Trzy banki centralne w Europie z dużymi stratami. Ale to nie powód do niepokoju

EBC, Bundesbank i bank centralny Holandii poniosły rekordowe straty w 2023. Może to wywoływać krytyczne opinie, ale nie ma podstaw do niepokoju. Te banki działają na zupełnie innych zasadach, choć straty w dłuższym okresie nie są wskazane.

Publikacja: 25.02.2024 09:54

Christine Legarde, prezes EBC

Christine Legarde, prezes EBC

Foto: PAP/EPA

Europejski Bank Centralny podał, że jego straty w 2023 r. przed rozwiązaniem rezerw wyniosły 7,9 mld euro po stracie 1,6 mld rok wcześniej. Po zlikwidowaniu wszystkich rezerw odłożonych na pokrycie całego ryzyka superbank strefy euro zaksięguje stratę 1,3 mld euro, która powinna zostać pokryta przyszłymi zyskami.

Sam bank zapewnił, że jest w dalszym ciągu dobrze dokapitalizowany i może nadal skutecznie działać niezależnie od jakichkolwiek strat. „EBC będzie zapewne ponosić dalsze straty w kilku najbliższych latach na skutek zmaterializowania się ryzyka związanego z stopami procentowymi, ale następnie wróci do osiągania zrównoważonych zysków” — cytuje Reuter jego komunikat.

Cały problem polega na tym, że EBC za kadencji prezesa Mario Draghiego drukował pieniądze na dużą skalę w ramach działań pobudzających gospodarkę europejską. Pieniądze te były potrzebne na wykup rządowych obligacji w nadziei, że obfite i tanie kredyty ożywią wzrost gospodarczy i zbiją inflację do celu inflacyjnego 2 proc.. Kiedy stopy procentowe były ujemne, to stanowiły mały koszt dla superbanku, ale teraz musi on płacić 4 proc. od środków przyznawanych innym bankom.

Banki komercyjne w strefie euro mają w dalszym ciągu nadmiar 3,5 bln euro płynnych środków. więc wyciągnięcie tej gotówki z systemu finansowego może potrwać jeszcze dekadę bez wywoływania destabilizacji. EBC osiąga teraz skromny przychód na stopach procentowych od obligacji skupionych od rządów w ramach programu pobudzania gospodarki.

EBC nie był jednym ważnym bankiem, który poniósł straty. W podobnej sytuacji są też Bundesbank i bank centralny Holandii. To sprawi, że prawdopodobnie nie będą w stanie odprowadzać do skarbu państwa dywidendy przez najbliższe lata.

Bundesbank poinformował, że stracił 21,6 mld euro, co „zjadło” niemal całe jego rezerwy, a 2,4 mld z tej straty zostanie pokryte właśnie z tych rezerw. — Te obciążenia finansowe utrzymają się zapewne przez kilka lat. Spodziewamy się, że będą znów znaczne w bieżącym roku — uprzedził prezes Joachim Nagel.

W tym roku niemieckie straty przekroczą pozostałe 700 mln euro rezerw, więc bank centralny będzie zmuszony przenieść straty na później, odłożyć je na bok, aby zrównoważyć je przyszłymi zyskami. — Z tego powodu nie spodziewamy się, abyśmy byli w stanie rozdzielać jakiekolwiek zyski w dłuższym okresie — zastrzegł prezes Nagel.

Bank centralny Holandii poinformował z kolei, że zanotował za 2023 r. ujemny wynik 3,5 mld euro z powodu podwyższenia przez EBC stóp procentowych dla zmniejszenia inflacji. Bank nie spodziewa się dalszych strat do 2029 r., które uda mu się pokryć swym kapitałem buforowym. „To oznacza, że nie jest obecnie rozważana rekapitalizacja przez skarb państwa jako alternatywa dla przywrócenia ochrony buforowej” — uspokoił bank.

Wyjaśnienia dotyczące EBC

Superbank z Frankfurtu wyemitował w ciągu dekady bilony euro nowych pieniędzy w ramach pobudzania gospodarki, mimo częstych ostrzeżeń konserwatywnych ekonomistów. Jego straty mogą nasilić krytyczne opinie, zwłaszcza jeśli krajowe banki centralne zwrócą się do rządów o zasilenie kapitału, co można będzie uznać za ratowanie ich finansów. Straty zmniejszyły przychody rządów, mogą prowadzić do dodatkowych wydatków, a rządy skłonić do zastanawiania się, jak działają ich instytuty emisyjne, co może zagrozić ich prawomocności i niezależności.

Najważniejsze instytucje, MFW i OECD twierdzą, że straty banków centralnych nie świadczą o błędach w polityce pieniężnej, ale zwykłym ludziom trudno zrozumieć te niuanse, bo banki centralne działają inaczej od zwykłych firm. Częste straty mogą jednak osłabić wiarygodność banków centralnych, bo inwestorzy mogą nabrać poczucie, że banki będą drukować puste pieniądze w dłuższym czasie.

Banki centralne nie działają jak banki komercyjne, mogą nawet funkcjonować z ujemnym kapitałem. Tak było z Bundesbankiem w latach 70., ujemny kapitał miały też m.in. Reserve Bank of Australia i Czeski Bank Narodowy. Niektóre z nich ostrzegały też, że taka sytuacja nie może trwać dłużej i może być potrzebna pomoc rządu w zasileniu kapitałowym.

EBC dokonuje obecnie przeglądu swego stylu działania, także sposobu zapewniania płynnych środków innym bankom. W ostatniej dekadzie przyznał im ogromne środki, ale w systemie finansowym istnieje nadal nadwyżka 3,5 bln euro po odstąpieniu przez EBC od skrajnie spolegliwej polityce pieniężnej.

Jedną z rozważanych kwestii jest to, ile EBC płaci bankom za nadwyżkę płynnych środków zdeponowanych u niego na jeden dzień. Niektórzy decydenci twierdzą, że EBC powinien rekompensować mniejszą część depozytów bankowych o stopie 4 proc., co obniży własne koszty stóp procentowych kosztem zysku banków. W polityce pieniężnej nie ma jednak uzasadnienia dla takiego działania, bo jedynym celem EBC jest zapewnienie stabilizacji cen, wiec decyzja o wzmocnieniu własnych finansów mogłaby być prawnie zakwestionowana. Mimo wszystko dłuższy okres ponoszenia strat może być uznany za niedopuszczalny, bo kwestionuje zasadność całej struktury i może stanowić uzasadnienie zmniejszenia płatności bankom komercyjnym.

Europejski Bank Centralny podał, że jego straty w 2023 r. przed rozwiązaniem rezerw wyniosły 7,9 mld euro po stracie 1,6 mld rok wcześniej. Po zlikwidowaniu wszystkich rezerw odłożonych na pokrycie całego ryzyka superbank strefy euro zaksięguje stratę 1,3 mld euro, która powinna zostać pokryta przyszłymi zyskami.

Sam bank zapewnił, że jest w dalszym ciągu dobrze dokapitalizowany i może nadal skutecznie działać niezależnie od jakichkolwiek strat. „EBC będzie zapewne ponosić dalsze straty w kilku najbliższych latach na skutek zmaterializowania się ryzyka związanego z stopami procentowymi, ale następnie wróci do osiągania zrównoważonych zysków” — cytuje Reuter jego komunikat.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Finanse
Będzie konkurs dla członków Rady Fiskalnej
Finanse
Jak przestępcy ukrywają pieniądze? Kryptowaluty nie są wcale na czele
Finanse
Były dyrektor generalny Binance skazany za pranie brudnych pieniędzy
Finanse
Podniesienie kwoty wolnej od podatku. Minister finansów Andrzej Domański zdradził kiedy
Finanse
Co się dzieje z cenami złota? Ma być jeszcze drożej
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił