Krzysztof Adam Kowalczyk: Exit poll na dwoje babka wróżyła. Oto dwa scenariusze

Too close to call – tak eksperci nazywają rzeczywistość, w jakiej się znaleźliśmy tuż po zamknięciu lokali wyborczych w niedzielę. Opublikowany chwilę po godz. 21 wynik badania exit poll wskazuje na minimalną różnicę głosów, co nie pozwala przesądzać o wyniku wyborów.

Dlatego przygotowaliśmy dwa scenariusze. Co czeka gospodarkę jeśli ostatecznie każe się, że wygrał kandydat PiS Karol Nawrocki? A co, jeśli Państwowa Komisja Wyborcza ogłosi, że większość głosów zebrał Rafał Trzaskowski z KO?

Scenariusz nr 1 – wygrana Nawrockiego

Krótkoterminowe efekty wygranej Nawrockiego zobaczymy już w najbliższych tygodniach – na rynkach finansowych. Można założyć, że wyobraźnię inwestorów ukształtowały opinie takie, jak prestiżowego tygodnika „The Economist”. W ostatnim przed wyborami numerze poświęcił on Polsce okładkę europejskiej edycji.

A główny tekst kończył się tak: „Jeśli drugą turę wyborów wygra Nawrocki, ucierpi zarówno Polska, jak i Europa. Europa straciłaby źródło swojej dynamiki, a Polska ryzykowałaby utratę miejsca w sercu Europy, nad zdobyciem którego tak bardzo pracowała” – pisał „The Economist”. Wygrana Nawrockiego może więc zrobić wrażenie na inwestorach. Negatywne.

Czytaj więcej

Opinie Ekonomiczne

Cieślak-Wróblewska: Finanse publiczne to temat tabu, którego nie możemy dłużej unikać

Dobrze, że wybory prezydenta RP wreszcie się skończyły. Można i trzeba zacząć rozmawiać o poważny...

Czy prezydent Nawrocki osłabi akcje z GPW?

Dlatego może ona najszybciej odbić się na warszawskiej giełdzie, a w dalszej kolejności na rynku walutowym i rentowności papierów skarbowych. Można przypuszczać, że akcje spółek ucierpią, skoro jesienią 2023 r. zwycięstwo Koalicji 15 X i nadzieja na bardziej racjonalną od PiS-owskiej politykę gospodarczą, były sygnałem do zwyżki kursów, zwłaszcza państwowych gigantów. Pociągnęły one w górę giełdowy indeks największych spółek WIG20 z 1910 pkt w przedwyborczym wrześniu 2023 r. do 2560 pkt w lipcu 2024 r. i ponad 2800 pkt w końcu maja 2025 r.

Jaki wpływ będzie miał Nawrocki na kurs złotego i cenę długu?

Karol Nawrocki w „wielkim pałacu” to także ciąg dalszy problemów z prezydenckim podpisem pod istotnymi dla reformowania kraju ustawami, począwszy od tak ważnych dla rządu Donalda Tuska deregulacyjnych. A także zaostrzenie populistycznej walki przed wyborami parlamentarnymi w 2027 r., która bić będzie w finanse państwa.

Przewidując to inwestorzy będą prawdopodobnie pozbywali się polskich papierów skarbowych, co osłabiać będzie kurs złotego. Wzrośnie oczekiwana przez nich premia za ryzyko, a w efekcie - odsetki od polskiego długu.

Skoro zaś minister finansów ma do sfinansowania nie tylko wysoki deficyt budżetowy (aż 6,6 proc. PKB w ubr.r., drugi co do wielkości po Rumunii), ale także musi spłacać stary, zaciągany przy niższych odsetkach dług, emitując teraz droższy. Zaostrzy to i tak już duże napięcia budżetowe. Zwłaszcza, że elektorat oczekuje cięcia podatków.

Czym grozi walka o wygraną w wyborach do parlamentu w 2027 r.

Wygrana Nawrockiego ma - podobnie jak wygrana Lecha Kaczyńskiego w 2005 i Andrzeja Dudy w 2015 r. - utorować PiS drogę do przejęcia władzy. Z pewnością zaostrzy walkę przed wyborami parlamentarnymi w 2027 r., więc małe są szanse na racjonalizację rozdętych wydatków socjalnych i adresowanie ich tylko do potrzebujących.

Nie wykluczałbym zresztą, że pojawią się kolejne. Przecież 500/800 plus oraz 13. i 14. emerytura pokazały, że najskuteczniejsze jest kupowanie głosów wyborców za ich własne pieniądze. A raczej za pożyczone, co zwiastuje konieczność podniesienia podatków w przyszłości.

Czytaj więcej

Publicystyka

Tomasz Pietryga: Karol Nawrocki osiągnął strategiczne cele, Rafał Trzaskowski – połowicznie

Analizując przebieg kampanii wyborczej większe szanse na zwycięstwo w wyborach prezydenckich wyda...

Na nic nie zdadzą się apele ekonomistów do polityków o zdrowy rozsądek i przekonywanie, że w Polsce nie da się utrzymać szwedzkich (wysokich) wydatków i irlandzkich (niskich) podatków. Dług będzie dynamicznie rósł łamiąc już w 2026 r. konstytucyjną barierę 60 proc. PKB. Lekcja z bankructwa naszego kraju w latach 70. I 80. Poszła w las.

Jak zareagują na wygraną Nawrockiego polscy przedsiębiorcy?

Widząc to oraz rosnące ryzyko wstrząsów gospodarczych duże polskie firmy nadal będą skłonne inwestować raczej za granicą niż w naszym kraju, co oznacza, że inwestycyjny silnik wzrostu naszego PKB nie zaskoczy i nie wejdzie na wysokie obroty.

Jeśli zaś Karol Nawrocki utoruje PiS powrót do władzy w 2027 r., oznaczać to będzie recydywę sporu z Brukseli i ryzyko ponownego zamrożenia funduszy unijnych. To zaś przyniesie spadek inwestycji publicznych i mocniejsze zaciągniecie hamulca na wzroście gospodarczym. Bo na to, że politycy wykażą się zdrowym rozsądkiem, bym nie liczył.

Scenariusz nr 2 – wygrana Trzaskowskiego

Wygrana Rafała Trzaskowskiego to test intencji rządzącej Koalicji 15 X. Znika przecież wymówka, że nie da się wiele zrobić, bo Andrzej Duda zawetuje.

Można założyć, że za kadencji Rafała Trzaskowskiego bez problemu przejdą test Pałacu Prezydenckiego ustawy deregulacyjne, wypracowane przez rząd z zespołem Rafała Brzoski. Jeśli rząd i – szerzej – Koalicja 15 X wywiąże się z zobowiązań wobec przedsiębiorców, będzie to czynnik zachęcający ich do zwiększenia inwestycji, których udział w PKB za kadencji PiS bardzo zmalał.

Silnik inwestycji dodałby wigoru wzrostowi gospodarczemu, z korzyścią dla dobrobytu wszystkich Polaków.

Czy dzięki wygranej Trzaskowskiego uda się usprawnić sądy?

Prezydentura Trzaskowskiego otwiera też drogę do uporządkowania bałaganu pozostawionego w wymiarze sprawiedliwości przez Zbigniewa Ziobrę. I jeśli rządowi uda się do kwestii związanych z praworządnością dodać organizacyjne usprawnienie sądów i przyspieszyć rozpatrywanie spraw, zniknie istotna część ryzyka gospodarczego.

Czytaj więcej

Opinie Prawne

Ewa Szadkowska: Ruszy lawina protestów

Choć margines błędu w przypadku sondaży exit poll jest niewielki, tak mała różnica rezultatów oby...

Owszem, zmniejszenie ryzyka inwestycyjnego może dodać skrzydeł choćby notowaniom akcji na GPW. Ale trzeba tutaj zastrzec, że rynki finansowe w dużo większym stopniu reagują obecnie na sygnały płynące z geopolityki, a wojna handlowa wypowiedziana Europie przez idola PiS Donalda Trumpa ma obecnie dużo większy wpływ na akcje niż wyniki wyborów w Polsce.

Co z racjonalizacją finansów państwa za prezydentury Trzaskowskiego?

Kolejnym czynnikiem ryzyka pozostaje stan finansów państwa. Według prognoz ekonomistów, w 2026 r. dług publiczny – ten prawdziwy, a nie liczony według pokrętnej metodologii krajowej - przekroczy konstytucyjną barierę 60 proc. PKB. I będzie przyspieszał, bo odsetki od polskiego długu są dziś dużo wyższe niż greckiego.