W swoim krótkim, 36-letnim życiu, Modigliani (1884–1920) namalował 420 obrazów, stworzył ogromną ilość rysunków i około 25 rzeźb, ale wielki sukces osiągnął dopiero po śmierci. Jego akt „Nu couché” sprzedano kilka lat temu za ponad 170 milionów dolarów, obrazy zaś należą do najczęściej podrabianych. 6 lat temu konieczne było zamknięcie wystawy w weneckim Pałacu Dożów, gdzie z zaproponowanych 30 dzieł 21 to były fałszywki.
Początek XX wieku. Paryż, mekka artystów. Obok postimpresjonistów w mieście znaleźli się już twórcy nowych kierunków sztuki – kubiści, fowiści, ekspresjoniści. W 1906 roku pojawił się tu 22-letni włoski artysta – Amadeo Modigliani. „Był młodym bogiem, przebranym w niedzielny strój robotnika” – powiedział o nim kubistyczny rzeźbiarz Ossip Zadkine.
Unikalny styl Modiglianiego, inspirowany sztuką renesansu i sztuką afrykańską
Modigliani studiował we Włoszech sztukę renesansu, ale na Montmartrze znalazł się pod wpływem niebieskiego okresu Picassa, o czym świadczy „Żydówka”, wystawiona w 1908 r. w Salonie Niezależnych i znajdująca się na obecnej wystawie w Poczdamie zatytułowanej „Modigliani. Współczesne spojrzenie”. Potem nastąpił krótkotrwały zwrot ku rzeźbie, inspirowany twórczością Rumuna Constanina Brâncusiego. Jednak Modigliani oparł się modnym kierunkom sztuki, wielu „-izmom” i stworzył unikalny styl, inspirowany sztuką renesansu i sztuką afrykańską.
Najbardziej widoczne jest to w portretach, których Modigliani namalował najwięcej, a najchętniej swoich przyjaciół. Pozowali mu malarze Chaim Soutine, Juan Gris, Diego Riviera oraz ważny protektor, marszand i przyjaciel Leopold Zborowski z żoną Anną. To dzięki Zborowskiemu Modigliani miał w 1917 roku pierwszą indywidualną wystawę w galerii Berthe Weill, skąd poszła fama o „skandalizującym” malarzu, dzięki aktom widocznym przez okna galerii. Zborowski opiekował się do śmierci Modiglianim, opłacał mu mieszkanie i ułatwiał kontakty. Stąd wiele polskich motywów na płótnach..
Charakterystyczny styl Modiglianiego ma kilka zasadniczych reguł: wszystkie konterfekty ukazują pojedyncze osoby we wnętrzu, zawsze en face, najczęściej w „planie amerykańskim”, czyli do kolan. Nie ma rekwizytów, a ubranie przedstawianych osób utrzymane jest zazwyczaj w ciepłych, przytłumionych lub co najwyżej pastelowych kolorach, bez wzorów – ewentualnie z delikatną biżuterią.
