Czy uderzenie na obwód kurski uchroniło Ukrainę przed katastrofalnym scenariuszem?

„Rzeczpospolita”: Amerykanie twierdzą, że rosyjskie lotniska, z których atakowana jest Ukraina, znajdują się poza zasięgiem pocisków ATACMS, więc zgoda na używanie tych pocisków do atakowania celów w głębi Rosji nie wpłynie na przebieg wojny. Przekonuje pana ta argumentacja?

Ppłk rez. Maciej Korowaj: Rzeczywiście Rosjanie utrzymują swoje główne siły lotnicze poza zasięgiem nawet tych amerykańskich donacji jeśli chodzi o uzbrojenie. Ukraińcy starają się je atakować własnymi środkami – drony robią tam małe zamieszanie na lotniskach odległych, przez co Rosjanie są zmuszeni do manewrowania siłami i środkami napadu powietrznego. Ale są jeszcze lotniska doskokowe, czyli lotniska, na których samoloty lądują, dokonują uzupełnienia paliwa i lecą dalej. Tutaj atak dronowy jest bardzo utrudniony, bo dron potrzebuje czasu, żeby dolecieć do takiego lotniska. Natomiast gdy ma się broń balistyczną, to ten atak jest dosyć szybki, jeśli zostanie wykryty taki manewr na jednym z lotnisk doskokowych, na którym wyląduje część samolotów, to wtedy wykonanie uderzenia pociskiem ATACMS byłoby zasadne i bardzo skuteczne. Ukraińcy mają dosyć dobre rozpoznanie gdzie te samoloty są, tylko nie mają czym ich „ugryźć”. Dron potrzebuje godzin żeby dolecieć, ATACMS – w zasadzie minut.

Drony też łatwiej zwalczać…

ATACMS też można zwalczać. Ale trzeba byłoby środki obrony powietrznej rozmyć po całym obszarze, gdzie są lotniska doskokowe, a tych lotnisk trochę jest. To by koszmarnie utrudniło Rosjanom operacje powietrzne wobec Ukraińców. Tutaj gra jest o to.

Natomiast uderzanie balistyczne na teren Federacji Rosyjskiej to kolejna czerwona linia stawiana przez Rosję. Jest kwestia polityczna – czy Amerykanie wykorzystują kwestię ewentualnego pozwolenia na ataki na cele w Rosji pociskami ATACMS, by coś na Rosji wymóc, mieć jeszcze jakiś argument w negocjacjach. Z militarnego punktu widzenia to bardzo dobry środek do sparaliżowania ruchu lotnictwa bojowego Federacji Rosyjskiej. Ilość tych środków, nawet niewielka, tylko przez możliwość ich użycia, już komplikuje sprawę jeśli chodzi o działania lotnictwa rosyjskiego.

Oprócz lotnisk mamy też inną infrastrukturę wojskową – bazy paliwowe, stanowiska dowodzenia. Je też musieliby Rosjanie przesuwać jeszcze bardziej w głąb Rosji.

Odsuwać i chronić środkami obrony powietrznej, których też Rosjanie nie mają zbyt dużo. A wtedy jest szansa na działanie ukraińskiego lotnictwa bliżej strefy walki.

Przebieg frontu na Ukrainie w 927 dniu wojny

Foto: PAP

Mija miesiąc odkąd Ukraińcy weszli na teren obwodu kurskiego. Jak tę ofensywę można ocenić z militarnego punktu widzenia? Czy udało się w jej trakcie zrealizować jakieś ważne cele wojskowe?

Pod względem militarnym to jest pewnego rodzaju majstersztyk: przeprowadzono operację zaczepną, ofensywną, na terenie przeciwnika, nie dysponując de facto przewagą powietrzną. Przewagą powietrzną dysponuje Federacja Rosyjska – może nie jest to supremacja – ale de facto ma więcej możliwości uderzeń lotniczych. W takich warunkach prowadzenie operacji zaczepnej jest dosyć karkołomnym zadaniem. Tutaj Ukraińcy zastosowali bardzo ciekawe, nowatorskie rozwiązania militarne, które pozwoliły im uzyskać przede wszystkim zaskoczenie – o dziwo w takim środowisku przepełnionym informacją o polu walki i ruchach przeciwnika. Znaleziono najbardziej słaby punkt i w niego uderzono. Siły ukraińskie w początkowej fazie tej operacji prowadziły wojnę manewrową, niszcząc Rosjan na głębokich rubieżach, podchodzące siły były izolowane, te, które się broniły, były też izolowane, do momentu kiedy Rosjanie nie nasycili tego kierunku wszystkim czym mogli. Głównie były to jednostki złożone z żołnierzy poborowych, ale też rezerwy, które były dostępne na froncie południowym, tam gdzie jeszcze takie rezerwy były. Udało się Rosjanom nasycić ten kierunek wojskiem. Ale Ukraińcy nie zatrzymali się ze względu na to, że nie mogli dalej iść, tylko dlatego, że muszą cały czas działać w określonych warunkach i środowisku, gdzie działają określone środki walki radioelektronicznej, one też mają ograniczony zasięg, i ich obrona przeciwlotnicza, która musi przeganiać elementy przewagi rosyjskiej w powietrzu. Ukraińcy zeskalowali to uderzenie na tyle, na ile posiadali środków, aby ta operacja była dla nich jak najbardziej wydajna i zmusiła Rosjan do użycia na tym kierunku swoich rezerw.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Miesiąc od ataku Ukrainy na obwód kurski. Czy Rosja ma „bardzo krótką kołderkę”?

Po co ukraińska armia zaatakowała obwód kurski, co jej się udało osiągnąć i co dalej? Wojskowi i eksperci nie mogą pogodzić się w ocenie operacji Kijowa.

Ja zakładałem, jeszcze rok temu, że Rosjanie przygotowują operację ofensywną na kierunku sumskim, a preludium do tego będzie seria kaskadowych operacji ofensywnych na froncie południowym. I od października zeszłego roku takie operacje Rosjanie prowadzą. Atakowali w kierunku Robotynego, w kierunku Marjinki, w kierunku Awdijiwki, Czasiw Jaru, Kremiennej. Te operacje przechodziły kaskadowo – jedna się zaczynała, druga, trzecia, czwarta, tak aby nacisk na całej długości na siły ukraińskie trwał. Dodatkowym uderzeniem było uderzenie na kierunku Charkowa i mocne uderzenie w kierunku Awdijiwki, która została zdobyta, a teraz uderzenie na kierunku Pokrowska. Takim ostatecznym uderzeniem miało być – ja zakładam – uderzenie w kierunku Sum, co by całkowicie rozwodniło siły i rezerwy ukraińskie. I gdzieś ten front mógłby im pęknąć. Takie były założenia gen. Walerija Gierasimowa (szef Sztabu Generalnego Federacji Rosyjskiej, obecnie głównodowodzący siłami Rosji na Ukrainie – red.), który z premedytacją osłabił te siły, które broniły granicy, pozostawiając tam tylko bataliony straży granicznej Federalnej Służby Bezpieczeństwa i część jednostek mieszanych, złożonych z żołnierzy poborowych i kontraktowych, które odtwarzały gotowość bojową po walkach na froncie południowym. I wszystkie siły rzucił na tę kaskadową ofensywę, żeby Ukraińców wymęczyć. Gen. Ołeksandr Syrski (głównodowodzący siłami ukraińskimi – red.) stwierdził, że nie będzie rzucał rezerw i walczył na zasadach rosyjskich, nie będzie wypalał najlepszych jednostek w ciężkich, okopowych walkach, w których Rosjanie czują się dobrze i mają przewagę ogniową w artylerii i lotnictwie, tylko uderzył tam, gdzie są najsłabsi, na kierunku z którego mogło wyjść najbardziej śmiertelne uderzenie dla sił ukraińskich. Przeniósł walkę na teren Federacji Rosyjskiej – i te rezerwy, które mogły być przez Rosję użyte do operacji w kierunku Sum, są teraz uwiązane w walki obronne na terenie obwodu kurskiego. Gen. Syrski tą operacją zutylizował rezerwy, które mogły być użyte na innych kierunkach, a z drugiej strony zabezpieczył sobie kierunek, z którego mogło wyjść uderzenie na tyły armii ukraińskiej.

Jeśli spojrzymy na mapę to rzeczywiście tak by to wyglądało, front zostałby rozciągnięty być może na niemal 2 tys. km. W takim razie nawet to, że Rosjanie nie przerzucili zbyt wielu jednostek biorących udział w ofensywie na Pokrowsk do obrony obwodu kurskiego, nie oznacza, że ofensywa nie przyniosła oczekiwanych efektów militarnych?

Ale w tej chwili ofensywa rosyjska w kierunku Pokrowska stoi. Rosjanie zatrzymali się maksymalnie 6 km od progu Pokrowska i Myrhorodu. Teren jest dosyć płaski i nie ma tam miejscowości, na których można byłoby oprzeć uderzenie, Rosjanie zajmują dogodny teren, wysyłają grupy szturmowe w dużych ilościach, one zajmują teren i dopiero potem podciągają resztę sił. Rosjanie prowadzą tzw. bitwę ogniową – na samym kierunku operacji w kierunku Pokrowska mieli przewagę ogniową 10 do 1. W tej chwili, zgodnie z tym co mówi ukraiński Sztab Generalny, sam gen. Syrski w wielu wypowiedziach, jest to przewaga 2 do 1. Prawie o 80 proc. została zredukowana możliwość rażenia ogniowego przez siły Federacji Rosyjskiej na tym kierunku. Jakim cudem tego dokonano? No właśnie uderzeniem na obwód kurski i rozmyciem części rezerw i zasobów na kierunku kurskim. Nie zawsze chodzi o zniszczenie dział, ale też przeniesienie artylerii, przeniesienie logistyki itd. Rosjanie mogą mieć na tym kierunku dużo środków ogniowych, ale – ze względu na to, że prowadzą intensywne działania ogniowe na kierunku kurskim – muszą część artylerii, amunicji przerzucić tam. I równocześnie działa na kierunku pokrowskim mniej strzelają.