- Rodzina funkcjonariusza Służby Więziennej w dniu jego mianowania do służby stałej składała się z trzech osób (jego samego, jego żony i córki). Przy czym żona znajdowała się w trzecim trymestrze ciąży. Funkcjonariusz razem z rodziną mieszkali wówczas w lokalu o powierzchni 25.3 m2. Kiedy po kilku latach małżonkowie nabyli prawo użytkowania wieczystego wraz z budynkiem mieszkalnym w stanie surowym zamkniętym, funkcjonariusz złożył wniosek o udzielenia mu pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego. Jednak zakład karny uznał, że taka pomoc mu nie przysługuje. Powód: w dniu mianowania miał zaspokojone potrzeby mieszkaniowe. Czy fakt, że w dniu tym żona funkcjonariusza była w ciąży ma jakieś znaczenie?

Funkcjonariuszowi SW, w służbie stałej przysługuje prawo do lokalu mieszkalnego w miejscowości, w której stale pełni służbę, lub w miejscowości pobliskiej. Prawo to może być zrealizowane albo przez przydział lokalu albo przez przyznanie pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego. Na taki przydział bądź dopłatę nie może liczyć funkcjonariusz posiadający w miejscowości, w której pełni służbę lub pobliskiej, lokal mieszkalny w spółdzielni mieszkaniowej albo dom jednorodzinny lub dom mieszkalno-pensjonatowy albo lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, odpowiadającą, co najmniej przysługującej mu powierzchni mieszkalnej. Definicję minimalnej powierzchni mieszkalnej zawiera art. 173 ustawy o Służbie Więziennej (dalej ustawa o sw). Zgodnie z tym przepisem, jednostkowa norma o powierzchni mieszkalnej wynosi od 7 m[2] do 10 m[2] na każdego członka rodziny funkcjonariusza.

Członkami rodziny funkcjonariusza, których uwzględnia się przy ustalaniu przysługującej powierzchni mieszkalnej lokalu mieszkalnego, zgodnie z art. 176 ustawy o sw są:

- małżonek;

- dzieci (własne, małżonka, przysposobione lub przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej) wspólnie zamieszkujące z funkcjonariuszem i pozostające na jego utrzymaniu, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 25 lat życia;

- rodzice funkcjonariusza lub jego małżonka wspólnie zamieszkujący z funkcjonariuszem i pozostający na jego wyłącznym utrzymaniu lub jeżeli ze względu na wiek albo inwalidztwo są niezdolni do wykonywania zatrudnienia.

W sytuacji opisanej w pytaniu powodem odmowy przyznania funkcjonariuszowi pomocy finansowej na mieszkanie było zaspokojenie na dzień mianowania jego potrzeb mieszkaniowych (to, że przesłanka ta podlega ocenie właśnie na ten dzień wynika z wyroku SN z 5 marca 2014 r. II PK 141/13). Zdaniem Zakładu w świetle art. 176 ust. 2 ustawy o sw, w którym mowa jest o dzieciach wspólnie zamieszkujących z funkcjonariuszem i pozostających na jego utrzymaniu brak jest podstaw do uznania za członków rodziny funkcjonariusza dzieci nienarodzone.

Sąd Najwyższy, do którego sprawa ta trafiła uznał jednak inaczej (wyrok z 30 listopada 2016 r. III PK 17/16, www.sn.pl). Przypomniał on, że w systemie prawa polskiego jest zasadą, że - niezależnie od dokonywanych zmian normatywnych - obowiązujące przepisy akcentują podmiotowy charakter nasciturusa (por. wyrok SN z 4 kwietnia 1966 r., II PR 139/66, OSNC 1966 nr 9, poz. 158, wyrok TK z 28 maja 1997 r., K 26/96 OTK 1997 nr 2, poz. 19).

Dlatego zdaniem SN przyjąć należy, że art. 170 ustawy o sw ustanawia nie tylko prawo funkcjonariusza do lokalu mieszkalnego, ale także prawo wszystkich członków jego rodziny wymienionych w art. 176 tej ustawy do zamieszkiwania w przydzielonym funkcjonariuszowi lokalu mieszkalnym. Podmiotem tego prawa w chwili, na jaką bada się prawo funkcjonariusza do lokalu mieszkalnego, jest nie tylko dziecko już urodzone, ale także dziecko, które jeszcze się nie urodziło, ale było już poczęte. Jego sytuacja faktyczna po urodzeniu jest bowiem, co do zasady taka sama, jak sytuacja dzieci urodzonych wcześniej, zamieszkujących z funkcjonariuszem i pozostających na jego utrzymaniu. Nie ma żadnych argumentów, które uzasadniałyby różnicowanie sytuacji tego dziecka w stosunku do sytuacji dzieci urodzonych wcześniej i kwestionowanie jego prawa do zamieszkiwania po urodzeniu w przydzielonym funkcjonariuszowi lokalu mieszkalnym, a w konsekwencji do nieuwzględniania tego dziecka przy ustalaniu przysługującej funkcjonariuszowi powierzchni mieszkalnej.

Autopromocja
Specjalna oferta letnia

Pełen dostęp do treści "Rzeczpospolitej" za 5,90 zł/miesiąc

KUP TERAZ

podstawa prawna: Art. 170- 174, art.176, art. 184, art. 187 ustawy z 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 631)