Debata: Rower jako sposób na tworzenie więzi społecznych

Uczestnicy pierwszej z debat skupili się na omówieniu tego, w jaki sposób rower staje się częścią zrównoważonego transportu w innych krajach.

Wprowadzeniem do dyskusji było wystąpienie Nilsa Steinhäusera, przedstawiciela Dutch Cycling Embassy. W swojej prezentacji podkreślił on te momenty, które w historii rozwoju infrastruktury rowerowej w Niderlandach okazały się najważniejsze. Poczynając od pierwszych nieudanych prób budowy ścieżek rowerowych, które były zbyt wąskie i nieadekwatnie zintegrowane z istniejącą siecią dróg, Steinhäuser przedstawił, jak te wczesne błędy, np. brak odpowiedniego szkolenia kierowców do interakcji z rowerzystami czy opór społeczny, ostatecznie doprowadziły do zmiany podejścia w planowaniu miejskim. Zwrócił przy tym uwagę na lekcje wyniesione z tych doświadczeń, wskazując, jak ważne jest myślenie o sieci rowerowej jako całości, a nie tylko o pojedynczych ścieżkach, które mają się gdzieś przecinać. Bezpieczna i spójna infrastruktura rowerowa wymaga szczegółowego planowania, w tym odpowiedniego projektowania skrzyżowań i integracji z innymi formami transportu.

Czytaj więcej

Rowerem przez Polskę

Szczyt rowerowy po raz czwarty

Już po raz czwarty spotkaliśmy się na Polish Bicycle Summit. Temat pozostaje niezmienny: jak sprawić, by Polska stała się krajem dla każdego rowerzysty.

Steinhäuser podkreślił rolę polityki miejskiej i współpracy publiczno-prywatnej w rozwoju rowerowej infrastruktury. Jako przykład podał takie planowanie miejskie, które ogranicza przestrzeń dla samochodów, a zwiększa bezpieczeństwo i przepustowość dróg dla rowerzystów. Zwrócił tu także uwagę na integrację rowerów z innymi środkami transportu publicznego, co w Niderlandach przesądziło o rowerowym sukcesie. Rower stał się alternatywą dla samochodów oraz integralną częścią holenderskiego krajobrazu transportowego.

Jak w Holandii udało się stworzyć ekosystem zrównoważonego transportu

Prowadzący dyskusję Marcin Piasecki – dyrektor zarządzający „Rzeczpospolitej” – wykorzystując doświadczenia Holandii jako punkt wyjścia do dalszej dyskusji, zapytał uczestników, jak w ich krajach udało się włączyć rower w ekosystem zrównoważonego transportu. Daphne Bergsma, ambasador Królestwa Niderlandów w Polsce, podzieliła się osobistym doświadczeniem: z rowerem dorastała od najmłodszych lat, stanowił on naturalną część życia. Zarysowała obraz Holandii jako kraju, który skutecznie wkomponował rowery w codzienną miejską mobilność.

– W Holandii mieszkańcy cieszą się gęstą siecią ścieżek rowerowych, które można porównać do miejskich autostrad, zapewniających szybki i bezpieczny przejazd – mówiła ambasador. – Mamy wydzielone pasy tylko dla rowerów oraz ulice, gdzie samochody i rowery muszą konkurować o miejsce. Ale generalnie rowerzyści mają pierwszeństwo. Gdyby doszło do incydentu, to rowerzyści są bardziej chronieni przepisami – podkreśliła.

Wskazała także na konieczność ciągłego doskonalenia. – Nasza historia to nie jest arcydzieło, które już wisi w muzeum… to dzieło, które wciąż trzeba kształtować, szlifować, doskonalić – oceniła.

W Polsce konieczna jest zmiana postrzegania rowerów

Czy rower jest częścią polskiej rzeczywistości? Z pewnością zaczyna odgrywać coraz większą rolę, choć według posła Franciszka Starczewskiego wciąż jeszcze nie traktuje się go z należytym poważaniem jako istotnego elementu infrastruktury transportowej.

Poseł wskazał na konieczność zmiany percepcji roweru, który nie powinien być już postrzegany jedynie jako atrakcja turystyczna czy dodatek, lecz równorzędny składnik systemu transportowego na równi z infrastrukturą drogową czy kolejową. – Bez poważnego traktowania infrastruktury rowerowej trudno mówić o zrównoważonym rozwoju oraz o postępie gospodarczym na skalę miast i całego kraju – mówił Starczewski. – Cieszę się z obecności na PBS ministra Piotra Borysa oraz przedstawicieli Ministerstwa Sportu i Turystyki – mówił poseł, apelując jednocześnie o większe zaangażowanie parlamentarzystów i przedstawicieli innych ministerstw w tworzenie polityki rowerowej.

Podniósł również kwestię konieczności utworzenia przeznaczonych do tego jednostek w ministerstwach, które zajęłyby się sprawami związanymi z infrastrukturą rowerową. Brak takich jednostek w wolnej od ponad 30 lat Polsce jest poważnym zaniedbaniem.

Austria: Kraj przyjazna rowerzystom

Austria, choć nie osiągnęła jeszcze poziomu Niderlandów – jak zaznaczyła Nicole Griesmaier, wiceambasador Austrii – z pewnością znajduje się na dobrej drodze do zostania krajem przyjaznym rowerzystom. Zastosowano w niej wiele rozwiązań obserwowanych w Niderlandach, a austriacki minister klimatu miał okazję uczyć się na przykładach holenderskich praktyk. Popularność zdobywają tu rowery elektryczne, zwłaszcza w górskich regionach; tam stają się alternatywą dla samochodów.

Austriackie podejście, jak zaznaczyła Griesmaier, obejmuje nie tylko rozwój lokalnej infrastruktury rowerowej, ale też integrację z kolejnictwem – pociągi pozwalają zabrać rowery na dłuższe dystanse. To połączenie ma na celu zachęcenie mieszkańców do korzystania z rowerów jako środka transportu na różnorodne odległości.

„Rowerowy maj” w Gdańsku

O zaangażowaniu polskiej nadbałtyckiej metropolii w rozwój infrastruktury rowerowej w urbanistycznym krajobrazie opowiadał Piotr Borawski, wiceprezydent Gdańska. Z uwagi na swoją rolę szefa zespołu do spraw mobilności w Unii Metropolii Polskich Borawski przedstawił nie tylko lokalną, ale i ogólnopolską perspektywę. Wskazał, że obecnie około 5–6 procent podróży w polskich metropoliach odbywa się na rowerze, z aspiracjami do zwiększenia tego wskaźnika.

Czytaj więcej

Popularne Trendy

Polacy mają plany na majówkę. Polska wygrywa z zagranicą, a góry z morzem

Plan wyjazdu na majówkę ma czterech na dziesięciu Polaków. Większość będzie podróżować po kraju, najchętniej za cel podróży wybierze góry. Za granicę jedzie się przeważnie do miast. Co trzeci z tych, którzy w ogóle nie wyjadą mówi, że nie ma na to pieniędzy.

Borawski opowiedział się za harmonijnym współistnieniem rowerzystów, kierowców i użytkowników komunikacji miejskiej. Jako konkretne działania w Gdańsku opisał prototypowanie różnych rozwiązań mobilnościowych, które są testowane na krótkie okresy, np. trzy miesiące. To pozwala mieszkańcom osobiście doświadczyć korzyści płynących z użytkowania rowerów, a także może przekonać ich do częstszego wybierania tego środka transportu. Podkreślił też znaczenie inicjatyw edukacyjnych oraz promocyjnych, jak „Rowerowy maj” – program, który angażuje szkoły i przedszkola do promowania jazdy na rowerze wśród najmłodszych.

Dwa miliardy euro na cele rowerowe we Francji

Pozytywne zmiany po okresie stagnacji, wzmocnione przez pandemię Covid-19, nastąpiły we Francji. Noemi Piaskowski, doradca ds. zrównoważonego rozwoju na Europę Środkową i kraje bałtyckie w Regionalnym Wydziale Ekonomicznym Ambasady Francji w Polsce, podkreśliła, że choć Francja nie osiągnęła jeszcze poziomu Niderlandów czy Austrii, gdzie udział roweru w podróżach miejskich wynosi znacznie więcej niż francuskie 3–4 procent, to obiecująca jest obecna dynamika wzrostu.

– Jak we Francji zachęcamy do tego, żeby ludzie przesiadali się na rower? Po pierwsze, inwestujemy w infrastrukturę, żeby zapewnić ciągłość jazdy. Po drugie, inwestujemy w parkingi dla rowerów, zwłaszcza w szkołach, budynkach publicznych, na dworcach. A po trzecie, kładziemy duży nacisk na edukację najmłodszych – mówiła Noemi Piaskowski.

Niebagatelne znaczenie ma to, że rząd na realizację tego planu przeznaczył 2 miliardy euro.

Czego potrzeba do stworzenia rowerowej infrastruktury?

Na to, jak konieczna jest współpraca między różnymi sektorami społeczeństwa, zarówno na poziomie lokalnym, jak i krajowym, by skutecznie rozwijać rowerową infrastrukturę, zwracał uwagę Erik Tetteroo z Holenderskiej Ambasady Rowerowej. W Holandii ruch rowerowy stał się nie tylko formą transportu, ale i stylem życia, który przyczynia się do zwiększenia samopoczucia i zdrowia społeczeństwa. – Po prostu rower to sposób na więzi społeczne i ich tworzenie – mówił Tetteroo.

Dyskutując o metodach zachęcania do budowania koalicji, Tetteroo jako przykład wskazał na współpracę z ministerstwami zdrowia, kultury i sportu, które – przyczyniając się do promocji jazdy rowerem – są niejako narzędziem poprawy zdrowia publicznego i redukcji kosztów zdrowotnych.

Ważnym wątkiem debaty było poruszenie zagadnienia roli administracji centralnej w rozwoju transportu rowerowego. Dyskusja dotyczyła potrzeby legislacji, promocji i zachęcania do rozbudowy infrastruktury rowerowej.

– Transport rowerowy nie powinien być postrzegany jako ograniczenie dla innych środków transportu, ale jako dodanie wartościowej alternatywy i możliwości wyboru dla obywateli – to stanowisko posła Sterczewskiego, który wskazał też na dotychczasowe braki we wsparciu ze strony rządu centralnego. Ograniczają one możliwości samorządów i organizacji pozarządowych działających w obszarze mobilności rowerowej.

Czytaj więcej

Transport

Boom na rynku rowerów. Coraz większą popularnością cieszą się elektryczne

Doskonały początek roku potwierdzają sklepy stacjonarne i internetowe. Branża mocno liczy na modele elektryczne.

Poseł podkreślił potrzebę stworzenia synergetycznych działań na poziomie krajowym, obejmujących m.in. wprowadzenie specjalnej ustawy rowerowej, programów edukacyjnych oraz zachęt fiskalnych. Dialogi z Ministerstwami Infrastruktury, Edukacji oraz Finansów są według niego kluczowe dla przyspieszenia procesu legislacyjnego i implementacyjnego. Szybsze tempo działań i adaptacja najlepszych europejskich praktyk pozwoliłyby Polsce dogonić takie kraje, jak Holandia, Austria czy Francja, w zakresie rozwijania infrastruktury rowerowej. Pozytywny przykład stanowią już samorządy Gdańska czy Poznania; można by skutecznie naśladować ich działania na szerszą skalę.

Rządy centralne Niderlandów, Austrii i Francji – przez odpowiednie regulacje prawne – tworzą korzystne warunki dla rozwoju kultury rowerowej. Choć w Austrii budowa rowerowej infrastruktury należy do kompetencji regionów i gmin, to – jak stwierdziła Nicole Griesmaier – rząd centralny dba o przepisy, które poprawiają bezpieczeństwo rowerzystów. Zobowiązują one kierowców do zachowania bezpiecznego dystansu podczas wyprzedzania rowerów, tym samym zachęcając większą liczbę osób, w tym kobiety, dzieci i seniorów, do korzystania z rowerów. Z kolei rząd francuski – jak mówiła Noemi Piaskowski – wymaga od samorządów tworzenia planów zrównoważonej mobilności, które muszą zawierać komponent rowerowy. Dzięki temu podejściu każda jednostka samorządowa jest zobligowana do uwzględnienia transportu rowerowego w swojej strategii, ale ma za sobą wsparcie rządu.