Rekord wyłudzeń kredytów. Eksperci ostrzegają: będzie jeszcze więcej

W trzecim kwartale 2024 r. odnotowano rekordową liczbę 3,4 tys. prób wyłudzenia kredytów na łączną sumę 81,7 mln zł. Policja prowadzi każdego roku ok. 2 tys. spraw tego typu (tylko z art. 297 kodeksu karnego), a w prokuraturze takich spraw jest ok. 3 tys.

Oszuści działający w internecie wyłudzają dane logowania do konta bankowego lub kody autoryzacyjne albo telefonicznie, bądź też podszywają się pod firmy usługowe, informatyczne lub policję. Najpopularniejsze sposoby oszustw to metody: na wnuczka, na portal ogłoszeniowy, na policjanta, na pracownika banku czy doradcę inwestycyjnego, a ostatnio także na Związek Banków Polskich.

Czytaj więcej

Dane osobowe

Sztuczna inteligencja pomoże oszustom? Będzie więcej wyłudzeń

Przez pierwsze trzy kwartały udaremniono 9,7 tys. wyłudzeń, czyli tyle, ile przez cały rok 2023....

Wyłudzeń i cyberprzestępstw coraz więcej. A prokuratura nie uspokaja

Jak z kradzieżą środków/danych radzą sobie organy ścigania?

– Zwykle kradzieże środków z rachunków bankowych przybierają bardzo prostą formę: chodzi o zapłatę zbliżeniową lub wypłatę pieniędzy z bankomatu skradzioną kartą płatniczą czy zalogowanie się do aplikacji bankowej i dokonanie przelewu środków – mówi „Rz” prokurator Jacek Skała z wydziału ds. zwalczania przestępczości skarbowej i finansowej Prokuratury Regionalnej w Krakowie.

Wciąż pojawiają się też fałszywe strony bankowe, które wyglądają niemal identycznie jak oryginalne, a wprowadzenie danych logowania na takiej stronie skutkuje przejęciem konta bankowego. Z kolei zupełnie nowe możliwości związane z łamaniem haseł i wyłudzaniem danych lub pieniędzy przyniesie rozwój AI.

Oczywiście eksperci radzą aktualizowanie programów antywirusowych oraz tworzenie silnych haseł dostępu i kopii zapasowych, czyli tzw. backup. Co może zrobić klient banku w razie wyłudzenia? Podstawowe znaczenie ma ustalenie i zatrzymanie sprawcy przestępstwa bankowego oraz wymierzenie mu kary. Ale w każdym przypadku, niezależnie od tego, czy przestępca zostanie zatrzymany, czy nie, dla osoby pokrzywdzonej przestępstwem bankowym ważne jest ustalenie, jaki przebieg miał „atak”. W tym celu jej komputer powinien być zbadany przez biegłego z zakresu informatyki śledczej. Uzyskanie opinii może okazać się pomocne w postępowaniu cywilnym, gdyby bank nie chciał zrekompensować utraconych środków.

Istotne jest też, aby prokuratorzy w postępowaniu karnym dotyczącym kradzieży środków z rachunków bankowych jako pokrzywdzonego, obok posiadacza rachunku bankowego, wskazywali także bank. Tymczasem w opisie czynu, jako pokrzywdzonego zazwyczaj uwzględnia się tylko osobę fizyczną – posiadacza okradzionego rachunku – i jego obarcza obowiązkami procesowymi związanymi m.in. z dostarczeniem dokumentacji bankowej. Chodzi o większe zaangażowanie banków do tego typu spraw.

Czytaj więcej

Konsumenci

"Kumpel mi opowiedział...". Buczkowski radzi, jak nie dać się oszukać "na Blika"

Oszuści mogą podszywać się pod kogoś bliskiego lub znajomego na popularnych komunikatorach i wyłu...

– Funkcjonują w nich specjalne wydziały, które zajmują się przeciwdziałaniem oszustwom – mówi „Rzeczpospolitej” mecenas Jerzy Bańka, były wiceprezes Związku Banków Polskich, dziś współpracujący ze Związkiem w sprawach prawno-legislacyjnych.

I dodaje, że sprawa bezpieczeństwa oraz zbierane informacje na temat sposobów popełniania przestępstw tego rodzaju to priorytet dla Związku.

– Jesteśmy po to, aby przeciwdziałać i informować klientów o zagrożeniach, jakie wiążą się z korzystaniem z dostępu do rachunku bankowego – zauważa.

Co z wyłudzonymi pieniędzmi?

Czy jeśli klient ujawni zbyt wiele danych, jest jakaś szansa na zwrot pieniędzy?

– To zależy. Jeśli takie działania są podejmowane bardzo szybko, kiedy do wypłaty jeszcze nie dojdzie, to klient ma szansę na uniknięcie kłopotów. Jeśli do transakcji już dojdzie, to z tym zwrotem bywa różnie. Oczywiście banki współpracują z policją i prokuraturą, prowadzone są dochodzenia, śledztwa przez organy ścigania, ale ich skutek bywa różny. Chodzi bowiem o szajki, także międzynarodowe, ich wykrycie bywa trudne, a bez znalezienia przestępcy o zwrocie pieniędzy nie ma mowy – wyjaśnia mec. Jerzy Bańka.

Może więc należy zmienić przepisy karne i objąć ochroną osoby, które w różny sposób zostały oszukane, czy to z własnej winy, czy też bez ich udziału?

– Jestem przeciwnikiem jakichś doraźnych zmian w prawie karnym w tym zakresie. Uważam, że obowiązujące dziś przepisy są dobrze uregulowane. Oczywiście, jak zawsze jest problem z ich egzekucją. I na niej bym się skupił – komentuje dr Mikołaj Iwański z Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Co radzi?