Firmy wykorzystujące utwory mają nowe uprawnienia

Szersze konsultowanie wysokości tantiem może obniżyć ich wysokość

Publikacja: 19.10.2010 04:46

Firmy wykorzystujące utwory mają nowe uprawnienia

Foto: www.sxc.hu

Przedstawiciele firm wykorzystujących utwory i artystyczne wykonania zyskali prawo uczestniczenia w procedurze ustalania tabel opłat za korzystanie z nich. To dzięki zmianie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=640CADF41EB3896CE99B51EFF3343E2D?id=181883]ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, która wchodzi w życie 21 października (DzU nr 152, poz. 1016)[/link].

Sam projekt opłat składać będzie tylko organizacja zarządzająca, np. Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, które na niektórych polach ma ponad 90 proc. autorskiej oferty.

[srodtytul]Zatwierdzanie tabel [/srodtytul]

Uczestnikami procedury będą: wnioskodawca, inne organizacje, które zarządzają na tych samych polach, oraz organizacje użytkowników. W prasie będą zamieszczane ogłoszenia o wszczęciu postępowania wraz z informacją o możliwości przystąpienia do niego zainteresowanych. Cała procedura będzie się musiała zakończyć w sześć miesięcy, chyba że wszyscy zgodzą się na jej przedłużenie.

Zespół będzie zatwierdzał albo odrzucał projekt tabeli w całości lub w części. Zatwierdzone tabele będą publikowane i co roku waloryzowane, a niezadowolony z nich uczestnik procedury może się odwołać do sądu. Firmy korzystające z utworów uzyskają więc wpływ na wysokość tantiem, a także narzędzie nacisku (por. wypowiedź prof. Traple).

– Uzyskają nie tylko udział w tworzeniu stawek, ale pewność, od kogo i po jakiej cenie mogą korzystać z utworu – wskazuje mec. Ewa Łepkowska, kierownik wydziału ZAiKS.

Dlaczego tabele są takie ważne? [b]Jeśli umowa z organizacją zbiorowego zarządzania, np. ZAiKS, zawiera niekorzystne tantiemy, to stosuje się odpowiednie stawki z tabel – nowy art. 110[sup]16[/sup] prawa autorskiego.[/b]

Samej zasady, że za korzystanie z utworów tantiemy trzeba płacić organizacji zbiorowego zarządzania (w polskich warunkach zwykle ZAiKS), nikt nie kwestionuje. Kontrowersje budziła tylko procedura ustalania opłat. Ponieważ ich wysokość będzie teraz konsultowana w szerszym gronie, powinny się one obniżyć.

[srodtytul]Odwieczny spór[/srodtytul]

To m.in. z tego powodu organizacje użytkowników domagały się udziału w procedurze ustalania tabel, która do tej pory miała w zasadzie wewnętrzny charakter, np. w ramach ZAiKS. Dodajmy, że nawet gdy takie tabele nie były zatwierdzone przez ministerialną Komisję Prawa Autorskiego, sądy cywilne (a spraw o tantiemy były setki) zwykle po nie sięgały.

[srodtytul]Wątpliwości prawne[/srodtytul]

Uchwalenie nowej procedury wymusił zwłaszcza [b]wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 stycznia 2006 r. (SK 40/04)[/b], który zakwestionował właśnie postępowania przed Komisją Prawa Autorskiego, w szczególności brak możliwości uczestniczenia w nim użytkowników praw autorskich. Ich udział zależał bowiem jedynie od uznania organizacji zrzeszającej.

Prawnicy mają jednak wątpliwości, czy nowa procedura nie jest zbyt skomplikowana. 

– Lepsze byłoby zlikwidowanie komisji oraz tabel i wskazanie jednego sądu ds. zbiorowego zarządzania, który dzięki specjalizacji rozpatrywałby spory o tantiemy szybciej – mówi mec. Michał Błeszyński, specjalista od prawa autorskiego. Z kolei Paweł Żerański, prawnik z kancelarii radcy prawnego Macieja Gładysza, ma wątpliwości, czy w ogóle nowy system ustalania tantiem jest konstytucyjny. Uważa, że wzorem np. Niemiec można było ustanowić mniej sformalizowaną, negocjacyjną procedurę, przypominającą zawieranie układów zbiorowych pracy.

[ramka][b]Opinia: Elżbieta Traple, adwokat, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego[/b]

Obawiam się, że nowy system nie zmniejszy wyraźnie skali problemów i sporów na linii organizacje zarządzające – organizacje użytkowników. Uchwalono bowiem bardzo rozbudowaną procedurę ustalania tabel wynagrodzeń. Przy naturalnych w takich wypadkach sporach i przeciwstawnych interesach, gdy niektórzy będą zainteresowani tym, by odwlec zatwierdzenie tabel, postępowanie może trwać nawet kilka lat. Dlatego dobrą propozycją był postulat wprowadzenia tabel tymczasowych. Obowiązywałyby one w czasie procedury zatwierdzającej, aby jednak jakieś pieniądze wpłynęły. Są bowiem branże, w których firmy powstają jak grzyby po deszczu, a potem znikają. Brak takich tabel tymczasowych jest wadą noweli.[/ramka]

[i]Masz pytanie, wyślij e-mail do autora: [mail=m.domagalski@rp.pl]m.domagalski@rp.pl[/mail][/i]

Przedstawiciele firm wykorzystujących utwory i artystyczne wykonania zyskali prawo uczestniczenia w procedurze ustalania tabel opłat za korzystanie z nich. To dzięki zmianie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=640CADF41EB3896CE99B51EFF3343E2D?id=181883]ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, która wchodzi w życie 21 października (DzU nr 152, poz. 1016)[/link].

Sam projekt opłat składać będzie tylko organizacja zarządzająca, np. Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, które na niektórych polach ma ponad 90 proc. autorskiej oferty.

Pozostało jeszcze 87% artykułu
Prawo karne
Morderstwo na Uniwersytecie Warszawskim. Obrońca podejrzanego: nie przyznał się
Ubezpieczenia i odszkodowania
Rekordowe odszkodowanie dla pacjenta. Miał operację kolana, wypisano go bez nogi
Prawo dla Ciebie
Jest decyzja SN ws. wytycznych PKW. Czy wstrząśnie wyborami?
Prawo karne
Mieszkanie Nawrockiego. Nieprawdziwe oświadczenia w akcie notarialnym – co na to prawo karne?
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura i egzamin ósmoklasisty 2025 z "Rzeczpospolitą" i WSiP
Materiał Promocyjny
Między elastycznością a bezpieczeństwem