Szwedzkie Muzeum Fotografii Fotografiska

Sztokholm, którego część położona jest na czternastu wyspach, połączonych pięćdziesięcioma trzema mostami jest niezwykle malowniczy. Samo spacerowanie po nim, podziwianie starych kamienic i kościołów, odwiedzanie licznych małych galerii, nie powinno znudzić. Gdyby nawet, alternatywę stanowi prawie 70 muzeów. Wśród nich – otwarta od 21 maja 2010 r. Fotografiska. Jako pierwsi pokazywali tu prace: Annie Leibovitz, Joel-Peter Witkin i Lennart Nilsson. W tym miesiącu prezentowane są trzy wystawy: „Zdjęcia nie kłamią", „Człowiek, obraz, świat" i „Blisko domu".

Polecamy we Sztokholmie

„Zdjęcia nie kłamią"

Zaraz po przejściu przez bramkę (niestety bilety są drogie, kosztują około 60 PLN, ale dla grup i dzieci przewidziano duże zniżki) znajdziemy się w świecie wykreowanym przez Holendra Ruuda van Empela. Wykreowanym, ponieważ swoje fotografie artysta tworzy w fotoszopie. – Ludzie mogą mówić, że to nie jest fotografia, ale mylą się. To fotografia XXI wieku – uważa Elton John. Piosenkarz jest przyjacielem i kolekcjonerem prac Ruuda van Empela.

Pokazywany w jednej z sal film zdradza technikę, w jakiej pracuje Ruud van Empel. Fotografuje ludzi, rośliny, przedmioty, potem dzieli obiekty na fragmenty i tworzy z nich nowe byty. Twarze, które widzimy na zdjęciach, mają oczy, uszy, nosy, policzki różnych osób. Są piękne, ale i nienaturalne zarazem. Trochę jak dzieci lub lalki z horrorów.

Artysta zaprasza nas do raju. W serii „World" pokazuje portrety ciemnoskórych dzieci otoczonych egzotyczną roślinnością. Nasycone barwami zdjęcia, podświetlone i umieszczone na granatowych i ciemnoczerwonych ścianach, przenoszą widza do innego świata. W tym nastroju utrzymane są również portrety nagich dziewczynek zanurzonych w wodzie lub stojących na tle drzew („Wenus"). W cyklu „Study for 4 Women" widzimy dojrzałe kobiety, pokazane najczęściej w bieliźnie. Większość z nich mimo negliżu przypomina chłopczyce.

Las Ruuda van Empela jest teatrem („Theatre"), w którym dzieci są tylko jednymi z wielu aktorów obfitego w szczegóły krajobrazu. Odrobinę siebie daje w cyklu „Souvenir". Pokazuje w nim przedmioty, które mają dla niego znaczenie sentymentalne. – Swoją wartość zyskały po śmierci mojej matki – mówi w dokumencie. Przy okazji dodaje, że zawsze lubił przedmioty kiczowate, takie jak przedstawione przez niego jelonki i brzozy. – Powinny być gustowne, a jednak nie są – komentuje.

„Człowiek, obraz, świat"

W zupełnie inny nastrój wprowadza nas Henri Cartier-Bresson. Ojciec reportażu, mistrz leiki zatrzymał w kadrze najważniejsze momenty z historii XX wieku. Był w czasie wojny domowej w Hiszpanii, podczas koronacji króla Jerzego VI, odwiedził Związek Radziecki, zawitał do Stanów Zjednoczonych, Indii, Birmy, Pakistanu, Chin, Indonezji, Kuby, Meksyku, Kanady i Japonii. Jego zdjęcia publikowały najważniejsze gazety na całym świecie. Był współzałożycielem słynnej agencji fotograficznej Magnum. Jego wystawa w Fotografiska jest doskonałą lekcją historii.

- Fotografować to znaczy wstrzymać oddech, uruchamiając wszystkie nasze zdolności w obliczu ulotnej rzeczywistości – mówił. Do łapania tego, co nietrwałe, miał niebywały talent. Podobnie jak Tadeusz Rolke świat przedstawiał z przymrużeniem oka. Zauważał sytuacje, takie jak odbity w wodzie, zalewającej plac w pobliżu Dworca Świętego Łazarza w Paryżu, skok mężczyzny w kapeluszu (Place de l'Europe. Gare Saint Lazare, Paryż, 1932 r.) albo przechodzące pod balkonem z dwiema kariatydami, dwie ubrane na czarno staruszki (Ateny, 1953). Na jego fotografiach są obrazy ważne, pokazujące zrujnowane przez wojnę miasta i protestujących ludzi, ale i sielskie tak jak iście majówkowy widok, przedstawiający piknikujące w niedzielne popołudnie nad brzegiem rzeki Marna pary (Sunday on the banks of the River Marne, Francja, 1938 r.).

„Blisko domu"

Bohaterką trzeciej ekspozycji jest szwedzka fotografka Anna Clarén. Skupia się na tym, co intymne. Na fotografiach pokazuje siebie i ważne momenty z życia rodziny. Przedstawia kobiety w ciąży, niemowlaki, tulące się do siebie pary, rodziców z dziećmi i dziadków z wnuczkami. Jest też ciemna strona życia, ujawniająca się wtedy, gdy tracimy bliskich. Na jednym ze zdjęć widać stojącego przy trumnie mężczyznę.

Dominują błękity i szarości. Portretom towarzyszą zdjęcia lasu, łąki, są obsypane śniegiem jarzębiny. Wszystko to wprawia nas w nostalgiczny nastrój. Zaprasza do wspomnień. – Te obrazy udowadniają, że istnieję. Potwierdzają fakt, że jestem częścią większego kontekstu. Te fotografie mają na celu unieśmiertelnienie i zamrożenie momentów, które pojawiają się przede mną – tłumaczy artystka.

Anna Clarén jest znana w Szwecji z cyklu „Holding" (2006 r.). Przedstawiła w nim swoje życie dzień po dniu, w czasie kilku letnich miesięcy. Za ten bezpruderyjny reportaż otrzymała Swedish Photo Book Prize.

Fotografiska ma jeszcze jedną atrakcję – umieszczoną na ostatnim piętrze restaurację.

Jej głównym atutem są ogromne okna z widokiem na wodę i drugi brzeg, m.in. na Gamla Stan – Stare Miasto. Przyjemnie jest w niej odpocząć, zwłaszcza, że wieczorami dobywają się tu koncerty.

Muzeum czynne od poniedziałku do środy w godzinach od 9.00 do 21.00 i od czwartku do niedzieli od 9.00 do 23.00.

www.fotografiska.eu

Polecamy również:

Muzeum Vasa - www.vasamuseet.se