Rośnie liczba cyfrowych czytelników

Według najnowszych danych Internet World Stats z Internetu korzysta na świecie prawie 2,27 miliarda osób. A samych czytelników gazet papierowych – jak donosi Światowe Stowarzyszenie Gazet i Producentów Treści WAN-IFRA – było w 2011 roku 2,5 miliarda. 600 milionów sięga zamiennie po papierowe i elektroniczne wydania dzienników przynajmniej raz w tygodniu, a 100 milionów z nich przyznaje, że czytuje już wyłącznie wydania elektroniczne dzienników – tradycyjne e-wydania czy edycje w wersji na tablety.

– Problemem branży nie są odbiorcy. Tych mamy. Wyzwanie stojące przed wydawcami jest przede wszystkim biznesowe – jak znaleźć biznesowe modele na czasy cyfrowej ery – tak Larry Kilman, wiceprezes WAN-IFRA komentuje dane z najnowszego raportu o trendach na rynku prasy, który zaprezentowano na trwającym w Kijowie 64. Światowym Kongresie Prasy.

W niecałe trzy lata od rynkowego debiutu iPada tablety wciąż sprzedają się świetnie (patrz: ramka), a sześciu na dziesięciu ich właścicieli deklaruje, że to urządzenie zastępuje im powoli to, co do tej pory zyskiwali, czytając papierowe magazyny i gazety. Większość z nich deklaruje, że porcję codziennych najnowszych informacji pochłania już w wersji elektronicznej. Prawie jedna trzecia wskazuje, że czyta ich przez to więcej niż kiedyś. Większość deklaruje też, że woli tablet od siedzenia przed komputerem czy telewizorem albo z gazetą w ręku.

Azja papierem stoi

Jak podaje WAN-IFRA, na światowy rynek w 2011 roku codziennie trafiało średnio 512 mln egzemplarzy płatnych gazet (to o 1,1 proc. więcej niż rok wcześniej) oraz 36 mln dzienników bezpłatnych.

– Dynamiczny wzrost rynku prasy papierowej czy też analogowej, jak się ją już czasem nazywa, widać teraz w Azji i Ameryce Południowej. Tam te zwyżki są olbrzymie, dzięki czemu globalnie poziom dystrybucji gazet nie spada, choć w poszczególnych regionach jest z nim różnie – mówi Maciej Hoffman, dyrektor generalny Polskiej Izby Wydawców Prasy. WAN-IFRA podaje, że azjatycki rynek odpowiada za jedną trzecią globalnego nakładu gazet, jaki codziennie trafia do sklepów i kiosków. Nakłady trafiające do Azji w ciągu ostatnich pięciu lat wzrosły o 16 proc., podczas gdy w tym samym czasie w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej spadły o 17 proc.

2,5 miliarda osób na świecie sięga po papierowy dziennik przynajmniej raz w tygodniu

Kłopotem wydawców wciąż jest jednak zarabianie w okresie cyfrowej transformacji. Ich wpływy reklamowe spadają, bo te z cyfrowych wydań nie mają na razie szans na pokrywanie spadków przychodów z edycji papierowych. Według WAN-IFRA zaledwie 2,2 proc. wpływów wydawców gazet z reklam pochodziło w 2011 roku z cyfrowych platform. Eksperci twierdzą, że to m.in. dlatego, iż w Internecie poświęcamy znacznie mniej czasu na czytanie niż poświęcilibyśmy, czytając te same treści wydrukowane na papierze – kontakt ze słowem jest mniej intensywny.

W Kijowie wydawcy z całego świata poświęcają teraz sporo czasu na omawianie swoich doświadczeń związanych zarówno z tymi zagadnieniami, jak i z kwestią wprowadzania opłat za ich treści w Internecie.

W Polsce wydawcy także eksperymentują z tą formą pobierania opłat. W poniedziałek ruszył zbiorczy system słowackiej spółki Piano Media pobierający od czytelników opłaty za treści z 42 serwisów internetowych zawierających materiały krajowych wydawców i Polskiego Radia.

Kłopoty z liczeniem

W miarę upowszechniania się cyfrowych wydań i innych form publikacji udostępniających treści wydawnictw w cyfrowej postaci branża będzie musiała zmierzyć się z wyzwaniem, jakim jest mierzenie ich czytelnictwa. W Polsce oprócz tradycyjnych e-wydań będących wiernym odwzorowaniem papierowych wersji od lipca wydawcy mogą wliczać do jednego z parametrów sprzedażowych (tzw. sprzedaż egzemplarzowa) kontrolowanego przez Związek Kontroli Dystrybucji Prasy niektóre „mutacje cyfrowe" swoich papierowych wydań, czyli np. wydania na tablety.

Ale podliczanie sprzedaży czeka większa rewolucja. – Trzeba będzie znaleźć nowe miary, kiedy na rynku rozwinie się już np. oprogramowanie umożliwiające indywidualną kompilację tekstów na określony temat spośród treści dostarczanych przez wydawców. Kiedy kupujemy tradycyjną gazetę, czasem czytamy z niej tylko jeden tekst, ale czy zakupiony jeden artykuł to analogicznie jedno wydanie gazety? – Nie ma na razie odpowiedzi na te pytania – zauważa Maciej Hoffman. W USA odpowiednik naszego ZKDP, Audit Bureau of Circulations, zezwala już wydawcom na doliczanie do wyników sprzedaży także opłacanych przez czytelników subskrypcji witryn internetowych gazet.