Nie potępiaj innych

[b]Rz: Pana filmy sprawiają chwilami wrażenie paradokumentów. Nie tęskni pan czasem za kreacją? Za filmem, w którym pobawiłby się pan kinem jak zabawką?[/b]

Mike Leigh: Absolutnie mnie to nie interesuje. Lubię podpatrywać życie takie, jakim jest. Czasem tylko pozwalam sobie na odrobinę poezji.

[b]Lubi pan bohaterów swoich filmów?[/b]

Tylko raz zdarzyło się, że zaczynałem zdjęcia, nie darząc bohatera sympatią. To było przy „Nagich”. Znacznie zdrowiej jest, gdy reżyser czuje empatię, rozumie ludzi, o których opowiada, i ma ochotę poznać ich bliżej. Identyfikuję się z moimi bohaterami.

Mówię widzowi: „Popatrz, tacy jesteśmy. Z naszymi niedoskonałościami, z marzeniami, z drobnymi radościami. To my”.

[b]I unika pan wszelkich ocen…[/b]

Nie ma nikogo, kto by przeżył życie perfekcyjnie. Każdy z nas może obwiniać się o to, co sam zepsuł. Ale też przynajmniej o część swoich niepowodzeń ma pretensje do świata, okoliczności, braku szczęścia. Nie chcę w swoich filmach wystawiać szkolnych świadectw. Obserwuję życie w całej złożoności. A ono bywa tragiczne i komiczne. Mądre i głupie. Sprawiedliwe dla nas i niesprawiedliwe.

[b]W „Happy-Go-Lucky, czyli co nas uszczęśliwia” portretował pan ludzi, którzy potrafią być szczęśliwi. W „Kolejnym roku” pokazuje pan tych, którzy tego nie umieją.[/b]

Para głównych bohaterów to ludzie spełnieni i pogodzeni ze światem, ale prawdą jest, że wokół nich jest wielu przegranych. Czy jest to więc film o szczęściu czy nieszczęściu? Wszystko zależy od nastawienia widza, od jego charakteru. Robię film, ale potem on już należy do publiczności. Nie lubię tłumaczyć moich filmów.

[b]Jak znajduje pan tematy?[/b]

Rozglądam się wokół i inspirują mnie różne rzeczy. Zasłyszana przypadkiem rozmowa, twarz, która mignie w tłumie. Ale potem jest długa i ciężka praca. Nie tylko moja. Nie piszę tradycyjnych scenariuszy. Zanim wyjdę na plan, blisko współpracuję z aktorami. Jak któryś z nich pyta, jaka ma być jego postać, odpowiadam: „Taka, jaką ją stworzysz”. Bo oni wnoszą do filmu swoją prawdę o człowieku. Zawsze myślę, że może wiedzą o bohaterze coś, czego ja nie wiem.

[b]Wraca pan często do swoich aktorów. Lubi pan pracować z ludźmi, którym pan ufa?[/b]

Z Lesley Manville spotkaliśmy się już w dziewięciu produkcjach. Rozumiemy się bez słów. Podobnie jak z Jimem Broadbentem, który w „Kolejnym roku” zagrał rolę, w jakiej publiczność go dotąd nie widziała. To oczywiste, że dobrze pracuje się z przyjaciółmi, z ludźmi o podobnej wrażliwości na świat. Poza tym oni są przyzwyczajeni do moich metod pracy. Nie protestują, kiedy daję im tylko te kartki scenariusza, na których występuje ich postać i kiedy na planie zaskakuję ich nowymi sytuacjami.

[b]Kręci pan filmy chronologicznie?[/b]

Gdybym dysponował pieniędzmi, które by mi na to pozwoliły, na pewno bym tak robił. Niestety, na sfilmowanie „Kolejnego roku” miałem tylko dziesięć tygodni. I ogrom-

nie dużo zawdzięczam operatorowi Dickowi Pope’owi, który potrafił każdą porę roku pokazać w innych barwach.

[b]Nie ma pan czasem ochoty nakręcić megaprodukcji za wielkie pieniądze, żeby nie liczyć się z każdym groszem?[/b]

Pyta pani, czy marzę o Hollywood? Nie. Jestem związany z kinem brytyjskim – emocjonalnie, ideologicznie, kulturowo. Nic mnie nie ciągnie do Los Angeles. Poza tym jaki aktor amerykański chciałby u mnie grać? Bez scenariusza? Kompletnie zwykłą postać? A pieniądze? Spotykałem za oceanem różnych facetów, którzy chcieli sfinansować moje filmy. Obiecywali złote góry, nawet rezygnowali ze swoich normalnych przywilejów. Dawali mi prawo decydowania o ostatecznym kształcie filmu i do przeróbek na planie. Ale stawiali jeden warunek: że zatrudnię gwiazdy, które zagwarantują im zwrot funduszy. I co? Tom Cruise miałby grać bezrobotnego chłopaka z przedmieścia, a Angelina Jolie samotną alkoholiczkę? Chyba żart. To ja już wolę kręcić za grosze. Zresztą, czy „Kolejny rok” byłby lepszy, gdyby kosztował 25 milionów?

[b]Do kogo, pana zdaniem, należy przyszłość kina? Wielkich studiów z hitami nafaszerowanymi efektami specjalnymi czy zapaleńców kina z lekkimi kamerami, umieszczającymi swoje filmy na YouTubie?[/b]

Oczywiście, że do tych drugich. Różne hollywoodzkie dinozaury mogą być przekonane, że 3d, 4d, nawet 10d uratuje ich wielkie fabryki, ale przypuszczam, że przyjdzie moment, gdy te fajerwerki widzom się znudzą. I wtedy znów zatęsknią za oglądaniem na ekranie realnego świata i prawdziwych ludzi.

[ramka]

[b]Recenzja[/b]