Onkolodzy i specjaliści ochrony zdrowia chcą zobiektywizować proces oceny leków na nowotwory, które trafiają do refundacji. Ma im w tym pomóc algorytm oceny wartości dodanej leku względem aktualnie refundowanego standardu postępowania, który umożliwi dostęp do najbardziej skutecznych, bezpiecznych i najlepiej przebadanych leków.

– Istotny i często decydujący w ocenie wartości nowych leków onkologicznych przez Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) oraz podejmowaniu przez Ministerstwo Zdrowia decyzji refundacyjnych jest w Polsce wskaźnik farmakoekonomiczny QALY (quality-adjusted life year), czyli koszt wydłużenia życia o jeden rok skorygowany o jakość życia – tłumaczy prof. Jacek Jassem z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, jeden z autorów algorytmu. – My proponujemy kilka dodatkowych ilościowych czynników, które można wziąć pod uwagę w całościowej ocenie: wskaźników przeżycia, jakości życia, profilu bezpieczeństwa, aspektów ekonomicznych czy siły dowodów naukowych. Sądzimy, że pozwoli to obiektywniej ocenić skuteczność poszczególnych terapii i wskazać te z nich, które powinny być refundowane w pierwszej kolejności – tłumaczy prof. Jassem.

A współautor algorytmu dr Rafał Zyśk z Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego dodaje, że algorytm jest bardziej obiektywny niż samo kryterium QALY:

– Leki onkologiczne są bardzo drogie i niektóre z nich oferują dość skromne korzyści kliniczne dla pacjenta, tzn. że wydłużają życie o jeden miesiąc, a jednocześnie charakteryzują się bardzo wysoką toksycznością. Nasz algorytm pozwala wiarygodnie i kompleksowo ocenić wartość dodaną nowego leku – dodaje dr Zyśk, obok prof. Jassema członek zespołu ekspertów powołanego przez prof. Macieja Krzakowskiego z Centrum Onkologii w Warszawie.

Zdaniem ekspertów Fundacji Alivia wprowadzenie nowego algorytmu wymagałoby zaledwie kosmetycznych zmian w legislacji – nowelizacji rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie minimalnych wymagań, jakie muszą spełniać analizy uwzględnione we wnioskach o objęcie refundacją i ustalenie urzędowej ceny zbytu oraz o podwyższenie urzędowej ceny zbytu leku, lub nowelizacja ustawy refundacyjnej.

Pacjenci onkologiczni od dawna skarżą się na brak dostępu do nowoczesnych terapii, które są standardem w wielu krajach europejskich. Zgodnie z marcowym raportem Fundacji Alivia „Dostępność pacjentów onkologicznych w Polsce do terapii lekowych na tle aktualnej wiedzy medycznej" ponad połowa leków onkologicznych zarejestrowanych w Europie nie jest refundowana w Polsce.

O refundację nowoczesnych leków stosowanych w leczeniu hormonalnym raka prostaty – enzalutamidu i dichlorku radu-223 – od lat bezskutecznie walczą pacjenci ze Stowarzyszenia UroConti. Na refundacje najnowocześniejszych leków wciąż czekają chorzy na raka płuc, który rokrocznie zabija ponad 22,5 tys. Polaków (w 2013 r. 22 655 osób).

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: k.kowalska@rp.pl

Opinia

Wojciech Wiśniewski, Fundacja Alivia

Algorytm opracowany przez polskich onkologów pozwala na przejrzystość oceny i porównywanie terapii. Ponieważ mamy do czynienia z permanentnym niedoborem środków na leczenie, takie narzędzie pozwoliłoby resortowi zdrowia ustalić priorytety, jeśli chodzi o finansowanie terapii. Dlatego, jako środowisko pacjentów, jesteśmy entuzjastami tego rozwiązania. Tym bardziej że do jego wdrożenia wystarczy odrobina dobrej woli rządzących – zmiana odpowiedniego rozporządzenia lub jednego z przepisów w ustawie refundacyjnej. Jednocześnie mamy jednak świadomość, że może to być narzędzie niewygodne dla podejmujących decyzje o refundacji. Może się bowiem okazać, że obecne decyzje refundacyjne niekoniecznie są zbieżne z korzyściami terapeutycznymi, które niosą ze sobą leki.