Prognozy Rz i rekomendacje domów maklerskich, 31.10.-4.11.2013

W grudniu ubiegłego roku ubezpieczyciele musieli zaprzestać różnicowania składek ze względu na płeć. Bo jak orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, płeć nie może być kryterium przy wyliczaniu składek ubezpieczeniowych. Zakaz dyskryminacji w kalkulowaniu składek i świadczeń przyniósł widoczne zmiany w ubezpieczeniach na życie. Wzrosły składki płacone przez kobiety, zmalały składki mężczyzn. Zmiana dotyczyła tylko umów zawartych do 21 grudnia 2012 r. Podpisane wcześniej funkcjonują na starych zasadach. Jeżeli więc kobieta np. w 2011 r. zawarła umowę na 20 lat, to dla niej składka nie zdrożała.

Wcześniej towarzystwa mogły różnicować wysokość składek. A że panowie statystycznie żyją krócej niż panie, to i za polisy na życie płacili więcej.

Kobiety żyją dłużej

Zmieniły się ceny tych polis, w których płeć miała wpływ na ryzyko ubezpieczeniowe.

– Najbardziej widoczne zmiany zaszły w indywidualnych ubezpieczeniach na życie o charakterze typowo ochronnym – mówi Marek Piętka, dyrektor Departamentu Ubezpieczeń Osobowych w Uniqa. – W tych ubezpieczeniach, np. terminowym ubezpieczeniu na życie „Wysoka ochrona", wielkość składek dla kobiet i mężczyzn została zrównana poprzez podniesienie składki dla kobiet i obniżenie dla mężczyzn.

Wiąże się to z długością życia, która ma największy wpływ na cenę takiego ubezpieczenia. W pozostałych ubezpieczeniach indywidualnych na życie, czyli np. inwestycyjnych lub ochronno-inwestycyjnych, wysokość składek czy opłat za ryzyko ubezpieczeniowe (np. zgon ubezpieczonego) również się zmieniła, ale nie tak znacząco.

Składki dla kobiet wzrosły wyraźnie np. w terminowych ubezpieczeniach na życie, które gwarantują wypłatę pieniędzy w razie śmierci osoby ubezpieczonej. W tych polisach wysokość składki w znacznym stopniu zależy od średniej długości życia, a mężczyźni umierają statystycznie znacznie szybciej niż kobiety.

Wcześniejsze różnicowanie składek pozwoliło na dostosowanie ceny ubezpieczenia do faktycznego ryzyka, że dojdzie do śmierci właściciela polisy.  Dzięki temu ubezpieczenia dla kobiet były tańsze. Teraz faktycznie kobiety płacą wyższe składki z powodu większego ryzyka po stronie mężczyzn.

Różny zakres zmian

Korektę stawek deklarują wszystkie towarzystwa, choć nie wszędzie jest ona taka sama. W różnych polisach dla kobiet wzrost składki wyniósł od 10 do nawet 90 proc. Dla mężczyzn składki spadły, ale nie widać tu aż tak radykalnej zmiany jak w polisach dla kobiet. Spadek wysokości składki przeważnie wynosi ok. 10–20 proc.

– Wzrost ceny dla kobiet, przy jednoczesnym niewielkim spadku ceny dla mężczyzn, jest spowodowany zjawiskiem antyselekcji ryzyka. W wyniku tego zmienią się proporcje obu płci w populacji ubezpieczonych. Liczba ubezpieczających się kobiet spada w stopniu znaczącym przy niewielkim wzroście liczby ubezpieczonych mężczyzn – wyjaśnia Mariusz Zagajewski, dyrektor Departamentu Indywidualnych Ubezpieczeń na Życie i Emerytalnych w Generali.

Towarzystwa nie mogą do woli obniżać wysokości składek dla mężczyzn.

– Czynnikiem uniemożliwiającym większe zmniejszenie składki dla mężczyzn jest fakt, że składki netto dla mężczyzn są dużo wyższe od składek netto dla kobiet, a zgodnie z ustawą ubezpieczeniową składkę ustala się w wysokości, która powinna co najmniej zapewnić wykonanie wszystkich zobowiązań z umowy ubezpieczenia i pokrycie kosztów wykonywania działalności ubezpieczeniowej przez towarzystwo – tłumaczy Grzegorz Mathea z Aegon.

Kto rzadziej kupuje polisy

Zmiany w cenach przełożyły się na liczbę umów zawieranych z kobietami i mężczyznami.

– Wprawdzie zawsze więcej umów ubezpieczenia na życie było zawieranych przez mężczyzn, jednak po zmianach odsetek tych umów wzrósł jeszcze bardziej. O kilkanaście procent spadła natomiast liczba umów zawieranych na rzecz kobiet – podaje Justyna Talarek, zastępca dyrektora Biura Ubezpieczeń Osobowych Concordia. – Można zatem powiedzieć, że konsekwencją równouprawnienia w zakresie wysokości składek jest mniejsza dostępność ubezpieczeń na życie dla kobiet, natomiast zwiększyła się atrakcyjność oferty ubezpieczeniowej dla mężczyzn.

Jednak mimo wzrostu cen ochronnych ubezpieczeń na życie dla kobiet ciągle są one kupowane. Jeśli ktoś chce zabezpieczyć rodzinę na wypadek swojej śmierci, to kwota kilkudziesięciu czy nawet kilkuset złotych rocznie nie zniechęci do zakupu. Samotna matka nieletnich dzieci, jeśli myśli o zabezpieczeniu ich przyszłości, kupi polisę mimo wzrostu ceny.

– Osoby decydujące się na zakup polisy ochronnej należą do bardziej świadomych klientów, którzy nie rezygnują z ubezpieczenia przy pierwszych napięciach w budżecie domowym – mówi Ewa Paradowska, ekspertka od ubezpieczeń ochronnych w AXA Życie. – Tak więc kobiety, które czują potrzebę ubezpieczenia się, zaakceptują wyższą cenę. Szczególnie że wyrównanie cen dotyczy całego rynku, a nie poszczególnych towarzystw, które mogłyby być przez to mniej konkurencyjne od innych.

Panom natomiast niejednokrotnie opłaca się zrezygnować ze starej polisy i zawrzeć nową umowę na korzystniejszych dla siebie zasadach. Ale pamiętajmy, że stawka rośnie wraz z wiekiem ubezpieczonego. Zatem 30-latek zawsze zapłaci mniej niż 50-latek.

Jak działa ubezpieczenie na życie

Ubezpieczenie na życie zapewnia ochronę finansową przede wszystkim rodzinie ubezpieczonego w razie jego śmierci. Przydaje się np. wtedy, gdy w wielodzietnej rodzinie zarabia tylko jedna osoba i w razie jej śmierci dzieci oraz współmałżonek byliby pozbawieni środków do życia.

Polisa na życie pełni również funkcję zabezpieczenia spłaty kredytu. Wówczas w przypadku śmierci ubezpieczonego jego rodzina otrzyma od towarzystwa środki na spłatę kredytu.

Ubezpieczenie na życie można zawrzeć na określony czas lub dożywotnio. Najczęściej spotyka się ubezpieczenie na czas określony. Wtedy ochrona jest udzielana np. na 30 lat, czyli na okres, w którym na utrzymaniu rodziców znajdują się dzieci.

Eksperci radzą, żeby suma ubezpieczenia wynosiła 5–10-krotność rocznych dochodów, ale w każdym przypadku trzeba brać pod uwagę własne potrzeby, np. liczbę i wiek dzieci.

Świadczenie zostanie wypłacone, jeżeli w czasie trwania umowy ubezpieczony umrze lub w wyniku wypadku na trwałe zostanie inwalidą. Takie zdarzenie należy niezwłocznie zgłosić ubezpieczycielowi. Towarzystwo wypłaci wówczas należne świadczenie. W przypadku śmierci będzie to pełna suma ubezpieczenia, natomiast w razie inwalidztwa kwota zależna od stopnia inwalidztwa. Jeśli ubezpieczenie związane jest z kredytem, pieniądze mogą być również przekazywane na spłatę rat.

Wysokość składki zależy od wielu czynników. Do najważniejszych należą m.in.: wiek klienta, okres ubezpieczenia, wysokość sumy ubezpieczenia, wybrany wariant (jeśli dostępnych jest kilka), wynik tzw. oceny ryzyka.