Akt o usługach cyfrowych w świetle ochrony praw konsumentów

W celu ujednolicenia prawa na poziomie Unii Europejskiej postanowiono o wprowadzeniu Rozporządzenia 2022/2065 w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE, powszechnie znanego jako akt o usługach cyfrowych (ang. Digital Services Act, DSA). Akt ten został przyjęty przez Unię Europejską jako odpowiedź na rosnące wyzwania związane z nielegalnymi treściami w Internecie, w tym m.in. dezinformacją, mową nienawiści, a także nielegalnym handlem. Wraz z siostrzanym aktem o rynkach cyfrowych (DMA), którego celem jest zapewnienie równych warunków działania wszystkim firmom cyfrowym, ma stanowić rewolucję w sieci, ze skutkami porównanymi do wejścia w życie RODO.

Czytaj więcej

Konsumenci

Treści i usługi cyfrowe – kto skorzysta ze zwiększ onej ochronie?

W dniu 1 stycznia 2023 roku przyjęto w Polsce pierwsze uregulowania prawne odnoszące się do treśc...

Akt o usługach cyfrowych. Co mówi nam konstytucja Internetu?

Akt o usługach cyfrowych, nazywany także na rynku konstytucją Internetu, obowiązuje w całości od dnia 17 lutego 2024 r., przy czym część postanowień w zakresie sprawozdawczości, audytów, udostępniania danych i nadzoru czynności sprawdzających, egzekwowania i monitorowania ma zastosowanie wobec niektórych podmiotów już od 16 listopada 2022 r. Rozporządzenia unijne stosuje się bezpośrednio, a zatem DSA stał się częścią polskiego porządku prawnego bez konieczności dokonywania dodatkowej transpozycji. Wobec wdrożenia DSA, nieunikniona jest jednak harmonizacja przepisów na poziomie poszczególnych państw członkowskich oraz ich instytucji.

Rozporządzenie zawiera regulacje dotyczące między innymi obowiązków jakie spoczywają na przedsiębiorcach świadczących usługi cyfrowe w Internecie, tak aby stworzyć standardy zapewniające bezpieczniejsze środowisko internetowe dla konsumentów. DSA koncentruje się na ochronie praw podstawowych w przestrzeni cyfrowej. Akt o usługach cyfrowych implementuje szczegółowe zasady dotyczące wyeliminowania nielegalnych treści w Internecie w tym nielegalnych towarów, usług i informacji, transparentności przedsiębiorców, przejrzystości działania platform internetowych, zwalczania zagrożeń społecznych w Internecie, a także wzmożenia nadzoru.

Akt o usługach cyfrowych dotyczy szerokiego spektrum podmiotów działających w Internecie, od małych platform po globalnych gigantów technologicznych. Najszerszym kręgiem odbiorców obowiązków wynikających z DSA będą przedsiębiorcy oferujący usługi pośrednie, oferujące infrastrukturę sieciową. Będą to choćby dostawcy dostępu do Internetu czy usługi rejestracji domeny internetowej. Z punktu widzenia wdrażania DSA istotne jest ustalenie charakteru świadczonych usług, tj. czy jako dostawca świadczę usługę pośrednią, a jeżeli tak, to jakie kategorie usług świadczę i których elementów funkcjonalności np. mojej strony internetowej czy aplikacji mobilnej to dotyczy.

Jak wskazano w głównych motywach rozporządzenia pojęcie nielegalnych treści „powinno w szerokim zakresie odzwierciedlać istniejące przepisy w środowisku pozainternetowym. W szczególności pojęcie „nielegalnych treści” należy zdefiniować szeroko, tak by obejmowało informacje dotyczące nielegalnych treści, produktów, usług i działań”. Przykładem nielegalnych treści może być bezprawne udostępnianie prywatnych obrazów bez zgody, cyberstalking, sprzedaż produktów niespełniających wymogów lub podrobionych, sprzedaż towarów lub świadczenie usług z naruszeniem prawa ochrony konsumentów, nieuprawnione wykorzystanie materiałów chronionych prawem autorskim, nielegalne oferowanie usług zakwaterowania czy też nielegalna sprzedaż żywych zwierząt.

DSA, czyli konstytucja Internetu. Jakie obowiązki nakłada na dostawców platform?

DSA wprowadza wymóg udostępnienia użytkownikom łatwych w użyciu mechanizmów zgłaszania nielegalnych treści. Platformy będą musiały również informować zgłaszających o podjętych działaniach w odpowiedzi na zgłoszenia. W celu zapewnienia przejrzystości i skuteczności procesów moderacji treści, platformy będą zobowiązane do regularnego raportowania o liczbie zgłoszeń oraz podejmowanych działaniach.

Ponadto, DSA nakłada na dostawców platform internetowych szereg wymogów w zakresie identyfikowalności przedsiębiorców, którzy za ich pośrednictwem zawierają z konsumentami umowy na odległość. Dostawcy platform internetowych, przed umożliwieniem zainteresowanemu przedsiębiorcy korzystania z jego usług oraz zawieraniem umów z konsumentami, zobowiązani są uzyskać informacje takie jak firma przedsiębiorcy, adres, kopię dokumentu tożsamości lub inny dokument zapewniający identyfikację, dane rachunku przedsiębiorcy, dane z rejestru przedsiębiorców oraz własne poświadczenie przedsiębiorcy, w którym zobowiązuje się do oferowania wyłącznie produktów lub usług zgodnych z mającymi zastosowanie przepisami prawa Unii. W przypadku wykrycia uchybień w przekazywanych informacjach dostawca platform zawiesza świadczenie usług na rzecz tego przedsiębiorcy w zakresie oferowania produktów lub usług konsumentom.

Ustawodawca unijny szczególny nacisk położył na reklamę i znaczenie jej roli w środowisku internetowym, ponieważ reklama internetowa może przyczyniać się do powstania zagrożeń, począwszy od reklam, które same w sobie stanowią nielegalne treści, poprzez zapewnianie zachęt finansowych do publikowania nielegalnych lub w inny sposób szkodliwych treści i działań w Internecie, aż po dyskryminujące prezentowanie reklam, które ma wpływ na równe traktowanie i równość szans obywateli. W odniesieniu do reklam zamieszczanych na platformach internetowych dostawcy zobowiązani są do zapewnienia by każdy z indywidualnych odbiorców, którym te reklamy są prezentowane mogli jednoznacznie stwierdzić, kiedy i w czyim imieniu prezentowana jest reklama. Ponadto, niezbędne jest udostępnienie informacji pozwalającej na identyfikację w czyim imieniu materiał reklamowy jest prezentowany i jaki podmiot za niego zapłacił. Dostawca platformy internetowej powinien także zadbać o to, by konsument mógł znaleźć istotne informacje, pozyskane bezpośrednio i łatwo z reklamy, na temat głównych parametrów wykorzystanych do określenia odbiorcy, któremu reklama jest prezentowana i w stosownych przypadkach, sposobu zmiany tych parametrów. Podmioty zamierzające udostępnić daną reklamę powinni złożyć oświadczenie, czy przekazywane treści są informacjami handlowym lub zawierają informacje handlowe.

Czytaj więcej:

Biznes

Zmiany w sprzedaży internetowej. Nowe obowiązki przedsiebiorców

Przedsiębiorcy dostarczający treści c...

Pro

Konstytucja Internetu: ochrona małoletnich i usuwanie nielegalnych treści

DSA zawiera także istotne regulacje mające zapewnić ochronę małoletnich w Internecie. Na dostawcach platform internetowych spoczywa obowiązek zapewnienia wysokiego poziomu prywatności, bezpieczeństwa i ochrony małoletnich. Dostawca będzie mógł prezentować reklamy oparte na profilowaniu z wykorzystaniem danych osobowych, wyłącznie w sytuacji, gdy „z wystarczającą pewnością” będzie w stanie stwierdzić, że odbiorca jest pełnoletni. Analizując zagrożenia, platformy internetowe będą musiały rozważyć czy małoletni z łatwością rozumieją sposób funkcjonowania usługi i czy są oni narażenia na znalezienie treści, które mogą zaszkodzić ich rozwojowi fizycznemu, psychicznemu oraz moralnemu.