Jean Tirole laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii

Tirole to 61-letni francuski profesor ekonomii,Francuski ekonomista został m.in. wyróżniony za prace z dziedziny karteli i monopoli. Dzięki jego badaniom rządy mogą zachęcać najbardziej wpływowe firmy, aby stawały się bardziej wydajne bez szkód dla konkurencji na rynku - głosi uzasadnienie Akademii. Jean Tirole pracuje na uniwersytecie w Tuluzie, zajmuje się również teorią gier, bankowością i finansami oraz ekonomią i psychologią. Tirole jest przewodniczącym zarządu LAFFONT Fundacji Jean-Jacques w Szkole Głównej Handlowej w Tuluzie, dyrektorem naukowym Instytutu Ekonomii Przemysłowej w Tuluzie i członkiem założycielem Institute for Advanced Study w Tuluzie. Po uzyskaniu doktoratu z MIT w 1981 roku, pracował jako naukowiec w l' École Nationale des Ponts et chaussées aż do 1984 roku Od 1984/91 jako profesor ekonomii na MIT . Był prezesem towarzystwa ekonometrycznego w 1998 roku i Europejskiego Towarzystwa Ekonomicznego.

Tirole nie pojawiał się na giełdzie nazwisk kandydatów do nagrody. W międzynarodowej prasie powtarzały się dwie kandydatury naukowców z New York University - Williama Jacka Baumola oraz Izraela Meira Kirznera. Stawiano też na Williama G. Bowena z Uniwersytetu Princeton za badania w dziedzinie ekonomii pracy oraz tandemu Philippe Aghion i Peter Howitt z Harvardu, którzy stworzyli teorię wzrostu endogenicznego.

Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych jest przyznawana przez Komitet Noblowski. Są to nagrody ufundowane przez Szwedzki Bank Narodowy, czyli nie pochodzą z funduszy, z których pochodzą Nagrody Nobla.

W 2013 r. Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych otrzymali Robert J. Shiller, Eugene Fama i Lars Peter Hansen. Zostali oni nagrodzeni za badania empiryczne cen aktywów. W swoich badaniach zajmowali się analizą cen aktywów oraz obserwacją trendów na rynkach akcji i obligacji. Prace te pomogły zrozumieć w jaki sposób działają rynki finansowe

Od 2012 roku laureaci - zamiast przyznawanych wcześniej 10 mln koron - otrzymują po 8 mln koron (w przeliczeniu 940 tys. euro zamiast 1,2 mln euro). Oprócz nagrody finansowej każdy z laureatów otrzymuje dyplom i medal.

Na awersie medalu widnieje profil fundatora nagrody, Alfreda Nobla, wraz z datą jego datą urodzenia i śmierci zapisaną cyframi rzymskimi. Ta strona medalu jest taka sama w przypadku medycyny i fizjologii, fizyki, chemii, oraz literatury, ponieważ odznaczenia w tych kategoriach wykonał szwedzki rzeźbiarz i grawer Erik Lindberg. Nieco inaczej wygląda awers medalu dla laureata pokojowej Nagrody Nobla oraz ustanowionej dopiero w 1968 roku nagrody w dziedzinie ekonomii.

Każdy z medali waży średnio 175 gramów i ma średnicę 66 milimetrów. Najcięższy jest ten z ekonomii, który waży o kilka gramów więcej niż pozostałe. Każdy nagrodzony otrzymuje jeden medal, ale może sobie zażyczyć jego repliki. Ta jednak wybita jest z brązu i jedynie pokryta złotem.

Od 1901 roku laureaci Nagród Nobla są wybierani co roku w dziedzinie: literatury, fizyki, chemii oraz medycyny lub fizjologii. Równie długo przyznawana jest też Nagroda Pokojowa. Alfred Nobel nie ustanowił nagrody dla ekonomistów, którą przyznaje się dopiero od 1968 roku. Jej fundatorem jest Bank Szwecji.

Nazwiska laureatów tradycyjnie ogłaszane są na początku października, wręczenie nagrody ma zaś miejsce w rocznicę śmierci jej fundatora - 10 grudnia w Oslo i Sztokholmie.

Nagroda w dziedzinie ekonomii jest najmłodszą spośród nagród Nobla, przyznawana dopiero od 1969 roku. W swoim testamencie Alfred Nobel nie wymienił ekonomii wśród dziedzin, w których ma być przyznawane wyróżnienie. Ufundował je dopiero w 1968 roku Królewski Bank Szwecji, w 300. rocznicę swej działalności. Pozostałe Noble są przyznawane od 1901 roku. Laureata wybiera grono złożone z profesorów ekonomii Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk.

W ubiegłym roku zwycięzcami zostali trzej amerykańscy ekonomiści: Eugene Fama, Lars Peter Hansen i Robert Shiller. Uhonorowano ich za empiryczne badania cen aktywów, takich jak obligacje, akcje, czy nieruchomości. Początkowo rywalizacja między naukowcami z Europy i Stanów Zjednoczonych była wyrównana, ale w ostatnich latach wyraźną przewagę uzyskali Amerykanie. Najwięcej wyróżnień przyznano w dziedzinie makroekonomii. Wśród nagrodzonych dotąd osób nie ma Polaków, choć polski akcent pojawił się w 2007 roku. Nagrodę otrzymał wtedy profesor Leonid Hurwicz, amerykański ekonomista polsko-żydowskiego pochodzenia.