez sąd kraju uczestniczącego.
