Banki mają przed sobą liczne wyzwania

Materiał powstał we współpracy z Bankiem Ochrony Środowiska

Sektor bankowy po pierwszym półroczu odnotował rekordowe wyniki. Skąd więc taki powszechny brak optymizmu w branży?

Rzeczywiście, w pierwszym półroczu tego roku sektor bankowy wypracował łącznie 15,8 mld zł wyniku netto wobec 10,5 mld zł w analogicznym okresie 2022 r. To także wyraźnie więcej niż w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Na pierwszy rzut oka mogłoby się więc wydawać, że kondycja sektora jest doskonała i nie ma się czym martwić. Rzeczywistość jest jednak bardziej skomplikowana, a banki mają przed sobą liczne wyzwania.

Na pierwszy plan wysuwa się sprawa hipotecznych kredytów frankowych. W ocenie Jacka Jastrzębskiego, przewodniczącego KNF, w konsekwencji czerwcowego orzeczenia TSUE całkowite rozwiązanie tej kwestii może kosztować polski sektor bankowy około 100 mld zł. Tylko w drugim kwartale banki zawiązały około 3 mld zł dodatkowych rezerw na ryzyko prawne związane ze sporami z frankowiczami. Łącznie do tej pory sektor zawiązał rezerwy rzędu 55–60 mld zł, co pokazuje, że problem ten będzie ciążył branży jeszcze przez dłuższy czas.

Kolejne wyzwanie to tzw. wakacje kredytowe, które tylko w 2022 r. stanowiły dla sektora obciążenie w wysokości około 13 mld zł. Rozważane przedłużenie tego programu naturalnie stworzy dodatkowe koszty dla banków.

Nie można zapomnieć również o rosnących składkach na Bankowy Fundusz Gwarancyjny czy o wymogach MREL, które banki będą musiały spełnić do końca tego roku, co wiąże się z kolejnymi kosztami. Innym zjawiskiem jest możliwe pogorszenie jakości portfeli kredytowych w następstwie spowolnienia gospodarczego.

Jeśli do tego wszystkiego weźmiemy pod uwagę obniżki stóp procentowych, co przełoży się na zmniejszenie wyniku odsetkowego, który w ostatnich kwartałach był głównym elementem poprawy wyników sektora, to perspektywa dla polskich banków nie jest już tak kolorowa. Tym bardziej że banki mają stanowić jeden z kluczowych motorów napędowych zielonej transformacji oraz pełnić rolę strategicznego partnera dla krajowych firm zainteresowanych odbudową Ukrainy. Osłabiony sektor finansowy może nie być w stanie odpowiednio pomóc w realizacji tych kluczowych dla polskiej gospodarki wyzwań.

Jak na tym tle kształtuje się sytuacja BOŚ?

Wyzwania i trudności, z którymi musi mierzyć się sektor bankowy w Polsce, nie omijają oczywiście Banku Ochrony Środowiska. Sytuacja BOŚ jest jednakże relatywnie dobra, czego potwierdzeniem są solidne wyniki finansowe za pierwsze półrocze 2023 r. W tym okresie zysk netto Grupy BOŚ wyniósł blisko 56 mln zł.

Mimo że BOŚ nie posiada dużego portfela hipotek frankowych, to koszty ryzyka prawnego związanego z kredytami w walutach obcych w pierwszym półroczu 2023 r. obciążyły rezultaty naszego banku kwotą niemal 162 mln zł.

Co istotne, mimo tych niekorzystnych uwarunkowań BOŚ systematycznie poprawia wyniki z podstawowej działalności, co przekłada się również na poprawę wskaźnika kosztów do dochodów. Konsekwentnie realizujemy też kolejne inicjatywy strategiczne zgodnie z naszą misją wspierania zielonej transformacji.

Jak rozumiem, BOŚ upatruje w zielonej transformacji swojej szansy?

Tak. Wraz z postępującą transformacją popyt na tzw. zielone produkty finansowe systematycznie rośnie. Klienci oczekują również fachowego i holistycznego doradztwa. BOŚ, jako bank specjalistyczny z ponad 30-letnim doświadczeniem w finansowaniu inwestycji przyjaznych środowisku, jest naturalnym partnerem pierwszego wyboru dla przedsiębiorstw poszukujących takiego finansowania . W pierwszej połowie tego roku sprzedaż kredytów proekologicznych stanowiła 45 proc. nowej sprzedaży kredytów przez BOŚ, a udział zielonych kredytów w portfelu kredytowym naszego banku na koniec czerwca br. sięgnął niemal 42 proc. Jest to poziom niespotykany w żadnym innym polskim banku. Naszą ambicją jest dalsze zwiększanie udziału zielonych produktów zarówno po stronie aktywów, jak i pasywów banku. Najnowszym przykładem jest ogłoszona niedawno przez BOŚ emisja siedmioletnich zielonych obligacji.

Naszym atutem jest także ścisła współpraca z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz udział w publicznych programach na rzecz rozwoju gospodarczego przy jednoczesnym poszanowaniu środowiska naturalnego oraz zwiększaniu efektywności energetycznej. Mam na myśli m.in. „Czyste powietrze” czy „Mój elektryk”. W tym drugim przypadku BOŚ pełni rolę jedynego banku operatora w tzw. ścieżce leasingowej programu i jest to doskonały przykład skutecznej współpracy sektora publicznego z prywatnym. W ramach „Mojego elektryka” współpracujemy z niemal 30 firmami leasingowymi, które dotychczas złożyły do BOŚ ponad 10 tys. wniosków o dofinansowanie o łącznej wartości przekraczającej 340 mln zł. Pokazuje to jednocześnie, że jest to program cieszący się dużym zainteresowaniem polskich przedsiębiorców.

Wspomniała pani o emisji zielonych obligacji. Czy może pani rozwinąć ten wątek?

Naturalnie. Chcąc jeszcze bardziej zwiększać swoje zaangażowanie we wspieranie zielonej transformacji w Polsce oraz realizację projektów przyjaznych środowisku, zarząd BOŚ przyjął program emisji instrumentów dłużnych na łączną kwotę 1 mld zł. Pierwszym krokiem w realizacji tego programu jest emisja siedmioletnich obligacji podporządkowanych na kwotę 100 mln zł w formacie zielonych obligacji. Jest to pierwsza tego typu emisja w historii BOŚ i jedna z pierwszych na polskim rynku.

Celem tej emisji jest pozyskanie środków, które będą przeznaczone na finansowanie lub refinansowanie zielonych inwestycji, takich jak odnawialne źródła energii, w tym fotowoltaika, zrównoważone budownictwo, projekty termomodernizacyjne, zapobiegające zanieczyszczeniom czy z obszaru ochrony wód i gospodarki wodnej.

Projekty finansowane z tej emisji zarówno w zakresie wydatkowania środków, jak i ich wpływu na środowisko, będziemy poddawać cyklicznej weryfikacji, a zgodność przeznaczenia kredytów udzielonych przez BOŚ z celem zielonych obligacji będzie badana przez niezależnego weryfikatora – Krajową Agencję Poszanowania Energii.

Liczymy, że dzięki tej i kolejnym emisjom uda nam się jeszcze bardziej wzmocnić pozycję BOŚ w obszarze finansowania zielonych inwestycji i skutecznie wspierać naszych klientów w realizacji ich zrównoważonych celów.

CV

Iwona Maria Marciniak pełni nadzór nad obszarem finansów i operacji. Doświadczona menedżerka specjalizująca się w rachunkowości, finansach i controllingu. Pracowała m.in. dla takich firm, jak PKO Bank Polski, Invest Bank, Agencja Rozwoju Przemysłu SA. Pełniła również funkcję członka rady nadzorczej w firmie Operator ARP. W latach 2019–2022 jako dyrektor biura finansów pracowała w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowym Instytucie Badawczym. Od 2022 roku związana z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jako zastępca dyrektora biura z jednoczesnym stanowiskiem dyrektora departamentu finansowego. Jest absolwentką Politechniki Koszalińskiej (nauczanie techniki i informatyki oraz zarządzanie finansami i bankowość), Akademii Rolniczej w Szczecinie(rachunkowość), a także Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie (rachunkowość i controlling). Jest również absolwentką studiów Master of Business Administration (MBA) w Collegium Humanum – Szkoły Głównej Menedżerskiej w Warszawie.