Jeśli teatr, to tylko w centrum

[b]Rz: W Polsce inwestycja w produkcje teatralne to ciągle coś niezwykłego.[/b]

Emilian Kamiński: A szkoda, na świecie, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, jest to uważane za coś normalnego. Oczywiście, zawsze istnieje możliwość klapy. Żeby wyeliminować takie zagrożenie, trzeba zacząć od poważnej analizy tekstu sztuki. Bardzo ważny jest też biznesplan uwzględniający wszystkie nakłady oraz racjonalną ocenę ryzyka.

[b]Tego nie można się nauczyć na studiach.[/b]

Pierwsze doświadczenia organizacyjne zdobyłem, realizując własne produkcje. Było to w stanie wojennym, gdy razem z grupą kolegów, z którymi bojkotowaliśmy państwową telewizję, założyliśmy Teatr Domowy.

[b]Ile wyprodukował pan wtedy przedstawień?[/b]

Kilkanaście. Nakłady zwykle zwracały się w ciągu roku.

[b]Jakie to były kwoty?[/b]

Istotny wpływ na koszty miało to, że zawsze sam grałem jedną z ról i reżyserowałem, a nawet występowałem jako autor tekstu. Trudno mi podać wyliczenia, ale utrzymywałem się ze swojego zawodu. Bardzo rzadko udawało mi się zdobyć prywatnego inwestora. Moim wielkim opiekunem był Janusz Warmiński. Teatr Kamienica to w dużym stopniu jego zasługa, ponieważ jako jedyny dał mi możliwość realizacji własnych projektów w Teatrze Ateneum.

[b]Dlaczego zamarzył pan o własnym teatrze?[/b]

Bardzo ważne są dla mnie kontakty z ludźmi, których uważam za autorytety. Wiele lat temu, właśnie dzięki panu Warmińskiemu, poznałem Josepha Pappa, legendarnego producenta z Broadwayu, który wystawił m.in. „Chorus Line”. Zapytał mnie, dlaczego w Polsce nie ma prywatnych teatrów. Nigdy nie zapomniałem jego rad.

Decyzja o podjęciu konkretnych działań dojrzewała we mnie długo. W końcu osiem lat temu – byłem wtedy członkiem zespołu Teatru Narodowego – stwierdziłem, że muszę coś ze sobą zrobić. Zacząłem chodzić po Warszawie, szukając miejsca na teatr. Z premedytacją omijałem byłe kina i przedmieścia. Szukałem miejsca z duszą. Miałem też w pamięci radę kolejnego z moich mistrzów, prof. Aleksandra Bardiniego, który powtarzał: „Jeśli teatr, to tylko w centrum. To proste. Kiedy ona wróci z pracy i zrobi makijaż, chce jechać do miasta. Teatr na przedmieściu to dla widza żadna atrakcja”.

[b]W końcu trafił pan na aleję Solidarności 93 w samym centrum Warszawy.[/b]

Zobaczyłem piękne, choć bardzo zaniedbane podwórko starej kamienicy i przestronne, ale niewiarygodnie zagracone i zawilgocone magazyny komunalnego zakładu remontowego. To jest to, pomyślałem.

Po wielu staraniach władze miasta, które dysponowały tym lokalem, wynajęły mi go na dziesięć lat. Zanim to nastąpiło, musiałem powołać do życia Fundację Atut – Wspieranie Twórczych Inicjatyw. Nie znoszę tytułomanii, ale zostałem jej prezesem, bo było to łatwiejsze ze względów organizacyjnych.

Umowa dzierżawy to pierwszy krok. Drugim, znacznie trudniejszym, było uzyskanie środków na remont. Zasadnicze roboty rozpoczęły się trzy lata temu, łącznie z remontem kapitalnym podwórka i wzmocnieniem fundamentów kamienicy. Ten piękny teatr – jak mówią o nim widzowie, którzy tu przychodzą – to efekt pracy i pomocy wielu życzliwych osób, których nazwiska widnieją na pamiątkowej tablicy. Ja też tu trochę potu i czasu zostawiłem, choćby w roli kierownika budowy.

Byłem bliski załamania, gdy po otrzymaniu dofinansowania z UE w wysokości 5 mln zł okazało się, że mogę stracić te pieniądze, ponieważ zażądano ode mnie 8 mln zł poręczenia. Sprawa wyglądała absurdalnie, bo to nie Unia, ale polska agenda się uparła, że bez zabezpieczenia pieniędzy nie będzie. W końcu pomogła mi Rada Warszawy i pani prezydent Hanna Gronkiewicz-Waltz, za co jestem bardzo wdzięczny, bo tonąłem. Ale trzeba pamiętać, że Teatr Kamienica to obiekt miejski. Zainwestowałem w niego wszystkie prywatne oszczędności i siedem lat pracy jako wolontariusz, ale dobrze mi tak, bo moje wielkie marzenie się spełniło.

[b]Zaprojektował pan teatr w taki sposób, żeby mógł pełnić różne funkcje.[/b]