Lustro miesiąca Grudzień

[srodtytul]Jaki był rok 2008 dla książki?[/srodtytul]

Wygląda na to, że mimo licznych głosów krytycznych i narzekań nie był zły. Po świetnym wyniku roku 2007, w którym wartość sprzedaży książek wzrosła aż o 9 proc. w stosunku do roku poprzedniego, z niepokojem oczekiwano na pierwsze szacunki odnoszące się do sytuacji bieżącej. Czy uda się utrzymać wzrost, czy będzie stagnacja, a może spadek? W grudniowym numerze „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” swoją pierwszą prognozę przedstawił Łukasz Gołębiewski, który napisał: „W 2008 roku ostrożnie możemy prognozować wzrost o 2,5 – 3 proc., a więc do wartości około 2,64 mld zł, a piszę to, nie znając jeszcze wyników szczytowego, gwiazdkowego, sezonu sprzedaży”.

Wstępna ocena czołowego specjalisty jest optymistyczna, ale na potwierdzone wyniki przyjdzie poczekać do maja, gdy w „Rzeczpospolitej” tradycyjnie opublikuje on swój ranking wydawców. Będziemy też czekać, podobno krócej, na wyniki badań czytelnictwa w Polsce, jakie co dwa lata prowadzi Instytut Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej. W 2004 roku wykazały one, że książki czyta 58 proc. dorosłych Polaków, a po dwóch latach wskaźnik ten spadł do 50 proc. Są obawy, że zeszłoroczne badania dadzą wynik jeszcze gorszy.

Jak więc pogodzić statystycznie potwierdzone informacje o coraz mniejszym zasięgu czytelnictwa w Polsce z niezłymi wynikami handlowymi na rynku wydawniczym? Próbą odpowiedzi jest teza, że chociaż zmniejsza się grupa czytających, to jednak jej uczestnicy wydają coraz więcej pieniędzy na zakupy książek. Regularne szacunki Łukasza Gołębiewskiego mówią już o 11-krotnym wzroście kwoty, jaką co roku wydajemy na książki w skali całego kraju – od 240 mln zł w roku 1991 do wspomnianych 2,64 mld zł szacowanych na ten rok. Oczywiście są to wartości nominalne, bez uwzględnienia inflacji, ale ogromna dynamika wzrostu na rynku książki w ostatnich dwóch dekadach jest faktem.

[srodtytul]A jaki będzie rok nadchodzący?[/srodtytul]

Teoretycznie powinien być kolejnym rokiem wzrostu sprzedaży, ale nikt dzisiaj – w atmosferze mniejszej lub większej paniki wywołanej światowym kryzysem finansowym – nie ma odwagi ogłaszać zbyt optymistycznych prognoz.Z pewnością rok 2009 będzie decydujący w sprawie utrzymania zerowej stawki VAT na książki, która zgodnie z obowiązującymi przepisami zagwarantowana jest tylko do końca 2010 roku.

Powinny być też wreszcie podjęte decyzje o ograniczeniu liczby egzemplarzy obowiązkowych, jakie wydawcy zobowiązani są ustawowo darować bibliotekom. Przepis mówi, że trzeba bezpłatnie wysyłać 18 egzemplarzy, a wydawcy postulują, aby było ich nie więcej niż cztery. Od niedawna mają w tej sprawie sojuszników również wśród bibliotekarzy, więc czas na decyzję nadszedł. I jeszcze oczekiwana likwidacja Funduszu Promocji Twórczości, który jest traktowany jako anachroniczna forma opodatkowania wydawców obciążanych daniną na rzecz resortu kultury za edycję utworów niechronionych już przez prawo autorskie.

[srodtytul]Personalia[/srodtytul]

Małgorzata Musierowicz (w dziedzinie literatury) oraz Elżbieta i Marian Murawscy (w dziedzinie ilustracji) zostali laureatami dorocznych nagród – medali Polskiej Sekcji IBBY.

Album ks. Michała Janochy „Ikony w Polsce. Od średniowiecza do współczesności” (Arkady) zdobył nagrodę główną w konkursie O Pióro Fredry podczas Wrocławskich Promocji Dobrych Książek.

W prestiżowym czasopiśmie „News from the Republic of Letters” zamieszczono obszerny fragment „Uczty głupców” Henryka Skwarczyńskiego (Agawa). Powieść zapowiada się na wydarzenie w świecie literatury i przygotowywane są jej przekłady na inne języki.