Niebezpieczne związki

Po kolejnych obchodach 11 listopada, podczas których doszło do – niewielkich w porównaniu z ubiegłym rokiem, ale spektakularnych i odnotowanych za granicą – burd chuliganów z policją, część polityków z prawej strony wydaje się dostrzegać zagrożenia, jakie niesie sojusz z nacjonalistyczną i radykalną ekstremą. Dwóch wpływowych polityków PiS zdecydowanie się od narodowców odcięło.

Pierwszy zrobił to wiceszef partii Mariusz Kamiński (były szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego), mówiąc w jednym z wywiadów, że PiS nie interesuje współpraca z ONR i Młodzieżą Wszechpolską. – Na razie są to jakieś skrajne, niezbyt duże organizacje, które przy okazji tego marszu się nagłaśniają – mówił w Polsat News.

Nacjonaliści nie wzbudzają zainteresowania również wśród młodszych posłów PiS. ONR-em zachwycony nie jest Przemysław Wipler. – To jest odwoływanie się do kompletnie archaicznej i szkodliwej ideologii (…). To są ludzie, którzy w tym, co mówią, w tym, co mają w swoich dokumentach programowych, są mi głęboko obcy. Jestem republikaninem, wolnościowcem – zastrzegał w rozmowie z „Gazetą Wyborczą”. Dobrze, że kilku posłów PiS zauważyło zagrożenie, jakie niosą alianse z radykałami. Trzeba jednak dodać: szkoda, że tak późno.

Starzy druhowie

Trudno mieć pretensje do kilkudziesięciu tysięcy patriotycznie nastawionych Polaków, którzy zdecydowali się uczestniczyć w marszu organizowanym przez ONR i MW, zarzucając im wszystkim sympatie skrajnie nacjonalistyczne. Zapewne ich motywacja była następująca – ponieważ politycznie daleko im do prezydenta Bronisława Komorowskiego, postanowili iść na konkurencyjny marsz.

Trudniej wytłumaczyć zachowanie polityków, szczególnie posłów, którzy swą obecnością na manifestacji sygnowanej przez organizacje radykalne w pewnej mierze autoryzują ich poglądy, zachowania i postawy. Parlamentarzysta idący w marszu, który kończy się odezwą o obalenie republiki okrągłego stołu i powieszenie winnych za ostatnie 20 lat, w pewnym sensie staje się odpowiedzialny za wciąganie ekstremizmu do politycznego centrum.

Sytuacja na prawej stronie sceny politycznej nie mogła się dłużej utrzymać. Pięć lat temu PiS, przejmując elektorat Ligi Polskich Rodzin, doprowadziło do unicestwienia tej partii. Zasada realizowana przez Jarosława Kaczyńskiego – na prawo od nas tylko ściana – polegała na budowie wielonurtowej partii prawicowej jednoczącej wszystkich: od radykalnej prawicy po umiarkowaną chadecję. Jednak to, co po lewej stronie udało się Donaldowi Tuskowi (wielonurtowa partia centrowa od konserwatywnej chadecji po socjaldemokrację), Kaczyńskiemu się nie powiodło.

Po pierwsze po prawej stronie istniały żywioły, których oswojenie mogło się skończyć w najlepszym razie kompromitacją: antysemityzm, skrajny nacjonalizm, neopogaństwo, ruchy neonarodowe. Po drugie osobowość Kaczyńskiego sprawiła, że z wielonurtowej partii prawicowej pozostało wyłącznie Porozumienie Centrum ze starymi druhami prezesa. W efekcie z prawej strony nieźle zorganizowane środowiska, które z politycznego punktu widzenia mogą być dla PiS polem ekspansji, to dziś środowiska kibicowskie i narodowcy (pomijając na razie niechęć tych ostatnich do Jarosława Kaczyńskiego).

Lewicowe przechylenie

Na krótką metę obrona patriotycznych chłopców bitych przez policję (narracja po ubiegło- i tegorocznym Marszu Niepodległości) może być korzystna. W dłuższej perspektywie takie sojusze mogą się okazać śmiertelnie niebezpieczne.

Opinia publiczna jest dziś mocno przechylona w lewo. Jest też znacznie bardziej wyczulona na prawicowy ekstremizm, często zupełnie bezzasadnie dopatruje się w patriotyzmie nacjonalizmu, w konserwatyzmie – homofobii, a w trosce o kulturę – ksenofobii czy antysemityzmu. Spójrzmy choćby na reakcje tzw. mainstreamu na słowa ministra sprawiedliwości, wpływowego polityka PO Jarosława Gowina. Kiedy powiedział on, że problemem nie jest prawicowa ekstrema, lecz fakt, iż opiniotwórcza lewica gloryfikuje takiego zbrodniarza jak Lenin, w mainstreamie się zagotowało.

Prawica może się na to przechylenie nie godzić, ale nie może go ignorować. Dlatego nie może bagatelizować zagrożeń – nie tylko wizerunkowych – wynikających choćby z autoryzowania marszu pod patronatem Jana Kobylańskiego, którego o antysemityzm oskarża nie tylko lewica. Inaczej PiS dostanie medialną łatkę nacjonalistów, antysemitów czy ekstremistów, której nie będzie potrafiło się pozbyć.

Pomimo tych zagrożeń PiS przez ostatnie lata jednak te właśnie środowiska kokietowało. W ubiegłorocznych wyborach z obrony kibiców uczyniło jeden z głównych punktów swej kampanii.