RPO domaga się od PUODO zablokowania oświadczeń sędziów o członkostwie w stowarzyszeniach

Rzecznik Praw Obywatelskich skierował do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych wniosek zbadanie, czy obowiązek ujawniania przez sędziów i prokuratorów członkostwa w stowarzyszeniach i funkcjach pełnionych w fundacjach jest zgodny z przepisami o ochronie danych osobowych. RPO domaga się, by PUODO wydał postanowienie zabezpieczające w tej sprawie.

Aktualizacja: 09.03.2020 14:23 Publikacja: 09.03.2020 13:53

RPO domaga się od PUODO zablokowania oświadczeń sędziów o członkostwie w stowarzyszeniach

Foto: 123RF

Ustawa z 20 grudnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw nazywana kagańcową, represyjną albo dyscyplinującą, weszła w życie 14 lutego. Zgodnie z nią 14 marca  minie termin, w jakim sędziowie i prokuratorzy mają złożyć oświadczenia o tym, do jakich zrzeszeń i stowarzyszeń należą. Informacje te mają być jawne, dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej.

RPO ma wątpliwości co do zgodności obowiązku z prawami i wolnościami zawartymi w Konstytucji. 

Czytaj też:

Sędziowie nie chcą ujawniać członkostwa. Grożą im dyscyplinarki

Sędzia składa "kagańcowe" oświadczenie i cytuje

Oświadczam, ale co....?

"Istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że wolność sumienia i religii przysługująca sędziom i prokuratorom na mocy wyraźnego przepisu Konstytucji RP zostanie naruszona" - pisze RPO we wniosku.

Zdaniem Adama Bodnara celem ustawodawcy wcale nie było wzmocnienie transparentności i apolityczności funkcjonariuszy wymiaru sprawiedliwości, lecz "dokonanie powszechnej lustracji aktywności społecznej, charytatywnej i publicznej sędziów i prokuratorów."  Mogą oni zdecydować się na ograniczenie bądź wręcz zaprzestanie swoich dotychczasowych działań społecznych i obywatelskich, aby chronić swą prywatność.

"W wielu przypadkach upublicznienie informacji ich dotyczących może prowadzić do ujawnienia ich światopoglądów, przekonań, a nawet orientacji seksualnej (tak może być odczytywana przynależność do organizacji broniących praw osób LGBT). Obowiązek składania oświadczeń może dodatkowo wywoływać mrożący efekt w odniesieniu do konstytucyjnej wolności zrzeszania się" - uważa Bodnar.

Jego zdaniem obowiązek składania i ujawnianie oświadczeń  doprowadzą do tego, że sędziowie i prokuratorzy - w porównaniu z innymi funkcjonariuszami publicznymi, np. posłami czy senatorami - będą mieli najwęższą sferę prywatności. 

"Trudno znaleźć uzasadnienie dla takiego stanu rzeczy na gruncie prawa, w tym Konstytucji. Polskie prawo przewiduje podobny obowiązek wobec funkcjonariuszyh służb mundurowych, m.in. Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu Służby Kontrwywiadu Wojskowego i żołnierzy zawodowych. Ich dane nie są jednak upubliczniane." - pisze Bodnar.

RPO domaga się od Prezesa UODO wydania postanowienia zabezpieczającego, które miałoby zablokować działanie tych przepisów. Powołuje się na analogiczne działanie PUODO ws. zablokowania ujawniania tzw. list poparcia KRS:

"Mające podlegać publikacji dane osobowe sędziów ograniczały się w tamtej sprawie jedynie do imienia i nazwiska, miejsca służbowego oraz własnoręcznie złożonego podpisu" - przypomina RPO.

Rzecznik przypomina też wyrok NSA, z którego wynika, że jego wniosek do PUODO tylko grzecznościowo można nazwać wnioskiem, bo "wszczęcie postępowania administracyjnego przez organ ochrony danych osobowych, zainicjowanego przez RPO następuje z dniem doręczenia żądania Rzecznika temu organowi".

Ustawa z 20 grudnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw nazywana kagańcową, represyjną albo dyscyplinującą, weszła w życie 14 lutego. Zgodnie z nią 14 marca  minie termin, w jakim sędziowie i prokuratorzy mają złożyć oświadczenia o tym, do jakich zrzeszeń i stowarzyszeń należą. Informacje te mają być jawne, dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej.

RPO ma wątpliwości co do zgodności obowiązku z prawami i wolnościami zawartymi w Konstytucji. 

Pozostało 81% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów