W toku prac nad zmianami w sądownictwie Rzecznik Praw Obywatelskich formułował szereg konkretnych postulatów. Zgłosił je m.in. prezydentowi we wrześniu 2017 r. Teraz otrzymał odpowiedź.

- Dziękuję za głos Pana Rzecznika w szerokiej debacie dotyczącej wymiaru sprawiedliwości – pisze w imieniu prezydenta sekretarz stanu jego kancelarii Andrzej Dera. - Prezydent Andrzej Duda ceni wszelkie uwagi i postulaty, zaś przesłana przez Pana Rzecznika korespondencja stanowi cenne źródło informacji o występujących problemach i oczekiwaniach społecznych.

Odnosząc się do przedłożonych przez Rzecznika propozycji wyjaśnia, że „część z nich leży w wyłącznej gestii poszczególnych ministrów". Minister Dera odsyła więc Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Sprawiedliwości. – Niemniej – pisze – „przedłożone w korespondencji postulaty Pana Rzecznika - za które dziękuję - stanowią cenny wkład w debatę na temat kształtu wymiaru sprawiedliwości i w miarę możliwości będą wykorzystywane w działaniach podejmowanych w ramach konstytucyjnych uprawnień Prezydenta RP".

Przypomina też, że część postulatów RPO została już spełniona, m. in. od 1 stycznia jeżeli osoba uzbezwłasnowolniona nie zgadza się na umieszczenie w DPS lub szpitalu, sąd musi jej ustanowić pełnomocnika, który będzie sprawdzał, czy prawa tej osoby nie są naruszone. Prezydent zgodził się też z RPO, że zmian wymaga ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej, stąd jego projekt zmian przyjęty przez Sejm 30 lipca 2018 roku. Dzięki temu krąg osób uprawnionych do pomocy został poszerzony, więcej też będzie świadczeń dostępnych w jej ramach (możliwe będzie np. sporządzanie projektów pism, a nie, jak do tej pory, jedynie pomoc w ich sporządzaniu).

Wśród swoich postulatów RPO wskazywał m.in., że prawodawca powinien znaleźć odpowiednie rozwiązania, które dużą część spraw rozpoznawanych w chwili obecnej przez sądy, bez uszczerbku dla ochrony praw jednostki, przekażą do rozstrzygnięć w trybie procedur pozasądowych.