Jawne ceny mieszkań? Prawny bubel może sprawić, że będzie to fikcja

Ustawa o jawności cen mieszkań ma tyle wad, że jej podstawowy cel będzie tylko częściowo osiągnięty – alarmują deweloperzy.

Publikacja: 12.05.2025 06:01

Jawne ceny mieszkań? Prawny bubel może sprawić, że będzie to fikcja

Foto: Adobe Stock

Na najbliższym, planowanym na 14-15 maja posiedzeniu Senat rozpatrzy ustawę, która ma zapewnić przejrzystość na rynku mieszkaniowym. Chodzi o jawność cen mieszkań w ramach inwestycji deweloperskich. Uchwalona 24 kwietnia nowela do ustaw o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym była inicjatywą posłów Polski 2050. I choć deklarowali jako podstawowy cel ochronę nabywców mieszkań przed nieuczciwymi praktykami deweloperów, to może się okazać, że obowiązek ujawniania cen będzie dotyczył tylko niektórych lokali.

Jak zwraca uwagę Polski Związek Firm Deweloperskich (PZFD), ustawa zyskała w Sejmie taki kształt, że ujawnianie cen mieszkań będzie dotyczyło tylko lokali gotowych, a te obejmują tylko 12 proc. rynku pierwotnego. Powołują się przy tym na branżowy portal Tabelaofert.pl., gdzie obecnie jest dostępnych prawie 73 tys. ofert mieszkań w największych miastach Polski, ale tylko ok. 9 tys. z nich to oferty gotowych lokali.

Czytaj więcej

Ultimatum dla deweloperów: podajecie w sieci cenę mieszkania, albo płacicie karę

Umowa o mieszkanie niejedno ma imię

Tymczasem w praktyce deweloperzy umawiają się z klientami nie tylko na sprzedaż gotowych lokali, ale zawierają trzy inne rodzaje umów:

deweloperskie - dotyczące budynku w budowie;

przeniesienia własności - dotyczące wybudowanego budynku i będące wykonaniem umowy deweloperskiej;

przedwstępne - dotyczące wybudowanego budynku.

Te rodzaje umów wymienia zresztą w art. 2 ustawa o Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym. Jak zaznacza w swoim oświadczeniu PZFD, w praktyce większość ofert publikowanych przez deweloperów dotyczy budynków w budowie. Ich nowa ustawa nie obejmie. W trakcie prac legislacyjnych do Sejmu wpłynęły opinie z Sądu Najwyższego i z Krajowej Izby Radców Prawnych krytykujące te lukę prawną.

Trzeba będzie zgłaszać ceny władzom. Nie do końca wiadomo, jak

Co do zasady, nowa ustawa nakłada na dewelopera obowiązek publikacji dane o cenach mieszkań na swojej stronie internetowej. Jednak inne jej przepisy nakładają ten obowiązek także na inne podmioty. Otóż na przykład przedsiębiorca z zupełnie innej branży, który kupi mieszkanie od dewelopera na potrzeby własnego biznesu, a później będzie chciał je sprzedać, też będzie musiał ujawnić jego cenę. Sęk w tym, że trzeba ja będzie opublikować na stronie internetowej… dewelopera.

Nowe przepisy o publikacji cen mieszkań mogą być wadliwe także w innym aspekcie. Otóż ceny te maja być publikowane nie tylko na stronach internetowych deweloperów, ale też na rządowym portalu dane.gov.pl. Według ustawy, deweloper ma przekazywać informacje do resortu cyfryzacji raz na dobę. Jednak w ustawie nie podano żadnych konkretów co do sposobu przekazywania tych danych ani tez nie przewidziano określenia tego sposobu w akcie wykonawczym.

Niedopełnienie tego obowiązku będzie traktowane jako praktyka naruszająca zbiorowe interesy konsumentów. To z kolei może pociągnąć za sobą konsekwencje w postaci np. kar nakładanych przez prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Taki paradoks może być tym groźniejszy, że przepis końcowy ustawy przewiduje jej wejście w życie już po upływie miesiąca od jej ogłoszenia. Jak zauważa PZFD, tak krótki okres nie dałby to szans na właściwe przygotowanie się do wszystkich wymogów ustawy

Czytaj więcej

Projekt ustawy o jawności cen mieszkań. Przepisy trzeba uszczelnić

Deweloperzy o ustawie mającej zapewnić jawność cen: przejrzystość będzie pozorna

Jak zauważa Przemysław Dziąg, radca prawny i zastępca dyrektora generalnego PZFD, zarówno środowiska deweloperów, jak tez projektodawcy mieli wspólny cel: zwiększenie przejrzystości na rynku poprzez obowiązek ujawniania cen. - Niestety, autorzy projektu wykazali się niezrozumieniem specyfiki i różnorodności umów dotyczących mieszkań – zauważa ekspert.

O tym, że nieujawnianie cen mieszkań w ofertach deweloperów jest dość częstym zjawiskiem, napisało także sejmowe Biuro Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji. Powoływało się przy tym zresztą na publikacje „Rzeczpospolitej”, wskazujące ze nawet do 80 proc. ofert deweloperów nie zawiera cen lokali. W praktyce oczywiście można się dowiedzieć, ile trzeba będzie wyłożyć na mieszkanie, ale wymaga to indywidualnego kontaktu z deweloperem, a nierzadko tez wypełnienia specjalnej ankiety. Utrudnia to w praktyce porównanie różnych ofert na rynku.

O tym, że taka sytuacja może się utrzymać nawet po wejściu w życie ustawy, ostrzega Przemysław Dziąg. - Wskazywaliśmy niedociągnięcia legislacyjne podczas prac w Sejmie, ale nasze uwagi zostały zignorowane. Sprawia to wrażenie instrumentalnego traktowania procesu legislacyjnego i podporządkowania go doraźnym celem kampanii wyborczej, a nie troską o jasne reguły gry na rynku – ocenia przedstawiciel PZFD.

Etap legislacyjny: przed rozpatrzeniem przez Senat

Na najbliższym, planowanym na 14-15 maja posiedzeniu Senat rozpatrzy ustawę, która ma zapewnić przejrzystość na rynku mieszkaniowym. Chodzi o jawność cen mieszkań w ramach inwestycji deweloperskich. Uchwalona 24 kwietnia nowela do ustaw o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym była inicjatywą posłów Polski 2050. I choć deklarowali jako podstawowy cel ochronę nabywców mieszkań przed nieuczciwymi praktykami deweloperów, to może się okazać, że obowiązek ujawniania cen będzie dotyczył tylko niektórych lokali.

Pozostało jeszcze 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj

Tylko 99 zł za rok.
Czytaj o tym, co dla Ciebie ważne.

Subskrybuj
gazeta
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura i egzamin ósmoklasisty 2025 z "Rzeczpospolitą" i WSiP
Ubezpieczenia i odszkodowania
Rekordowe odszkodowanie dla pacjenta. Miał operację kolana, wypisano go bez nogi
Prawo karne
Czy Mieszko R. brał substancje psychoaktywne? Są wyniki badań
Prawo w Polsce
Jak zmienić miejsce głosowania w wyborach prezydenckich 2025?
Prawo drogowe
Ważny wyrok dla kierowców i rowerzystów. Chodzi o pierwszeństwo
Materiał Promocyjny
Między elastycznością a bezpieczeństwem