NATO rozpoczyna podwójny wyścig z czasem

Sekretarz generalny paktu Mark Rutte chciał, aby wszystko zadziałało jak w szwajcarskim zegarku. Jednak zbierający się we wtorek wieczorem w Hadze przywódcy 32 państw sojuszu będą działać po omacku. Mają zobowiązać się do zwiększenia do 2035 roku wydatków na obronę do 5 proc. PKB, z czego 1,5 pkt proc. ma być przeznaczone na nakłady, które nie są związane bezpośrednio z potencjałem wojskowym, jak infrastruktura drogowa czy portowa.

Jednak dopiero jesienią Pentagon ma określić, jak szybko i w jakiej skali Amerykanie ograniczą swoją obecność wojskową w Europie. – Nie wiemy, czy chodzi o powrót do poziomu sprzed rosyjskiej inwazji na Ukrainę, czyli jakieś 70 tys. żołnierzy, czy może znacznie dalej idące cięcia – przyznaje były zastępca sekretarza generalnego NATO Camille Grand. 

Wydatki na obronność w państwach NATO

Foto: PAP

Dziś europejscy alianci są w połowie drogi do uzyskania zdolności samodzielnej obrony przed Rosją

Gdyby Waszyngton całkowicie wycofał się z konwencjonalnej obrony Europy, pozostawiona luka byłaby ogromna. Komisarz ds. obrony UE Andrius Kubilius uważa, że wydatki na obronę Europejczyków musiałyby w takim przypadku wzrosnąć o 250 mld euro rocznie, a szeregi sił zbrojnych zostać zasilone o dodatkowe 300 tys. żołnierzy. Dziś, uważa były premier Litwy, gotowość europejskich aliantów do samodzielnego odparcia Rosji sięga ledwie 53 proc. 

Czytaj więcej

Polityka

Polacy boją się III wojny światowej, Europejczycy chcą powrotu poboru

Już nie tylko wzrost wydatków na obronę i dalsze wsparcie dla Ukrainy, ale także powszechny pobór...

W Brukseli ocenia się, że potrzeba nawet dekady, aby przejąć kluczowe zadania, jakie dziś wykonują dla NATO Amerykanie, w tym wywiad, transport ciężkiego sprzętu czy obronę przeciwlotniczą. Tego procesu skutecznie nie da się jednak przeprowadzić bez szczegółowego ustalenia z Pentagonem, jaki sprzęt i w jakim czasie Amerykanie chcą wycofać. Minister obrony Niemiec Boris Pistorius chciał uzyskać taki kalendarz od sekretarza obrony Pete’a Hegsetha, ale bez skutku.

Na ile zobowiązania, jakie zostaną podjęte w Hadze, są realne? Na szczycie w Walii w 2014 roku, po nielegalnej aneksji Krymu przez Rosję, podjęto znacznie przecież mniej ambitną decyzję o podniesieniu wydatków na obronę do 2 proc. PKB. Dopiero 11 lat później, w tym roku, wszyscy alianci dostosowali się do tego wymogu. Co prawda dziś tylko premier Hiszpanii Pedro Sánchez oficjalnie domaga się zwolnienia jego kraju z podniesienia w ciągu siedmiu lat wydatków na obronę do 5 proc. PKB. I takiego przywileju oficjalnie nie uzyska, bo Rutte obawia się, że mogłoby się to spotkać z brutalną reakcją Donalda Trumpa. W sojuszu wciąż pamięta się szczyt z 2018 roku, na którym tenże prezydent zagroził wyprowadzeniem Ameryki z NATO z powodu bardzo niskich wydatków na obronę Niemiec. 

Ukraina pozostaje najlepszą barierą dla Europy przed rosyjskim imperializmem

Jednak nie tylko Hiszpania będzie miała w praktyce problemy z wdrożeniem zobowiązań z Hagi. Belgia, Portugalia, Włochy, Francja czy Wielka Brytania są dziś zadłużone po uszy i nie bardzo wiadomo, skąd miałyby wziąć dodatkowe nakłady na siły zbrojne. 

Kluczowa staje się w tej sytuacji rola Niemiec. Nie tylko Republika Federalna nie ma problemu z nadmiernym zadłużeniem, ale u progu przejęcia władzy Friedrich Merz doprowadził do zniesienia konstytucjonalnego limitu wydatków na obronę. Kanclerz zapowiedział, że pod jego rządami powstanie najpotężniejsza armia konwencjonalna w Europie.