W tym wypadku, w przeciwieństwie do uregulowania dotyczącego zwrotu nieuzupełnionego pozwu (art. 130 § 2 k.p.c.), umorzenia postępowania zawieszonego (art. 182 § 2 k.p.c.) i cofnięcia pozwu (art. 203 § 2 k.p.c.), brak zastrzeżenia, że pozew nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Skoro więc wniesienie pozwu nakazowego w elektronicznym postępowaniu nakazowym wywołuje przerwę biegu przedawnienia i brak unormowania, że w razie umorzenia tego postępowania na podstawie art. 505
37
§ 1 in fine k.p.c. pozew wniesiony nie wywołuje skutków materialnych, to istnieje podstawa do przyjęcia a contrario, że przez umorzenie postępowania materialne skutki jego wniesienia nie zostają unicestwione.
Przepisy k.p.c. stanowiące, że pozew nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, mają charakter wyjątkowy. Wprowadzają odstępstwa od generalnej zasady, że pozew wywołuje wszystkie skutki prawne, które wynikają z ustawy, a więc także przerwanie biegu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.). W omawianej regulacji ustawodawca nie przewidział kolejnego wyjątku, czego konsekwencją jest, że nie można go tworzyć w ramach zabiegów interpretacyjnych opartych na wykładni funkcjonalnej, pozostających w opozycji do wykładni językowej i systemowej art. 505
37
§ 1 k.p.c.
Umorzenie postępowania na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. następuje na skutek cofnięcia przez powoda powództwa, natomiast do umorzenia postępowania w wypadku określonym w art. 505
37
k.p.c. dochodzi bez oświadczenia powoda o niepopieraniu żądania pozwu, któremu został co najmniej nadany bieg (art. 505
33
§ 1 k.p.c.), albo było już uwzględnione roszczenie nakazem zapłaty, który został z urzędu uchylony (art. 505
34
k.p.c.), lub utracił on moc na skutek prawidłowo wniesionego przez pozwanego sprzeciwu (art. 505
36
k.p.c.). Wobec odmienności tych przyczyn nie można do rozpoznawanego wypadku stosować w drodze analogii unormowania zawartego w art. 203 § 2 k.p.c.
Cofnięcie żądania powoduje poważne skutki w postaci zniweczenia przerwy biegu przedawnienia. A to wskazuje na potrzebę ścisłego stosowania do takiego cofnięcia przepisów o cofnięciu pozwu. Zaakceptowanie przez sąd cofnięcia dotychczasowego żądania powinno być wyrażone w orzeczeniu o umorzeniu postępowania i nie może go zastąpić domniemanie, że sąd, rozpoznając nowe żądanie, zaakceptował w ten sposób rezygnację powoda z roszczenia dotychczasowego.
Przy zmianie jakościowej powództwa zniweczenie przerwy biegu przedawnienia co do pierwotnie zgłoszonego żądania nastąpi więc dopiero wtedy, gdy zachowane zostaną wymagania przewidziane w art. 203 k.p.c., a sąd wyrazi akceptację dla takiej zmiany poprzez umorzenie postępowania w zakresie roszczenia wcześniej zgłoszonego. W przeciwnym razie przerwa co do wcześniej zgłoszonego roszczenia nie ulega zniweczeniu, a bieg przedawnienia w tym zakresie rozpoczyna się na nowo po zakończeniu postępowania w sprawie (zob. np. orzeczenie SN z 28 lutego 1958 r., sygn. 3 CR 464/57, OSPiKA 1960, nr 11 poz. 290 i uchwała SN z 13 kwietnia 1988 r., sygn. III CZP 24/88, OSNCP 1989, nr 9, poz. 138).
Przyczyny umorzenia postępowania na podstawie art. 50537 k.p.c. nie są identyczne, jak w razie zwrotu pozwu na podstawie art. 130 § 2 k.p.c. Wezwanie na podstawie art. 50537 § 1 k.p.c. jest związane z wymaganiem (ciężarem procesowym) przedstawienia przez powoda wszystkich twierdzeń i dowodów pod rygorem utraty prawa ich powoływania w toku dalszego postępowania. Poza tym postępowanie przed sądem właściwości ogólnej jest kontynuacją postępowania w sprawie; skoro więc elektroniczny pozew otrzymał bieg, to można przyjąć, że czynność ta, jako zmierzająca bezpośrednio do dochodzenia roszczenia, zachowała swą skuteczność. Umorzenie postępowania ze względu na niewykonanie przez powoda wezwania do uzupełnienia pozwu wniesionego w elektronicznym postępowaniu upominawczym dokonane po przekazaniu sprawy sądowi właściwości ogólnej nie powoduje ustania materialnoprawnych skutków związanych z jego wniesieniem.
Jak powinien zachować się sąd
W konsekwencji sąd II instancji powinien zmienić zaskarżony wyrok sądu I instancji i uwzględnić powództwo w całości albo uchylić zaskarżony wyrok sądu I instancji i przekazać sprawę do rozpoznania sądowi I instancji, pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego. Pierwsze z rozstrzygnięć powinno zapaść wówczas, gdy samo roszczenie ani co do zasady, ani co do wysokości w okolicznościach konkretnej sprawy nie było sporne, a sporne było tylko i wyłącznie to, czy roszczenie strony powodowej uległo przedawnieniu, choć właściwie należałoby wskazać, czy upłynął termin przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem i poruszana w kazusie kwestia tego, czy pozew wniesiony w postępowaniu, które następnie zostało umorzone na podstawie art. 50537 k.p.c. przerywa bieg terminu przedawnienia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 k.c. Gdyby zaś poza powyższym sporne były także inne okoliczności, których ustalenie i rozstrzygnięcie miałoby wpływ na rozstrzygnięcie, to sąd II instancji powinien uchylić zaskarżony wyrok i sprawę przekazać sądowi I instancji do ponownego rozpoznania
Następny odcinek kazusów z prawa cywilnego w piątek
Z czego się uczyć
Zadanie do rozwiązania w 360 minut
- ?M. Kołakowski, Apelacje cywilne. Zagadnienia praktyczne, akta i kazusy, wydanie 2, Warszawa 2015
- Egzaminy Prawnicze Ministerstwa Sprawiedliwości, tom 1, 3 i 4, wydanie 5, Warszawa, 2015 TXT - IND - 8.25 L:
- S. Jaworski, Apelacje cywilne i karne. 69 wzorów pism, wydanie 3, Warszawa 2014,
- Kodeks cywilny. Orzecznictwo Aplikanta, wydanie 2, Warszawa 2015,
- Kodeks postępowania cywilnego. Orzecznictwo Aplikanta, wydanie 2, Warszawa 2015
