To już trzecia skarga KE przed unijnym Trybunałem dotycząca reformy sądownictwa autorstwa PiS. W sprawie wieku emerytalnego sędziów Sądu Najwyższego Polska przegrała i musiała zmienić ustawę. Za kilka tygodni, 5 listopada, TSUE wyda wyrok w sprawie ustawy o sądach powszechnych. Teraz dostał do rozpatrzenia kolejną skargę – na system środków dyscyplinarnych wobec sędziów. KE uważa, że system ten nie zapewnia koniecznych gwarancji chroniących sędziów przed kontrolą polityczną, jak wymaga tego Trybunał Sprawiedliwości UE. I prosi o przyspieszony tryb rozpatrzenia skargi. Wniosek do TSUE to ostatnia decyzja inspirowana przez Fransa Timmermansa, wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej. Od 1 listopada, w nowej Komisji jego miejsce jako strażnika praworządności zajmie czeska komisarz Vera Jourova.
KE zwraca uwagę, że Izba Dyscyplinarna SN nie jest bezstronna, bo w jej skład wchodzą wyłącznie sędziowie wybrani przez Krajową Radę Sądownictwa, którą z kolei powołuje Sejm w procedurze o charakterze politycznym. Ponadto przepisy uprawniają prezesa Izby Dyscyplinarnej SN do określenia, ad hoc i prawie bez ograniczeń, który sąd dyscyplinarny pierwszej instancji zajmie się osądzeniem danej sprawy w postępowaniu wszczętym przeciwko sędziemu sądu powszechnego. Nowy system nie gwarantuje, że sprawy będą rozpatrywane w rozsądnym czasie, co umożliwia ministrowi sprawiedliwości – za pośrednictwem mianowanych przez siebie rzeczników dyscyplinarnych – prowadzenie przeciwko sędziom sądów powszechnych długotrwałych postępowań dyscyplinarnych. Nowy system ma też wpływ na prawo sędziów sądów powszechnych do obrony. Sędziom nie zapewnia się zatem ochrony przed kontrolą polityczną, co podważa zasadę niezawisłości sędziów.
Czytaj też:
retnie art. 19 traktatu o UE w połączeniu z art. 47 Karty praw podstawowych, które ustanawiają prawo do skutecznego środka prawnego przed niezależnym i bezstronnym sądem. Zdaniem KE Polska uchybiła też zobowiązaniom wynikającym z art. 267 traktatu o funkcjonowaniu UE ustanawiającego prawo sądów do kierowania do TSUE wniosków o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym.
Na traktowanie sędziów w Polsce skarżą się także eurodeputowani. W listach skierowanych do Komisji oraz kierującej obecnie UE Finlandii, Komisja Swobód Obywatelskich Parlamentu Europejskiego prosi o przyjrzenie się akcji zorganizowanego hejtu wobec sędziów sprzeciwiających się zmianom w wymiarze sprawiedliwości. Prosi obie instytucje o przedstawienie informacji w PE. Parlamentarna Komisja skierowała też list do ministrów Zbigniewa Ziobry i Adama Lipińskiego w sprawie ataków na społeczność LGBT w Polsce. Odnosi się w nim do zakazów marszów w niektórych miastach, homofobicznych naklejek rozpowszechnianych przez „Gazetę Polską", uchwał niektórych samorządów o stworzeniu stref wolnych od LGBT, a także wypowiedzi niektórych polityków i przywódców religijnych zrównujących homoseksualizm z pedofilią. I prosi polskich ministrów o wyjaśnienia, jak Polska zamierza chronić prawa mniejszości, do czego jest zobowiązana traktatami i europejską konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
