Ustawa antylichwiarska na finiszu w Sejmie. Co budzi największe emocje

Do zakończenia prac nad ustawą o przeciwdziałaniu lichwie zostało tylko przegłosowanie sześciu poprawek Senatu, co Sejm zaplanował na piątkowy wieczór.

Publikacja: 03.11.2022 18:59

Ustawa antylichwiarska na finiszu w Sejmie. Co budzi największe emocje

Foto: Fotorzepa/ Jerzy Dudek

Najwięcej emocji budziło także w obozie władzy znaczne ograniczenie tzw. pozaodsetkowych kosztów pożyczki (marże, prowizje, opłaty za przygotowanie umowy, jej obsługę, ubezpieczeń), które w całym okresie spłaty nie mogą być według Sejmu wyższe od 25 proc. całkowitej kwoty pożyczki. A w przypadku tzw. chwilówek, zawieranych z bankiem lub firmą pożyczkową na okres do 30 dni, nie mogą przekraczać 5 proc. pożyczki. Koszty ponad te ograniczenie będą nienależne – zapisano w ustawie.

Senacka poprawka przewiduje przedłużenie tej osłony dla pożyczki krótkoterminowej do 90 dni. Ponadto uwzględniając uwagi środowiska bankowego, dla kredytów na ponad 90 dni Senat postuluje w poprawce limit kosztów wynoszący 15 proc. kwoty kredytu plus kolejne 15 proc. w skali roku, liczone proporcjonalnie do okresu kredytowania.

– Koszt rocznej pożyczki, poza odsetkami, wyniósłby zatem 30 proc., a półrocznej 22,5 proc. W wersji sejmowej oba te limity miały wynosić po 10 proc., a więc roczna pożyczka, poza odsetkami, kosztowałaby 20 proc., a półroczna 15 proc. – wylicza dr Adam Puchalski, radca prawny, kancelaria Rymarz Zdort. I ocenia, że propozycja Senatu jest wyważona (część kosztów zredukowano, część podniesiono), choć obniża opłacalność udzielania kredytów do 90 dni, a tym samym zmniejsza ich dostępność.

Ustawa przewiduje nadto, że dający pożyczkę ma wyraźnie informować pożyczkobiorcę przed zawarciem umowy o łącznej wysokości pozaodsetkowych kosztów oraz odsetek, a w przypadku spłaty pożyczki przed terminem poniesione koszty ulegają obniżeniu stosownie do skrócenia. Zabezpieczenie zwrotu pożyczki należy określić już w umowie, a suma zabezpieczenia nie może być wyższa od pożyczki powiększonej o odsetki oraz pozaodsetkowe koszty.

Ustawę, autorstwa Ministerstwa Sprawiedliwości, wspierał rzecznik finansowy, widząc w niej element cywilizowania tego segmentu rynku finansowego, z kolei krytycznie ocenił go m.in. Związek Banków Polskich.

Czytaj więcej

Koniec z lichwą - Sejm na finiszu prac nad ustawą

Krytycy noweli podkreślają, że ustawa uderzy w firmy pożyczkowe, przez co utrudni najbardziej potrzebującym finansowania zapożyczanie się na legalnym rynku, spychając setki tysięcy, a nawet miliony konsumentów, często przymuszonych sytuacją finansową do korzystania z pożyczki do korzystania z szarej strefy.

Projekt przewiduje jednak nadzór nad tym rynkiem Komisji Nadzoru Finansowego z możliwością nakładania kar finansowych, wykreślenia z rejestru firm pożyczkowych i sankcje karne.

Koło Kukiz’15 proponowało poprawkę rozciągającą ochronę ustawy na rolników, a z drugiej strony łagodzącą jej rygory finansowe w stosunku do firm pożyczkowych, ale większość rządowa ich nie przegłosowała. Teraz poseł tego koła Jarosław Sachajko powiedział „Rz”, że będzie głosować przeciw poprawce Senatu rozszerzającej ochronę chwilówek, gdyż swym radykalizmem może zniszczyć ten rynek.

Już w przeszłości eksperci zauważali, że takie ograniczenie rynku chwilówek doprowadzi do tego, że urosną ich bezpośredni rywale – czyli rynek lombardów, zaś rynek pożyczek z dnia na dzień nie zniknie, lecz przejdzie do szarej strefy. Ubolewano, że ustawodawca nie zechciał uregulować obu tych rynków naraz – nad przepisami dotyczącymi lombardów od dłuższego czasu pracuje UOKiK.

Tak czy inaczej ustawa trafi na biurko prezydenta, a szereg kluczowych przepisów wejdzie w życie po 30 dniach od ogłoszenia.

Najwięcej emocji budziło także w obozie władzy znaczne ograniczenie tzw. pozaodsetkowych kosztów pożyczki (marże, prowizje, opłaty za przygotowanie umowy, jej obsługę, ubezpieczeń), które w całym okresie spłaty nie mogą być według Sejmu wyższe od 25 proc. całkowitej kwoty pożyczki. A w przypadku tzw. chwilówek, zawieranych z bankiem lub firmą pożyczkową na okres do 30 dni, nie mogą przekraczać 5 proc. pożyczki. Koszty ponad te ograniczenie będą nienależne – zapisano w ustawie.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów