W jaki sposób Kowalski zostaje Nowakiem

Od 13 czerwca obowiązują nowe przepisy określające zasady, na jakich można zmienić swoje imię i nazwisko. Nowa uchwalona 17 października 2008 r. ustawa rewolucji nie wprowadza. Dostosowuje jedynie obowiązujące w Polsce regulacje do rozwiązań obowiązujących w Unii Europejskiej, przepisów konwencji Międzynarodowej Komisji Stanu Cywilnego oraz do przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

[srodtytul]Przykładowe przyczyny[/srodtytul]

W dalszym ciągu, podobnie jak pod rządami poprzednio obowiązujących przepisów, imienia czy nazwiska nie można zmienić dowolnie. Można tego dokonać wyłącznie z ważnych powodów, których przykładowy katalog zawiera art. 4 ust. 1 ustawy.

Po pierwsze powodem zmiany może być noszenie imienia lub nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka. Po drugie zmienić można imię i nazwisko na takie, którym posługujemy się w codziennym życiu.

Po trzecie [b]zmianę uzasadnia powrót do nazwiska, które zostało zmienione bezprawnie. Zapis ten dotyczy osób, których nazwiska dostosowano do polskiej pisowni bez ich wniosku oraz zgody. [/b]Możliwość taką dopuszczał art. 5 zarządzenia nr 72 prezesa Rady Ministrów z 7 kwietnia 1952 r. w sprawie pisowni nazwisk i imion w dowodach osobistych i tymczasowych zaświadczeniach tożsamości. Po czwarte osoba posiadająca poza polskim również i inne obywatelstwo będzie mogła zmienić imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami polskiego prawa na to, które nosi zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również posiada.

[srodtytul]Ochrona dla uchodźcy[/srodtytul]

Nowością jest umożliwienie zmiany imienia lub nazwiska cudzoziemcowi, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy. Dotychczas możliwość taką mieli wyłącznie obywatele naszego kraju oraz tzw. apatrydzi, czyli osoby nieposiadające żadnego obywatelstwa. Zmiana taka będzie dopuszczalna jedynie wyjątkowo, wyłącznie ze szczególnie ważnych powodów związanych z zagrożeniem życia, zdrowia, wolności lub bezpieczeństwa osobistego. Innymi słowy, ustawodawca dopuścił możliwość zmiany danych osobowych uchodźcy w sytuacji, w której może to zapewnić mu ochronę przed prześladowaniami. Zaznaczyć w tym miejscu trzeba, że w przypadku uchodźców przebywających na terenie Polski nie ma innego niż polski urząd stanu cywilnego organu, który takiej zmiany mógłby dokonać.

[srodtytul]Nie więcej niż dwa...[/srodtytul]

Decydując się na zmianę imienia czy nazwiska, należy mieć na uwadze pewne ograniczenia. Mówi o nich art. 5 nowej ustawy. [b]Kierownik urzędu stanu cywilnego odmówi dokonania zmiany nazwiska, jeżeli wnioskodawca chce dotychczasowo noszone zastąpić historycznym (np. Radziwiłł), wsławionym w dziedzinie kultury (np. Chopin), nauki (np. Skłodowska-Curie), działalności politycznej (np. Dmowski), społecznej (np. Kotański) albo wojskowej (np. Anders)[/b]. Zmiana na takie nazwisko będzie dopuszczalna jedynie w sytuacjach wyjątkowych, mianowicie, jeżeli ubiegająca się o zmianę udowodni, że posiada członków rodziny noszących takie nazwisko.

Drugie ograniczenie dotyczy zarówno imion, jak i nazwisk. Po zmianie nazwisko nie może się składać z więcej niż dwóch członów oraz nie można posiadać więcej niż dwóch imion. Ograniczenie liczby imion i członów nazwiska wynika z funkcji, jaką w obrocie prawnym one pełnią. Służą głównie identyfikacji konkretnej osoby. Podwójne imię i nazwisko jest dla tego celu zupełnie wystarczające.

Uwaga! Zakaz nadawania więcej niż dwóch imion pisanych osobno, bez łącznika, żeńskich dla dziewczynek i męskich dla chłopców został również sformułowany w Zaleceniach Rady Języka Polskiego opublikowanych w Komunikatach Komisji Kultury Języka Polskiego PAN 1(4)/1996.

[srodtytul]... chociaż są wyjątki[/srodtytul]

Wyjątkiem od zasady zakazu posiadania nazwiska składającego się więcej niż z dwóch członów jest zapis art. 4 ust. 1 pkt 4 nowej ustawy. Dopuszcza on jako powód dokonania zmiany chęć dostosowania swojego nazwiska do noszonego zgodnie z przepisami państwa, którego obywatelstwo wnioskodawca również posiada. Jeżeli zatem prawodawstwo tego innego państwa dopuszcza możliwość posiadania nazwiska składającego się z więcej niż dwóch członów, to obywatel polski, posiadający również obywatelstwo tego państwa obcego, będzie mógł wystąpić o zmianę swojego nazwiska na wieloczłonowe.

[srodtytul]Rodowe na żądanie[/srodtytul]

Zmienić można zarówno nazwisko, które jest noszone aktualnie – po zawarciu małżeństwa, jak również nazwisko rodowe. Ponieważ art. 25 § 1 i 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8B2BE737BEB19DB059EC5335BA56F95A?id=71706]kodeksu rodzinnego i opiekuńczego[/link] dopuszcza możliwość, aby nazwiskiem noszonym po zawarciu małżeństwa było nazwisko dotychczasowe, to nowa ustawa, wprowadzając możliwość zmiany nazwiska w takiej sytuacji, postanawia, że zmiana nazwiska rodowego nastąpi wyłącznie na wyraźnie żądanie strony, nie zaś automatycznie.

[ramka][b]Przykład[/b]

Krystyna Kowalska wyszła za mąż za Jacka Jakubowskiego. Małżonkowie zadecydowali, że po ślubie zachowają swoje dotychczasowe nazwiska. Pani Kowalska postanowiła po jakimś czasie zmienić swoje nazwisko na nazwisko męża. Jeżeli nie zażąda, aby zmiana ta rozciągała się na jej nazwisko rodowe (Kowalska), to po zmianie pozostanie ono bez zmian. W dokumentach wymagających podania nazwiska rodowego będzie wpisywała „Kowalska”.

Jeżeli taką wolę wyrazi, to jej nazwisko rodowe również ulegnie zmianie na nazwisko męża, a w konsekwencji w tych dokumentach w rubryce przeznaczonej na nazwisko rodowe będzie wpisywała „Jakubowska”.[/ramka]

[srodtytul]Za zgodą małolata[/srodtytul]

Ustawa wprowadza także nowe rozwiązania dotyczące zmiany imion i nazwiska małoletniego dziecka. Pierwsza z nich stanowi, że [b]administracyjna zmiana nazwiska obojga rodziców rozciąga się na ich małoletnie dzieci, również te, które zrodzą się z tego małżeństwa w przyszłości. [/b]Jakie ma to konsekwencje? Wyjaśni to przykład.

[ramka][b]Przykład[/b]

Zawierając związek małżeński, należy złożyć oświadczenie, jakie nazwisko będą nosić dzieci zrodzone z tego związku. Jeżeli po zawarciu małżeństwa małżonkowie zdecydują się zmienić swoje nazwisko, to na gruncie dotychczasowych przepisów sporządzenie aktu urodzenia, w którym nazwisko dziecka byłoby tożsame z nowym nazwiskiem rodziców, wymaga:

- sporządzenia takiego aktu z uwzględnieniem nazwiska, jakie wynika z oświadczenia złożonego przy zawarciu małżeństwa;

- przeprowadzenia postępowania o zmianę nazwiska dziecka.

Nowe przepisy pozwalają na dokonanie przez kierownika urzędu stanu cywilnego w akcie małżeństwa stosownych wzmianek, a w konsekwencji możliwe jest sporządzenie aktu urodzenia zawierającego nazwisko rodziców w formie wynikającej ze zmiany administracyjnej.[/ramka]

Druga ze zmian powoduje konieczność uzyskania zgody dziecka, które ukończyło lat 13, na zastąpienie nazwiska dotychczasowego – nowym. Zgoda ta powinna zostać wyrażona osobiście przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym.

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do autora