Ulga mieszkaniowa - z warunkami i nie dla wszystkich

Jeśli nie mamy własnego mieszkania lub domu, to za lokum uzyskane w drodze spadku lub darowizny w wielu przypadkach nie będziemy musieli płacić podatku. Obowiązuje bowiem ulga podatkowa

Publikacja: 26.10.2010 03:20

Dla skorzystania z niej musimy spełnić liczne warunki, w tym warunek pięcioletniego zamieszkiwania w spadkowym lub darowanym lokum.

[srodtytul]110 mkw. wyłączone[/srodtytul]

Ulga polega na wyłączeniu z podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn (z czystej wartości, tj. po potrąceniu długów i ciężarów, np. w postaci hipoteki, zapisu) równowartości 110 mkw. takiego lokum.

Oznacza to, że obdarowany lub spadkobierca, który otrzymał dom lub mieszkanie o takiej powierzchni lub mniejszej, nie zapłaci od niego podatku. Osoba, której lokal przekracza taką powierzchnię, zapłaci podatek od nadwyżki wartości mieszkania przekraczającej 110 mkw.

Niezależnie od tego przysługuje kwota wolna właściwa dla danej grupy podatkowej.

Od 1 stycznia 2007 r. ulga mieszkaniowa straciła na znaczeniu wobec ogólnego zwolnienia dla osób najbliższych. Jednak także one, jeśli uzyskały darowiznę albo otrzymały dom lub mieszkanie (bądź udział w nich) po osobie, która zmarła przed tą datą, mogą uniknąć zapłacenia podatku, tylko jeśli spełniają przedstawione niżej warunki do skorzystania z ulgi.

Osoby z I i II grupy podatkowej, które spełniają warunki do korzystania z ulgi mieszkaniowej, mają także prawo do zwolnienia obejmującego wartość wkładu mieszkaniowego w spółdzielni mieszkaniowej, tj. wkład na mieszkanie lokatorskie uzyskany w drodze dziedziczenia.

[srodtytul]Dla I i II, a czasem i III grupy podatkowej[/srodtytul]

Inny jest krąg osób korzystających z tej ulgi, gdy dom lub mieszkanie są przekazywane w spadku, a inny gdy są przedmiotem darowizny. Przy darowiźnie korzystają z niej tylko najbliżsi – osoby należące do I grupy podatkowej.

W odniesieniu do mieszkań i domów pozostawionych w spadku, w tym także na mocy zapisu czy polecenia spadkodawcy, ulga przysługuje spadkobiercom:

- zaliczanym do I i II grupy podatkowej,

- osobom obcym z III grupy podatkowej, które sprawowały przez co najmniej dwa lata opiekę nad wymagającym jej spadkodawcą na podstawie umowy o opiekę zawartej z nim przed organem gminy.

Po 1 stycznia 2007 r. warunkiem ulgi, jeśli przyszły spadkobierca należy do III grupy podatkowej, stała się pisemna umowa z przyszłym spadkobiercą z podpisem notarialnie poświadczonym.

[b]Uwaga! [/b]

Okres sprawowania dwuletniej opieki liczył się od dnia poświadczenia na niej podpisów (osoby, która ma sprawować opiekę, oraz przyszłego spadkodawcy) przez notariusza.

Rzecz jasna dziedziczenie przez osobę obcą wchodzi w rachubę tylko wówczas, gdy spadkodawca sporządzi na jej rzecz testament.

[srodtytul]Działka z podatkiem[/srodtytul]

Należy pamiętać, że ulga nie obejmuje wartości działki, udziału we własności działki ani też – gdy przedmiotem spadku czy darowizny jest udział w domu, mieszkaniu albo lokum będącym odrębną nieruchomością (własność hipoteczna) – udziału we własności czy prawie użytkowania gruntu oraz w częściach wspólnych budynku.

Osoba, która np. odziedziczy dom o powierzchni 110 mkw. stojący na działce mającej 800 mkw., nic od niego nie zapłaci, ale będzie obciążona podatkiem od wartości tej działki.

Często jednak, zwłaszcza w wypadku nabycia udziału we współwłasności domu czy mieszkania będącego odrębną nieruchomością (tzw. własność hipoteczna), korzystający z tej ulgi nie płaci podatku, a to ze względu na kwotę wolną.

[srodtytul]Warunki do łącznego spełnienia[/srodtytul]

Ulga mieszkaniowa przysługuje tylko osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

- nie są właścicielami innego domu lub mieszkania (w tym tzw. spółdzielczego),

- nie są najemcami mieszkania lub budynku, a jeśli nimi są – rozwiążą umowę najmu,

- co najmniej przez pięć lat będą mieszkać w tym mieszkaniu lub domu.

Osoby posiadające własne lokum mogą skorzystać z ulgi, jeżeli własność domu mieszkalnego lub mieszkania przekażą na rzecz dzieci, wnuków, prawnuków albo na rzecz Skarbu Państwa lub gminy, a mieszkanie spółdzielcze lub prawo do domu w spółdzielni przekażą dzieciom, wnukom, prawnukom albo pozostawią spółdzielni mieszkaniowej.

[b]Uwaga! [/b]

Gdy chodzi o warunek nieposiadania własnego lokum, decyduje stan, jaki istnieje w momencie złożenia zeznania podatkowego czy podpisania notarialnego aktu darowizny.

Przykładowo nie pozbawia prawa do ulgi fakt, że obdarowany miał wcześniej mieszkanie i je sprzedał.

Nie stanowi też przeszkody w korzystaniu z ulgi to, że spadkobierca czy obdarowany jest współwłaścicielem innego mieszkania albo domu, w tym także domu albo mieszkania należącego do majątku małżeńskiego, dorobkowego.

Okres zamieszkania spadkobierców należących do II i III grupy podatkowej, którzy uzyskali dom lub mieszkanie w spadku po 1 stycznia 2007 r., musi być potwierdzony zameldowaniem na pobyt stały.

[ramka][b]CZYTELNICY PYTAJĄ[/b]

[srodtytul]Konieczna umowa o opiekę[/srodtytul]

[b]- Opiekuję się starszą osobą, siostrą mojej babci. Obiecała mi w zamian zapisanie mieszkania w testamencie. Czy mogę liczyć na zwolnienie z podatku spadkowego?[/b]

Tak. Ponieważ jednak należy pani do III grupy podatkowej, warunkiem ulgi jest zawarcie z siostrą babci umowy o opiekę.

Umowa ta musi być zawarta na piśmie z podpisem notarialnie poświadczonym. Może mieć, oczywiście, także formę aktu notarialnego.

Warunkiem dodatkowym jest sprawowanie opieki przez co najmniej dwa lata. Okres ten liczy się od dnia poświadczenia lub spisania umowy przez notariusza.

[srodtytul]Nieposiadanie własnego mieszkania[/srodtytul]

[b]- Jestem jedynym spadkobiercą mojej ciotki, która zmarła w 2009 r. i zostawiła mi mieszkanie. Wspólnie z żoną zajmuję mieszkanie spółdzielcze własnościowe, które rodzice kupili jej przed ślubem.

Zamierzamy zostawić je synowi oraz jego rodzinie i przenieść się do odziedziczonego. Czy skorzystamy z ulgi podatkowej?[/b]

Tak. Nie jest przeszkodą to, że żonie przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do mieszkania, które należy do jej majątku odrębnego.

Bez znaczenia jest to, że mieszka pan w tym lokum. Warunek nieposiadania praw do innego mieszkania albo domu mieszkalnego zapisany w art. 16 u. p. s. d. dotyczy spadkobiercy, a nie jego małżonka.

[srodtytul]Konieczność zmiany warunków mieszkaniowych[/srodtytul]

[b]- W 2006 r. otrzymałem w spadku po babci mieszkanie w Olsztynie. Wprowadziłem się do niego w listopadzie 2007 r. Ponieważ jest to moje pierwsze mieszkanie, korzystałem ze zwolnienia z podatku spadkowego. W 2009 r. dostałem pracę w Łomży. Tu zamierzam zamieszkać na stałe i kupić mieszkanie. Muszę w związku z tym sprzedać to po babci. Czy urząd skarbowy zażąda oddania ulgi?[/b]

Nie. W tym wypadku, ze względu na datę śmierci spadkodawczyni, obowiązują przepisy o uldze mieszkaniowej w wersji sprzed 1 stycznia 2007 r.

Pozwalają one na zachowanie ulgi, m.in. gdy sprzedaż lokum przed upływem pięciu lat jest uzasadniona koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na budowę albo nabycie innego mieszkania nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia.

To, czy w danym wypadku rzeczywiście zachodzi konieczność zmiany warunków mieszkaniowych, ocenia się indywidualnie, stosownie do okoliczności sprawy.

Przedstawiciele fiskusa i sądy administracyjne przyjmują jednak taką konieczność, jeśli spadkobierca lub obdarowany w związku z uzyskaniem pracy w innej miejscowości musi się przenieść do niej na stałe.

[b]- Sześć miesięcy to bardzo krótki okres na przeprowadzenie tak poważnej transakcji. Czy urząd skarbowy przyjmie, że zmieściłem się w terminie, jeśli w tym czasie dam zaliczkę na poczet kupna mieszkania w Łomży?[/b]

Niestety, nie. Przez nabycie rozumie się bowiem uzyskanie prawa własności domu, mieszkania czy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Czyli zawarcie definitywnej notarialnej umowy przenoszącej te prawa.

[srodtytul]Gdy nie stać na utrzymanie domu [/srodtytul]

[b]- W 2008 r. razem z siostrą odziedziczyłyśmy dom po cioci – siostrze ojca. Skorzystałyśmy z ulgi obejmującej wartość 110 mkw. Obie w nim mieszkamy.

Utrzymanie domu jest jednak dla nas zbyt kosztowne. Czy to wystarczające uzasadnienie dla konieczności zmiany warunków mieszkaniowych? Chcemy sprzedać dom i kupić oddzielne mieszkania.[/b]

Trudna sytuacja materialna niepozwalająca spadkobiercy czy obdarowanemu na utrzymanie domu może oznaczać, że jego zbycie było uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych. Nie pociąga więc za sobą utraty ulgi. Potwierdził to Naczelny Sąd Administracyjny.

[srodtytul]Mieszkanie w innej dzielnicy[/srodtytul]

[b]- Korzystam z ulgi mieszkaniowej w związku z uzyskaniem w spadku mieszkania po babci zmarłej w 2006 r. Mieszkam w nim dopiero trzy lata. Chciałabym je sprzedać i kupić większe w innej dzielnicy. Czy mogę to zrobić bez obawy, że utracę prawo do ulgi?[/b]

Nie utraci pani prawa do ulgi mimo wyzbycia się mieszkania przed upływem pięcioletniego okresu zamieszkiwania w nim, jeśli przekona pani urząd skarbowy, że sprzedaż podyktowana była koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych.

Może pani zwrócić się do urzędu skarbowego o udzielenie wiążącej interpretacji w tej sprawie. Wniosek taki składa się na urzędowym formularzu. Trzeba opisać dokładnie swoją sytuację.

[srodtytul]Połowa spadkowej działki dla wnuka [/srodtytul]

[b]- Moi dziadkowie byli właścicielami domu i działki o powierzchni 2000 mkw. Zmarł dziadek. Odbyła się sprawa o dział spadku i całość domu przypadła babci.

Babcia nie zgłosiła się na czas do urzędu skarbowego i urząd naliczył jej podatek. Babcia skorzystała jednak z ulgi mieszkaniowej. Zapłaciła podatek od działki.

Czy w takiej sytuacji babcia może darować mi (wnukowi) niezabudowaną część działki (900 mkw.), nie tracąc ulgi mieszkaniowej?[/b]

Tak. Ważne jest tylko, by mieszkała w domu przez pięć lat, licząc od daty złożenia zeznania podatkowego. Może jednak sprzedać dom wcześniej w razie konieczności zmiany warunków mieszkaniowych.

[srodtytul]Korzystający z ulgi wyjeżdża za granicę [/srodtytul]

[b]- W 2006 r. odziedziczyłem mieszkanie po babci. Skorzystałem z ulgi mieszkaniowej. Zamierzam wyjechać za granicę do pracy. Czy w związku z tym mogę ją stracić? Czy będzie miało znaczenie wynajęcie spadkowego mieszkania na czas pobytu za granicą?[/b]

Niestety, w tych okolicznościach może pan stracić tę ulgę. Jednym bowiem z jej warunków jest zamieszkiwanie w spadkowym lokalu przez spadkobiercę i niezbywanie go przez okres pięciu lat.

Okres zamieszkiwania liczy się od daty złożenia zeznania podatkowego, jeżeli nabywca mieszkał w lokalu w chwili składania zeznania. Jeżeli wprowadził się tam po jego złożeniu, okres ten liczy się od daty zamieszkania.

Wyjazd za granicę spowoduje, że nie będzie pan mógł spełnić warunku nieprzerwanego zamieszkiwania w nabytym lokalu przez okres pięciu lat. Dla prawa do ulgi nie ma przy tym znaczenia, czy opuszczony lokal będzie wynajmowany. [/ramka]

[ramka][b][link=http://www.rp.pl/temat/447728.html]Zobacz cały poradnik o testamentach, spadkach i darowiznach[/link][/b][/ramka]

W sądzie i w urzędzie
Czterolatek miał zapłacić zaległy czynsz. Sąd nie doczytał, w jakim jest wieku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Spadki i darowizny
Podział spadku po rodzicach. Kto ma prawo do majątku po zmarłych?
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Zdrowie
Ważne zmiany w zasadach wystawiania recept. Pacjenci mają powody do radości
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Sądy i trybunały
Bogdan Święczkowski nowym prezesem TK. "Ewidentna wada formalna"