- Strona, na której żądanie wszczęto postępowanie (o wydanie zezwolenia), wycofała swoje żądanie. Czy powinno to spowodować umorzenie postępowania przez organ?

Tak. W art. 105 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) przewidziano, że w sytuacji, gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części. W orzecznictwie przyjmuje się, że bezprzedmiotowość postępowania, o której mowa w tym przepisie, polega na braku któregoś z elementów materialnego stosunku prawnego, co powoduje, że nie można wydać decyzji załatwiającej sprawę przez rozstrzygnięcie jej co do istoty (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 grudnia 2015 r., sygn. II OSK 929/14, LEX nr 1989283).

Zgodnie z art. 105 § 2 k.p.a. organ może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie wszczęto postępowanie, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym. W wyroku NSA z 21 lutego 2007 r. (sygn. II OSK 377/06, LEX nr 337479) przyjęto, że wycofanie przez stronę wniosku o wszczęcie postępowania skutkuje jego bezprzedmiotowością, która wymaga umorzenia postępowania zgodnie z art. 105 § 2 k.p.a.

Prezentowany jest jednak także pogląd, że cofnięcie przez stronę wniosku o wszczęcie postępowania powoduje umorzenie postępowania na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. W wyroku NSA z 4 sierpnia 2011 r. (sygn. I OSK 1397/10, LEX nr 1068393) stwierdzono, że ograniczenia dotyczące umorzenia zawarte art. 105 § 2 k.p.a. (brak sprzeciwu pozostałych stron wobec umorzenia oraz brak sprzeczności umorzenia z interesem społecznym) dotyczą sytuacji, w której strona inicjująca postępowanie żąda następnie jego umorzenia, nie cofając wniosku o wszczęcie postępowania. Zgodnie z tym wyrokiem, w dyspozycji art. 105 § 2 k.p.a. nie mieści się natomiast sytuacja, gdy wnioskodawca składa wyraźne oświadczenie o wycofaniu wniosku. Na skutek wycofania wniosku przestaje istnieć element warunkujący nawiązanie stosunku materialnego, a organ prowadzący postępowanie, pozbawiony wniosku strony, nie może orzekać w merytoryczny sposób o nieistniejącym żądaniu, co powinno spowodować umorzenie postępowania na postawie art. 105 § 1 k.p.a. W takim przypadku dalsze prowadzenie postępowania przez organ byłoby działaniem z urzędu, które w postępowaniach określanych jako wnioskowe jest zakazane (art. 61 § 2 k.p.a.).

Również w wyroku NSA z 11 października 2017 r. (sygn. I OSK 893/17, LEX nr 2417965) przyjęto, że cofnięcie przez stronę żądania wszczęcia postępowania, które może zostać wszczęte wyłącznie na żądanie (wniosek) strony, skutkuje bezprzedmiotowością dalszego postępowania, a w konsekwencji obowiązkiem organu jest umorzenie postępowania na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. W tego rodzaju sytuacjach cofnięcie wniosku oznacza, że przestaje istnieć przedmiot postępowania oznaczony we wniosku. Nie mają przy tym znaczenia przyczyny dla jakich doszło do cofnięcia żądania przez stronę (wyrok NSA z 9 marca 2012 r., sygn. I OSK 394/11, LEX nr 1264790).

—Anna Puszkarska, radca prawny

podstawa prawna: art. 105 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1257 ze zm.)