Spowiedź polityka? Na emeryturze

Wywiad z byłym ministrem zdrowia prof. Zbigniewem Religą, który ukazał się na krótko przed jego śmiercią, był bestsellerem. Wydawnictwo Prószyński i S-ka sprzedało 25 tys. egzemplarzy. Z kolei wydawnictwo Arcana sprzedało kilkanaście tysięcy egzemplarzy głośnej książki o Lechu Wałęsie pióra Pawła Zyzaka.

[wyimek]Andrzej Lepper dawniej odmawiał. Dziś chętnie by zobaczył swoją biografię w druku[/wyimek]

Polityczne biografie – zwłaszcza te, które wyszły po katastrofie smoleńskiej i opowiadają o jej ofiarach – mają wielotysięczne nakłady. – To sukces, biorąc pod uwagę, że średni nakład w naszym kraju to 7 tys. egzemplarzy. A w segmencie literatury faktu jeszcze mniej – podkreśla Piotr Dobrołęcki, redaktor naczelny „Magazynu Literackiego Książki”.

Piotr Semka, publicysta „Rz” i autor pierwszej biografii Lecha Kaczyńskiego, która ukazała się po katastrofie smoleńskiej, podkreśla: – Zakładałem, że punktem odniesienia będzie kampania wyborcza. Można było z dużą dozą pewności założyć, że Lech Kaczyński ją przegra. Po 10 kwietnia musiałem mocno książkę przerobić.

– Po tragedii smoleńskiej doszedłem do wniosku, że może wielu ludzi się otworzy, opowie o relacjach z prezydentem – wspomina Michał Karnowski, autor książki „Lech Kaczyński. Portret”.

Ale rynkowy sukces nie przekonuje polityków do współpracy z wydawcami. – Nie jestem zainteresowany ani biografią, ani autobiografią, ani wywiadem rzeką – mówi „Rz” Zbigniew Ziobro, eurodeputowany PiS i były minister sprawiedliwości. Podkreśla, że nie jest zwolennikiem biografii współczesnych polskich polityków. – Wolę te historyczne. W wakacje przeczytałem książki o rosyjskich carach: Iwanie Groźnym, Katarzynie II i Piotrze Wielkim – wylicza.

Od współczesnych biografii stroni też Joanna Senyszyn. – Mamy z mężem ogromną bibliotekę, w której są setki biografii: królów, marszałka Józefa Piłsudskiego czy Romana Dmowskiego. Nie ma w niej książek o współczesnych polskich politykach – mówi europosłanka SLD. Dodaje, że właśnie czyta „Wielkie nimfomanki” – biografie kobiet znanych z rozwiązłego trybu życia. – Pasjonująca książka – ocenia. Senyszyn na publikację o sobie spojrzałaby przychylnym okiem. – Ale jako naród mamy upodobania męczeńskie, więc jak ktoś jest szczęśliwy, ma udane życie, to jest mniej interesujący. Ja jestem szczęśliwa – zaznacza.

O własnej książkowej biografii marzy też Andrzej Lepper, były wicepremier i lider Samoobrony. – Miałem kilka takich propozycji, ale wówczas się nie zgodziłem. To nie był jeszcze ten czas – wyjaśnia. Dodaje jednak, że teraz chętnie by zobaczył swoją biografię w druku.

Marszałek Sejmu Grzegorz Schetyna (PO) z biografią wolałby jeszcze poczekać, choć wydawcy twierdzą, że to polityk, który miał już kilka propozycji. – Teraz nie jestem zainteresowany. Biografie są najbardziej wiarygodne, gdy piszą je potomni. Kiedy będę na emeryturze, będziemy mogli porozmawiać o napisaniu mojej biografii – śmieje się Schetyna.

Ale według wydawców w Polsce nawet ci, którzy są na politycznej emeryturze, niechętnie zgadzają się na długie wywiady czy publikację wspomnień.

– Do ostatniego momentu wierzą, że jeszcze wrócą do polityki, więc nie są skłonni do publikowania wspomnień – twierdzi Robert Krasowski z wydawnictwa Czerwone i Czarne, które w ostatnim czasie wydało kilka biograficznych książek. – Widać to w środowisku SLD. I Aleksander Kwaśniewski, i Leszek Miller mają do opowiedzenia ciekawe historie. Nie robią tego, bo boją się, że zostanie to potraktowane jako donos na własną formację, który zablokuje ich przyszłą karierę.

Dobrołęcki zaznacza, że niełatwo pozyskać też autorów biografii. – Mamy problem z pisaniem książek o osobach żyjących lub niedawno zmarłych. Często budzą duże kontrowersje.

Tak było w przypadku książki Pawła Zyzaka o Lechu Wałęsie. Autor napisał m.in. o niechlubnych epizodach młodości byłego prezydenta. Twierdzi, że z tego powodu stracił pracę w IPN. – W trakcie prac nad książką nic nie zapowiadało tego, co nastąpi – opowiada „Rz” Zyzak. Przyznaje jednak, że był zaskakujący sygnał: – Gdy próbowałem skontaktować się z Lechem Wałęsą, od pracowników jego Instytutu otrzymałem propozycję, żebym zrezygnował z pracy nad książką. W zamian miałem współpracować z Wałęsą przy przygotowaniu jego autobiografii. Gdy odmówiłem, kontakt się urwał.

Jeśli już nasi politycy decydują się na spisywanie wspomnień, zazwyczaj nie robią tego sami. – To nie z lenistwa. Poza nielicznymi wyjątkami są niepiśmienni. Potrzebują ghostwritera, który napisze za nich. A u nas ich brakuje – mówi Krasowski.

Anna Derengowska z wydawnictwa Prószyński i S-ka deklaruje, że dobre propozycje biografii na pewno by rozważyli: – Dobrze się sprzedają. Jest sporo czytelników, którzy na bieżąco śledzą takie wydawnictwa.

A gdyby się znalazł autor dobrej książki o Donaldzie Tusku lub gen. Wojciechu Jaruzelskim? – Takich propozycji się nie odrzuca – mówi Krasowski. – Jest jeszcze wiele kluczowych postaci, które nie doczekały się porządnej biografii.

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do autorów