Ranking sporządzany jest na podstawie internetowych kwestionariuszy, kierowanych przez Reporterów bez Granic (fr. Reporters Sans Frontieres, RSF, ang. Reporters Without Borders, RWB) do dziennikarzy, ekspertóww dziedzinie mediów, socjologów, prawników. Zawiera 87 pytań, m.in. o niezależność, pluralizm, stopnia autocenzury, wpływu przepisów na funkcjonowanie mediów.
Podczas tworzenia wskaźnika wolności prasy brana jest też pod uwagę sytuacja samych dziennikarzy - ewentualne stosowanie wobec nich przemocy czy nadużyć.
Na tej podstawie liczony jest tzw. wskaźnik wolności prasy, który lokuje dany kraj w rankingu.
Ranking wolności prasy tworzony jest od 2013 roku.
Wówczas Polska zajmowała 22 miejsce (na 180 uwzględnianych państw), rok później awansowała na 19, w 2015 - na 18.