Nie strzelać do PSL

Fiasko ustawy medialnej i dyskusja o roli, jaką w tej sprawie odegrał SLD, przysłoniły inne ważne wydarzenie, które miało miejsce w czasie ostatniego posiedzenia Sejmu. Oto po raz pierwszy posłowie PSL głosowali przeciwko projektowi ustawy popieranemu przez Platformę Obywatelską. Z tego powodu w pierwszym czytaniu Sejm odrzucił projekt ustawy zmieniającej zasady finansowania partii politycznych w Polsce.

Czy jest to oznaka kryzysu w relacjach między koalicjantami, który – w połączeniu z groźbami prezydenta wetowania kolejnych ustaw – może być zwiastunem tego, że PO znalazła się w izolacji grożącej rządowi paraliżem ustawodawczym, a może nawet upadkiem?

Odebranie partiom finansowania z budżetu miało stanowić realizację jednego z najstarszych – jeśli nie najstarszego – postulatu PO, głoszonego jeszcze w czasach, gdy tą partią rządziło „trzech tenorów”. Postawa PSL, które najpierw zgodziło się wpisać debatę nad tym projektem do porządku obrad, a potem głosowało za jego odrzuceniem, powoduje, że do projektu nie da się wrócić przez najbliższe miesiące.

Podobnie jak inny pamiętny postulat PO – wprowadzenie jednomandatowych okręgów wyborczych – likwidacja budżetowego finansowania polityki była fragmentem miękkiego populizmu Platformy, który osiągnął apogeum w kampanii wyborczej 2005. Wtedy PO licytowała się z PiS w pomysłach sanacji życia publicznego w ramach budowania IV RP.

W przyśpieszonych wyborach 2007 r. PO jakby zapomniała o tamtych hasłach, starając się zgromadzić wokół siebie wszystkich przeciwników PiS – zarówno tych z III, jak i z IV RP. Co – jak wiemy – udało się nadspodziewanie dobrze i dało PO – w koalicji z PSL – możliwość utworzenia rządu z poparciem wyraźnej większości parlamentarnej. Obecna próba „powrotu do korzeni” zaowocowała chwilowym zachwianiem tej komfortowej sytuacji.

Skąd wziął się kryzys? Pewien spadek poparcia dla PO odnotowany w ostatnich sondażach część analityków wiąże z niską aktywnością tej partii w dziedzinie legislacyjnej, w tym także w kwestiach kluczowych dla funkcjonowania demokracji.

Niewielkie efekty przynosi sprzątanie po Kaczyńskim, a dziedzictwo rządów PiS w CBA, IPN czy telewizji publicznej trwa w najlepsze. Powoli toczy się wyjaśnianie okoliczności prowokacji w Ministerstwie Rolnictwa i innych spraw, które w latach 2005 – 2007 bulwersowały opinię publiczną. Stąd zapewne pomysł powrotu do korzeni w postaci odgrzania dawnych pomysłów. Miałyby one przekonać wyborców, że PO poważnie traktuje hasła naprawy polskiej polityki.

Frustrację mogą odczuwać także politycy PSL. Ich partia nie skorzystała na ogromnej (jak na polskie warunki) powyborczej popularności koalicyjnego rządu i osiąga w sondażach poparcie na poziomie progu wyborczego, a zatem gorsze niż w wyborach w październiku 2007 r. Co prawda PSL może się pocieszać, że w wyborach zwykle zbiera więcej głosów, a przy stabilnej koalicji ma zapewnione jeszcze ponad trzy lata udziału w rządzeniu, ale już dzisiaj usłużni doradcy piszą, że jeśli PSL chce odzyskać poparcie wyborców, to powinno od czasu do czasu przypomnieć im o sobie, najlepiej sprzeciwiając się niektórym pomysłom PO. Głosowanie przeciw zniesieniu finansowania partii było zapewne taką próbą.

Wprawdzie akurat w kwestii finansowania polityki podział na dobrą Platformę, która chce zaoszczędzić pieniądze podatników, i złe PSL, które na to nie pozwala, może być na rękę partii rządzącej. W ten sposób PO może pokazać swoją pryncypialność i jednocześnie zatrzymać pieniądze, które czynią z niej najbogatszą partię na polskiej scenie politycznej. Z punktu widzenia PSL sprawa wygląda odwrotnie – dobre PSL broni przejrzystości finansów partyjnych, a zła PO chce powrotu do polityki finansowanej przez biznes.

Dobrym pomysłem na zacieśnienie koalicji PO – PSL mogłoby być wystawienie wspólnej listy w wyborach do Parlamentu Europejskiego w przyszłym roku

Otwartą kwestią pozostaje jednak to, na ile taką równowagę da się utrzymać na dłuższą metę. Inne inicjatywy polityczne PSL, jak pomysł domagania się od USA odszkodowania za „zdradę jałtańską”, są mniej wygodne dla rządu przykładającego dużą wagę do polityki zagranicznej, któremu w okresie delikatnych negocjacji z USA takie granie na dwóch fortepianach niekoniecznie musi odpowiadać.