Odkrycia dokonano w ramach trwających prac wykopaliskowych w projekcie Taş Tepeler („Kamienne Kopce”) – inicjatywie, która bada najwcześniejsze znane stanowiska monumentalne w dziejach ludzkości, zlokalizowane w południowo-wschodniej Turcji.
Twarz sprzed 12 tysięcy lat
Kolumny w kształcie litery T, znane z Göbekli Tepe i innych pobliskich stanowisk neolitycznych, od dawna intrygują archeologów stylizowanymi ramionami i dłońmi wyrzeźbionymi wzdłuż trzonów. Uznaje się, że filary symbolizowały postacie ludzkie. Najnowsze odkrycie w Karahan Tepe rozwija jednak tę tezę – po raz pierwszy na jednym z tych monumentalnych kamieni pojawia się wyraźnie wyrzeźbiona ludzka twarz.
Rzeźba, umieszczona w górnej części kolumny, wyróżnia się ostro zarysowanymi konturami, głęboko osadzonymi oczami i szerokim, spłaszczonym nosem. Naukowcy zauważają, że cechy te nawiązują do stylu innych przedstawień ludzkich odkrytych wcześniej w tym miejscu. Odkrycie to uznawane jest za punkt zwrotny w badaniach nad wczesną symboliką człowieka oraz rozwojem ekspresji artystycznej.
Więcej niż architektura: symbol człowieka
Od dziesięcioleci naukowcy debatowali nad tym, czy masywne kamienie w kształcie litery T pełniły funkcję konstrukcyjną, symboliczną, czy może obie jednocześnie. Najnowsze znalezisko wzmacnia pogląd, że filary stanowiły nie tylko element architektury, lecz także reprezentację ludzkiej postaci – być może najwcześniejszą próbę stworzenia portretu.
