Minister finansów Andrzej Domański wyjaśnia, że o żadnym rozszczelnieniu nie ma mowy. Po prostu CIT-u w publicznej kasie jest mniej, bo pogorszyła się kondycja i wyniki finansowe przedsiębiorstw, a im mniej firmy zarabiają, tym oczywiście płacą niższy podatek. Rzeczywiście, wedle najświeższych danych za pierwsze półrocze tego roku ogółem przedsiębiorstwa w Polsce wypracowały 117 mld zł zysku brutto, czyli aż o ok. 50 mld zł mniej niż w pierwszej połowie 2023 r. oraz 2022 r. A nawet o kilka miliardów złotych mniej niż w 2021 r.
Gospodarka rośnie, a firmy zarabiają mniej
Pytanie jednak, z czego wynika aż tak gwałtowne pogorszenie kondycji firm, skoro gospodarka w tym roku rośnie wyraźnie szybciej niż w minionym, gdy otarła się o recesję? Zdaniem ekonomistów przyczyny są zasadniczo dwie. Po pierwsze, w 2024 r. przestał działać inflacyjny dopalacz, który przez dwa lata (w latach 2022–2023) nieco sztucznie pompował zyski przedsiębiorstw.
– W okresie wysokiej inflacji przedsiębiorstwa mogły podnosić ceny swoich produktów, a także marże, a konsumenci to akceptowali. Stąd te rekordowo wysokie wyniki. Rok 2024 jest znacznie trudniejszy, bardzo silna jest presja rosnących kosztów, zwłaszcza kosztów pracy, a marże spadają do normalnych poziomów – wyjaśnia Adam Antonik, ekonomista ING Banku Śląskiego. – Stąd i wyniki finansowe, a także wpływy z podatku CIT spadają – dodaje.
Istotna jest również nie najlepsza sytuacja gospodarcza u naszych najważniejszych partnerów handlowych. – Przedsiębiorstwom eksportowym wiatr wieje w oczy, drugi rok z rzędu utrzymuje się bardzo słaba koniunktura Niemczech czy ogółem w strefie euro. Spadają zamówienia i obroty eksportowe – wskazuje Piotr Bielski, ekonomista Santander Bank Polska. W okresie styczeń–sierpień eksport wyniósł ok. 230 mld euro, co stanowiło wartość o 2,2 proc. niższą niż w analogicznym okresie roku ubiegłego.
Jakie branże i firmy płacą mniej CIT
Nasza analiza danych GUS potwierdza, że gorsze wyniki finansowe notują zarówno przedsiębiorstwa działające głównie na rynku krajowym, jak i te eksportowe. Wśród tych drugich największy procentowy spadek zysku brutto (w I połowie tego roku w porównaniu z I połową 2023 r.) widać u producentów: maszyn i urządzeń mechanicznych, sprzętu elektronicznego, metali, wyrobów z drewna czy produktów z tworzyw sztucznych. Mocno cierpi też branża transportowa, co może mieć związek właśnie z osłabieniem w handlu zagranicznym.
