SN: umowę kredytu konsumenckiego trzeba zbadać także w postępowaniu upominawczym

Sąd rozpatrujący w postępowaniu upominawczym pozew banku przeciwko kredytobiorcy ma obowiązek badania ważności i skutku wiążącego umowy łączącej strony - orzekł Sąd Najwyższy.

Publikacja: 30.11.2024 14:29

Sąd Najwyższy

Sąd Najwyższy

Foto: Fotorzepa / Jerzy Dudek

dgk

W lutym 2018 r. klientka zawarła z jednym z banków umowę o kredyt konsumencki, zgodnie z którą środki przeznaczone na cele konsumpcyjne wynosiły 13 tys. zł, a na dzień zawarcia umowy całkowita kwota do zapłaty wynosiła ponad 27 tys zł. Zgodnie z umową, klientka miała dokonywać spłat w 60 ratach począwszy od marca 2018 r.

Kobieta miała kłopoty ze spłatą zobowiązania, dlatego bank wypowiedział umowę i skierował sprawę do sądu. Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym we wrześniu 2020 r. Sąd Rejonowy w Opocznie, I Wydział Cywilny, orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Na wniosek banku nakaz zapłaty został opatrzony klauzulą wykonalności i wszczęte zostało postępowanie egzekucyjne.

Nakaz zapłaty w całości zaskarżył Rzecznik Finansowy.  Zarzucił orzeczeniu Sądu Rejonowego zaniechanie zbadania istoty sprawy, przede wszystkim treści umowy między przedsiębiorcą i konsumentem. W konsekwencji nie doszło do zbadania z urzędu abuzywności klauzul zawartych w umowie, a to doprowadziło ostatecznie do odmowy przyznania ochrony uprawnionemu konsumentowi.

Zdaniem Rzecznika, doszło przede wszystkim do naruszenia określonej w art. 76 Konstytucji RP zasady ochrony konsumenta przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi przez zasądzenie od pozwanej należności wynikającej z umowy kredytu konsumenckiego, bez zbadania potencjalnie nieuczciwego charakteru postanowień umowy, z której wynikało zobowiązanie.

 Po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 24 października 2024 r. skargi nadzwyczajnej Rzecznika Sąd Najwyższy podzielił przedstawione w niej argumenty argumenty. Uchylił w całości zaskarżony nakaz zapłaty i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Opocznie.

W wyroku SN wskazał: „nie sposób stwierdzić by Sąd Rejonowy w Opocznie dokonał analizy postanowień umownych z perspektywy treści art. 3851 k.c. Zgodnie z § 1 przedmiotowego przepisu, postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne).(…) Stwierdzić należy więc, że brak przeprowadzenia badania treści umowy świadczy o niespełnieniu wymagań płynących z konstytucyjnej zasady ochrony konsumentów przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi – ochrony takiej konsumentowi w tym przypadku nie zapewniono. (…) Zdaniem Sądu Najwyższego w składzie orzekającym, sąd, także w postępowaniu upominawczym, winien badać umowę stanowiącą podstawę dochodzonego roszczenia pod kątem jej ważności i wiążącego skutku jej postanowień. (…) W ocenianym postępowaniu wydano nakaz zapłaty, podczas gdy prawidłowe działanie skutkować powinno skierowaniem sprawy do rozpoznania w trybie zwykłym (art. 4801 § 2 k.p.c. w brzmieniu z daty orzekania). Konsekwencją przyjęcia, że – także w postępowaniu upominawczym – sąd ma obowiązek badania ważności i skutku wiążącego umowy łączącej strony, musi być stwierdzenie, że zaniechanie dokonania tego stanowi rażące naruszenie prawa i prowadzi do uwzględnienia skargi nadzwyczajnej.”

 sygn. akt II NSNc 45/24

Sądy i trybunały
Ważna opinia z TSUE ws. neosędziów. Nie spodoba się wielu polskim prawnikom
Sądy i trybunały
Będzie nowa ustawa o Sądzie Najwyższym. Ujawniamy plany reformy
Matura i egzamin ósmoklasisty
Jakie warunki trzeba spełnić, aby zdać maturę 2025?
ZUS
Kolejny pomysł zespołu Brzoski: ZUS rozliczy składki za przedsiębiorców
Materiał Promocyjny
Tech trendy to zmiana rynku pracy
Prawo rodzinne
Resort Bodnara chce dać więcej czasu rozwodnikom. Szykuje zmianę w prawie
Materiał Partnera
Polska ma ogromny potencjał jeśli chodzi o samochody elektryczne