Chęć posiadania napędza zadłużenie konsumentów. Kto ma największe długi?

Najczęstsze powody zadłużania się Polaków to konsumpcyjny tryb życia i rosnące koszty utrzymania. Dotyczy to przede wszystkim osób w średnim wieku.

Aktualizacja: 09.04.2024 06:15 Publikacja: 09.04.2024 04:30

Chęć posiadania napędza zadłużenie konsumentów. Kto ma największe długi?

Foto: Adobe Stock

Z raportu Krajowego Rejestru Długów o rozkładzie zadłużenia Polaków w różnych grupach wiekowych i przyczynach ich kłopotów finansowych, który „Rzeczpospolita” poznała jako pierwsza, wynika, że zaległości konsumentów, które na dziś widać w KRD, wynoszą 44,2 mld zł. Średnie zadłużenie przypadające na osobę sięga 20,6 tys. zł. Najmocniej obarczeni niezapłaconymi rachunkami są konsumenci w wieku od 36 do 65 lat. Odpowiadają za ponad trzy czwarte całego zadłużenia. Ich konto obciąża 34,6 mld zł nieuregulowanych zobowiązań, a przeciętne zadłużenie wynosi 25,4 tys. zł.

KRD zauważa, że powody zadłużenia są różne w zależności od wieku, ale najczęściej to konsumpcyjny tryb życia oraz rosnące koszty utrzymania. Obserwacje te potwierdza badanie „Monitora Bankowego” zrealizowane na zlecenie Związku Banków Polskich w październiku 2023 r. Przedstawiciele placówek bankowych wskazywali w nim, że klienci banków najczęściej zaciągają kredyty konsumenckie na remont domu bądź mieszkania (83 proc. wskazań), na spłatę innych zobowiązań (53 proc.) czy bieżące potrzeby (54 proc.). Wysoko uplasowały się wydatki czysto konsumpcyjne na: samochód (46 proc.), wyposażenie domu bądź mieszkania (43 proc.), zakup sprzętu AGD (23 proc.), wakacje (17 proc.). Według danych rynkowych w 2023 r. Polacy zaciągnęli aż 10,5 mln kredytów ratalnych o wartości 22,9 mld zł. To kwota o ponad jedną czwartą większa niż rok wcześniej.

Czytaj więcej

Kredyt na start: dobry, ale raczej nie dla singli

Średni wiek, największe długi

Wróćmy jednak do raportu KRD. Czytamy tam, że nierzadko powodem zadłużenia bywa też utrata pracy, choroba, a w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą problemy biznesowe. Konsumenci w wieku między 36 a 65 lat mocno odczuwają takie perturbacje. Zwykle mają kredyt na mieszkanie i samochód oraz ponoszą wysokie koszty związane z utrzymaniem rodziny i zapewnieniem jej odpowiedniego poziomu życia. Obejmuje to wydatki na dzieci i ich edukację, a także inwestowanie we własny rozwój oraz podnoszenie kompetencji zawodowych. Bardziej dojrzała część tej grupy często jest obarczona finansowaniem studiów dzieci, a następnie pomaganiem im w usamodzielnianiu się.

Konsumenci z tego przedziału wiekowego powinni oddać prawie 16 mld zł funduszom sekurytyzacyjnym, które odkupiły ich długi od pierwotnych wierzycieli, przede wszystkim banków. Blisko 14 mld zł to niezapłacone alimenty, a 2,5 mld zł – zaległości wobec instytucji finansowych. 700 mln zł stanowią długi wobec sądów, 300 mln zł za jazdę bez biletu, blisko 200 mln zł to zadłużenie czynszowe.

Młodzi niecierpliwi

Zadłużenie konsumentów do 35. roku życia sięga 5,4 mld zł i obciąża ponad pół miliona osób. Średnio daje to 9,7 tys. zł na osobę. Tę grupę w ocenie KRD wyróżnia chęć posiadania dóbr luksusowych niezależnie od realnych możliwości finansowych. – Podejście „muszę mieć tu i teraz” powoduje, że wielu konsumentów pod wpływem chwili decyduje się na zakupy ratalne lub skorzystanie z coraz popularniejszych odroczonych płatności. Kosztowne wakacje, weekendowe wycieczki, drogie usługi związane z dbaniem o wygląd czy najnowszy sprzęt elektroniczny są obiektem pożądania młodych, ale ich dochody nie są w stanie pokryć tych wydatków. Sięgają więc po finansowanie z zewnątrz – czytamy w raporcie. – Negocjatorzy firm windykacyjnych często słyszą od takich dłużników, że kupili coś na raty pod wpływem impulsu czy chwilowej mody i nie zastanawiali się, z czego uregulują zobowiązanie – mówi Jakub Kostecki, prezes zarządu firmy windykacyjnej Kaczmarski Inkasso.

Ponad połowę długu młodych, tj. 2,9 mld zł, stanowią zaległości wobec funduszy sekurytyzacyjnych. 784 mln zł przypada na niezapłacone alimenty, a 212 mln zł to nieuregulowane rachunki za telefon, telewizję i internet.

Zdyscyplinowani seniorzy

Osoby w wieku powyżej 65 lat mają najmniej nieuregulowanych płatności, bo 4,3 mld zł, ale też samych dłużników jest tu mniej niż w innych kategoriach. Według danych KRD to 233 tys. osób. Ich przeciętne zadłużenie wynosi 18,3 tys. zł. Dwie trzecie całego zadłużenia seniorów, tj. 2,6 mld zł, to zaległości wobec funduszy sekurytyzacyjnych. Pół miliarda złotych stanowią niezapłacone alimenty, a 423 mln zł to nieuregulowane zobowiązania wobec instytucji finansowych.

– Przyczyny trudności w spłacie zobowiązań przez emerytów to zazwyczaj nadmiernie wysoki kredyt lub zaciąganie kolejnych pożyczek, aby uregulować poprzednie, ale także utrata dodatkowych źródeł dochodu. Pomagają sobie ratami, aby zapłacić za opał, leki i bieżące potrzeby. W przeciwieństwie do najmłodszej grupy wiekowej osoby starsze czują się zobowiązane do spłaty i wywiązania z zawartych umów – mówi Jakub Kostecki.

– Polacy zadłużają się nie tylko z powodu konsumpcyjnego podejścia do życia, ale także mniejszej siły nabywczej ich portfeli, spowodowanej m.in. przez inflację. Ogromną część dochodów pochłaniają codzienne wydatki oraz stałe opłaty, jak czynsz, woda, prąd czy gaz. W rezultacie wiele osób boryka się z trudnościami ekonomicznymi. Wymusza to na nich konieczność ograniczenia konsumpcji, powinno także motywować do podejmowania bardziej świadomych decyzji finansowych – komentuje Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej.

Z raportu Krajowego Rejestru Długów o rozkładzie zadłużenia Polaków w różnych grupach wiekowych i przyczynach ich kłopotów finansowych, który „Rzeczpospolita” poznała jako pierwsza, wynika, że zaległości konsumentów, które na dziś widać w KRD, wynoszą 44,2 mld zł. Średnie zadłużenie przypadające na osobę sięga 20,6 tys. zł. Najmocniej obarczeni niezapłaconymi rachunkami są konsumenci w wieku od 36 do 65 lat. Odpowiadają za ponad trzy czwarte całego zadłużenia. Ich konto obciąża 34,6 mld zł nieuregulowanych zobowiązań, a przeciętne zadłużenie wynosi 25,4 tys. zł.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Banki
Zysk Pekao wyraźnie powyżej oczekiwań. Mocny początek roku
Banki
Lista hańby. Największe banki UE wciąż wspierają rosyjską wojnę
Banki
Lepszy początek roku Deutsche Banku, gorszy BNP Paribas
Banki
Saga frankowa drenuje banki. Czy uchwała Sądu Najwyższego coś zmieni?
Banki
Zmiany w zarządzie największego polskiego banku. Nowy wiceprezes PKO
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO