Frankowicz może pozywać bank bez współkredytobiorcy

O tym kto jest zaangażowany w spór z bankiem o ustalenie nieważności umowy kredytu, decyduje sam powód. Ważny wyrok dla frankowiczów.

Publikacja: 11.06.2024 14:37

Frankowicz może pozywać bank bez współkredytobiorcy

Foto: Adobe Stock

To sedno najnowszego wyroku Sądu Najwyższego, tym istotniejszego, że choć SN wypowiadał się już w podobnych kwestiach, to jednak wnioski przeciwne wciąż forsują banki, aby storpedować żądania frankowiczów.

Omawiana sprawa dotyczy skargi kasacyjnej banku od niekorzystnego dla niego wyroku ‎o ustalenie nieważności umowy kredytu i zapłatę nienależnych spłat. Zdaniem skarżącego Sąd Apelacyjny w Gdańsku błędnie przyjął, że powodowi przysługuje samodzielna legitymacja (czynna) do wystąpienia z powództwem o ustalenie ‎i zapłatę. Według banku prawidłowa ocena tej okoliczności powinna skutkować oddaleniem żądania powoda w całości.

Kto może domagać się ustalenia nieważności umowy kredytu?

Sąd Najwyższy nie podzielił tego zarzutu. Przypomniał, że podstawa powództwa o ustalenie i zapłatę koncentruje się wokół wadliwości umowy kredytu, podpisanej wspólnie jeszcze podczas trwania małżeństwa kredytobiorców. Wyjaśnienie – w tym kontekście - sytuacji powoda i byłej żony już po rozwodzie, zostało wyczerpująco dokonane w postępowaniu przed sądem okręgowym, w oparciu o dokumenty. Bank natomiast od początku starał się je negować, aby unicestwić wydanie rozstrzygnięcia, które nie będzie dla niego korzystne, jak w podobnych tego typu sprawach.

Kredyt został wprawdzie udzielony obojgu małżonkom, ale nie oznacza to, że jest to stosunek prawny, który może istnieć jedynie wobec wszystkich kredytobiorców jednocześnie i tylko w tym samym rozmiarze. Przesłanki nieważności umowy kredytu mogą być różnie oceniane w stosunku do kredytobiorców, z których jeden może być np. konsumentem, a drugi nie. Podobnie w przypadku jednego z nich może zaistnieć np. wada oświadczenia woli powodująca nieważność, a wobec drugiego nie.

Czytaj więcej

Sukces frankowiczów. Trudniej ratować umowę frankową po uchwale Izby Cywilnej

Potrzeba wystąpienia frankowicza z roszczeniem przeciwko bankowi 

W sprawie wytoczonej przez jednego z kredytobiorców przeciw bankowi, w której domaga się ustalenia nieważności umowy kredytu, oznaczenie kręgu osób zaangażowanych w spór o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, należy do powoda, posiadającego interes prawny w tym ustaleniu (wyznaczający potrzebę wystąpienia z roszczeniem przeciwko bankowi). Interes prawny powoda wyznacza zatem zakres przedmiotowy i podmiotowy powództwa, o którym mowa w art. 189 kodeksu postępowania cywilnego.

- To powód decyduje, czego i wobec kogo żąda, ‎w konsekwencji o tym, wobec kogo zamierza wywołać skutek wynikający ‎z zapadłego wyroku oraz jaki krąg osób objąć prawomocnością wyroku. Nikogo nie można zaś zmusić do bycia powodem w jakiejkolwiek sprawie - wskazała w konkluzji uzasadnienie sędzia Marta Romańska.

Inaczej tę kwestię ocenia adwokat Wojciech Wandzel, reprezentujący w podobnych sprawach banki: - W sprawie o ustalenie nieważności umowy kredytu możliwe są sytuacje, że umowa zostanie uznana za nieważną jedynie wobec jednego kredytobiorcy, a będzie pozostawała ważna w stosunku do drugiego. W takich sprawach sąd nie powinien orzekać o nieważności umowy, a raczej nieistnieniu stosunku prawnego, jaki miałby wynikać z tej umowy między kredytobiorcą-powodem a bankiem – wskazuje prawnik. Podkreśla, że sytuacja komplikuje się w standardowej konfiguracji, kiedy kredyt zaciągnęli małżonkowie na zakup wspólnej nieruchomości i wspólnie go spłacali. - Wtedy nie ma w mojej ocenie podstaw do zasądzenia zwrotu zapłaconych rat w wyniku pozwu złożonego jedynie przez jednego z nich – uważa mec. Wandzel.

Sygnatura akt CSK 1496/23

Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura 2025: język polski. Odpowiedzi i arkusze CKE
Zawody prawnicze
Stowarzyszenia prawnicze chcą odwołania Adama Bodnara. Wnioskują do prezydenta
Prawo dla Ciebie
Operowana robotem da Vinci zmarła. Prawnicy tłumaczą, czym jest eksperyment medyczny
Prawo karne
Wyłudził od Romario miliony. Oszust z Biłgoraja wrócił do Polski
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura i egzamin ósmoklasisty 2025 z "Rzeczpospolitą" i WSiP
Materiał Promocyjny
Lenovo i Motorola dalej rosną na polskim rynku