W ciągu ostatnich pięciu lat 23 proc. Polaków, choć mogło, nie zdecydowało się dochodzić swoich praw. Taki obraz wyłania się z badania „Świadomość prawna Polaków", który powstał na zlecenie władz adwokatury. Wnioski płynące z badania „Rzeczpospolita" publikuje jako pierwsza.
Nie próbują
Co ciekawe, okazuje się, że rezygnujemy z walki o swoje bez większego powodu. Ponad 28 proc. ankietowanych wskazało, że nie miało siły wdawać się w prawne potyczki. Prawie tyle samo osób powiedziało, że „po prostu odpuściło". Na barierę finansową wskazało 18,6 proc. badanych (więcej w infografice).
– Walka o swoje prawa wymaga dużego zaangażowania emocjonalnego oraz czasu, zwłaszcza jeśli działamy bez fachowego wsparcia. Dla osób bez kierunkowego wykształcenia przepisy prawne bywają niezrozumiałe, nie dziwi więc fakt, że tak często decydujemy się zrezygnować z roszczeń – wskazuje adwokat Anisa Gnacikowska, zastępca sekretarza Naczelnej Rady Adwokackiej, koordynatorka kampanii „Adwokat w każdym przypadku".
I podkreśla, że powierzenie sprawy adwokatowi jest dużym ułatwieniem.
– Adwokat uświadomi nas o przysługujących nam prawach, wskaże dostosowane do naszej sprawy możliwości działania czy też skieruje w naszym imieniu odpowiednie pismo. Jeśli powodem rezygnacji z działania jest obawa o koszty, to musimy wziąć pod uwagę, że koszty konsultacji z prawnikiem bywają nieporównywalne ze stratami finansowymi, jakie możemy ponieść z powodu nieznajomości prawa – zaznacza mecenas Gnacikowska.
– Niestety w społeczeństwie nie jest zakorzeniony nawyk, żeby w sprawach nawet o drobnej doniosłości podejmować próbę kontaktu z profesjonalistą, zanim podejmiemy decyzję o dalszych krokach prawnych. A może to mieć skutki szersze, niż się wydaje – komentuje adwokat Bartosz Przeciechowski, członek Naczelnej Rady Adwokackiej. Prawnik przekonuje przy tym, że opłaty za pomoc mecenasa wbrew obiegowym opiniom nie są wcale wysokie.
– Obserwuję rynek, rozmawiam z innymi adwokatami i przekonuję się, że wstępna porada, która pozwoli prawnikowi zorientować się w tematyce, przejrzeć zasadnicze dokumenty i wskazać możliwe kierunki postępowania, to koszt w średnich i większych miastach rzędu 100–300 zł – wskazuje mec. Przeciechowski.
Czy kiedykolwiek poniosłeś/aś stratę finansową z powodu nieznajomości prawa/braku konsultacji przy problemie prawnym? A jeśli tak, to jakiej wysokości strata to była? – to jedno z pytań, jakie zostały zadane ankietowanym.
21 proc. badanych oszacowało i wskazało, że mogło stracić od 1000 do 5000 zł. Szkody w wysokości od 5001 do 10 tys. dotyczyły 11 proc. przypadków. Co dziesiąta osoba oszacowała natomiast, że straty, jakie poniosła, wyniosły więcej niż 10 tys. zł.
„Z kolei z najnowszych danych udostępnionych przez GUS wynika, że średnie wynagrodzenie w III kwartale 2019 r. wyniosło 5148,07 zł brutto. Jak się zatem okazuje, w wyniku nieznajomości swoich własnych praw możemy stracić nawet kwoty zbliżone do przeciętnej miesięcznej pensji – zauważa Naczelna Rada Adwokacka.
Czytaj także:
Prawo jako jednostka chorobowa
Z badań wynika również i to, że Polacy nie czują się komfortowo w tematach prawnych. Co więcej, 53 proc. z nich przyznało, że obawia się sytuacji o charakterze prawnym. A czego boimy się najbardziej?
Przede wszystkim są to zadłużenia i windykacje. One znalazły się na pierwszym miejscu zestawienia. Kolejno wskazywano sprawy w sądzie, zawiłości aktów prawnych oraz niedoczytanie warunków umowy – wylicza się w opracowaniu.
Badanie „Świadomość prawna Polaków" zostało przeprowadzone przez agencję SW Research w ramach kampanii informacyjnej „Adwokat w każdym przypadku" organizowanej przez Naczelną Radę Adwokacką. W badaniu wzięło udział 1009 Polaków powyżej 18. roku życia.
