Donald Trump usuwa Rosję z Kaukazu. Nie podoba się to nie tylko Kremlowi

– Dla Baku i dla Erywania związki z Waszyngtonem są znacznie ważniejsze, niż z Moskwą. Tak w ogóle nie powinno to dziwić przy tym znaczeniu, jakie Ameryka ma, zarówno politycznym jak i – co ważniejsze – gospodarczym, wojskowym – smętnie podsumował moskiewski publicysta Gieorgij Bowt.

Jednak przy pośrednictwie Trumpa obaj prezydenci podpisali jedynie deklarację o rezygnacji z konfrontacji zbrojnej. Na drodze do ostatecznego porozumienia (negocjowanego już od 2023 roku) jest kilka przeszkód, w tym azerbejdżańskie żądanie dokonania zmian w konstytucji Armenii czy dokończenie delimitacji granicy.

– Udało się nam ustanowić pokój. Walczyli ze sobą 35 lat, a teraz są przyjaciółmi – mimo to ogłosił Trump.

„Splunięcie w kremlowską twarz”, czyli jak Armenia i Azerbejdżan odwracały się od Moskwy

– Administracja Trumpa miała początkowo bardziej ambitne cele – pogodzić Rosję z Ukrainą i zatrzymać wojnę w Gazie. Dopiero gdy główne plany pokojowe zakończyły się niczym, zwróciła swoją uwagę na konflikt azersko-ormiański, gdzie działania bojowe dawno się zakończyły i nawet tekst porozumienia pokojowego jest spisany – wyjaśnia jeden z ormiańskich publicystów, skąd nagłe zainteresowanie Waszyngtonu sprawami Południowego Kaukazu.

Czytaj więcej

Polityka

Azerbejdżan i Armenia podpisały porozumienie pokojowe w Białym Domu

Azerbejdżan i Armenia podpisały w piątek podczas spotkania z prezydentem USA Donaldem Trumpem por...

Drogę do waszyngtońskiego porozumienia otworzyła narastająca od końca ubiegłego roku konfrontacja między Moskwą a Baku. Jeszcze jesienią 2020, po rozbiciu przez Azerów ormiańskich sił w Górskim Karabachu, obaj prezydenci podpisywali porozumienie o zawieszeniu broni w obecności Władimira Putina.

Ale pod koniec ubiegłego roku Rosjanie najpierw zestrzelili omyłkowo azerski samolot pasażerski, a potem – w obławach na imigrantów – zamordowali dwóch Azerów mieszkających w Rosji. Nie doczekawszy się zmiany rosyjskiej polityki, czy choćby przeprosin i rekompensat dla rodzin ofiar, prezydent Azerbejdżanu Ilham Alijew zwrócił się w stronę Waszyngtonu. Teraz USA zniosły istniejący od 1992 roku zakaz wojskowej współpracy z Baku.

„Czytam o tym wstępnym porozumieniu Armenii i Azerbejdżanu. To takie splunięcie w kremlowskie lico, że aż dech zapiera” – opisał waszyngtońskie porozumienie jeden z emigracyjnych, rosyjskich publicystów.

Kreml zareagował jednak wstrzemięźliwie, choć jednocześnie z zawoalowanymi groźbami. „Do ostatniej chwili Baku i Erywań twierdziły, że wolą prowadzić bezpośredni dialog, bez zewnętrznej pomocy” – wyraziło zdziwienie putinowskie ministerstwo spraw zagranicznych. „Optymalnym wariantem rozwiązania problemów Kaukazu Południowego są decyzje wypracowane przez same państwa regionu przy wsparciu bezpośrednich sąsiadów: Rosji, Iranu i Turcji” – od razu wskazało, gdzie Baku i Erywań powinny szukać właściwej „zewnętrznej pomocy”.

– Tak naprawdę Moskwa chciała być jedynym arbitrem między Azerbejdżanem i Armenią, ale inwazja na Ukrainę podważyła jej pozycję w regionie – sądzi ekspert z Armenii.

„Trasa Trumpa” jako symbol zaangażowania USA na Kaukazie

Największe zdenerwowanie wywołała zarówno w Moskwie, jak i sojuszniczym jej Teheranie „Trasa Trumpa do międzynarodowego pokoju i rozwoju”. Nieco lizusowską nazwę zaproponował premier Armenii Nikol Paszynian, próbując przebić równie lizusowską propozycję prezydenta Azerbejdżanu nominowania Trumpa do Pokojowej Nagrody Nobla.

„Trasa” to droga, linia kolejowa i połączenia światłowodowe prowadzące przez tzw. korytarz zangezurski (armeńską prowincję Sjunik), łącząc Azerbejdżan z jego eksklawą położoną w Armenii, Nachiczewaniem i dalej z Turcją.

Udokumentowane miejsca ataków Izraela na Iran i Iranu na Izrael - stan na 16 czerwca (MAPA)

Foto: PAP

„To przecież NATO będzie miało korytarz do Morza Kaspijskiego” – natychmiast stwierdził jeden z rosyjskich blogerów wojskowych. Turcja należy do NATO, a Azerbejdżan leży nad tym morzem.

Baku co najmniej od roku domagało się takiego eksterytorialnego połączenia. Erywań ostro się sprzeciwiał, nie chcąc tracić suwerenności nad swym terytorium oraz lądowego połączenia z leżącym na południowy zachód od Armenii Iranem. Teheran kilka dziesięcioleci był jednym z nielicznych sojuszników Erywania, ale wojna w Ukrainie wszystko zmieniła, gdy opowiedział się po stronie Rosji. A oba państwa kaukaskie zaczęły oddalać się od Kremla, szukając wsparcia we Francji (Armenia), a potem w USA.

Czytaj więcej

Polityka

Mocarstwa zwierają szyki – Rosja i USA szukają sojuszników

Rosja podpisuje traktat o współpracy strategicznej z Iranem, a USA – z Armenią, szachując się naw...