Tak o znaczeniu XIX-wiecznej rewolucji przemysłowej pisał Paweł Piotr Wieczorkiewicz w „Historii wojen morskich" (Londyn 1995). Natomiast pierwsza połowa XXI wieku w badaniach historii flot wojennych ma znaczenie szczególne, ponieważ współczesna technologia pozwala na stosunkowo łatwe docieranie do głęboko leżących wraków, wspaniałych zabytków techniki morskiej. W ostatnim czasie informacje o odkrywaniu takich wraków sypią się jak z rękawa. Oto kilka z nich.
Na początek wiadomość sprzed kilkunastu dni: w Morzu Północnym, na wysokości Yorkshire, 20 mil od brzegu natrafiono na wrak niemieckiego okrętu podwodnego UC-47. Badają go naukowcy z Uniwersytetu w Southampton, posługując się wielowiązkowym sonarem, podwodnym robotem i trójwymiarowym skanerem. W 1917 r. UC-47 został staranowany przez brytyjski patrolowiec, poszedł na dno jak kamień, z całą załogą.
Chorwaci zaś w swoich wodach terytorialnych zlokalizowali wrak włoskiego krążownika pancernego „Giuseppe Garibaldi" – leży na głębokości 122 m. W 1915 r. storpedował go austro-węgierski okręt podwodny. Jest to wspaniały zabytek techniki: zwodowano go w 1899 r. we włoskiej stoczni Ansaldo (Genua). Napędzały go dwie śruby poruszane silnikami o łącznej mocy 14 000 KM. Uzbrojony był w 30 dział i cztery wyrzutnie torpedowe. Przy prędkości 10 węzłów miał zasięg 4400 mil morskich.
Z kolei między Irlandią a Szkocją podczas kładzenia kabla podwodnego na głębokości 200 m natrafiono na wrak niemieckiego okrętu podwodnego z czasów Wielkiej Wojny. Głębokość jest zbyt duża, dlatego eksploracja tego wraku możliwa jest jedynie przy użyciu podwodnych robotów. Okręt zatonął ze wszystkim, co było w środku – z mapami, dokumentami, rzeczami osobistymi załogi; wszystkie jego urządzenia to ponad 100-letnie zabytki techniki.
Ostatnio wraki trzech brytyjskich okrętów wojennych zlokalizowali Estończycy na Bałtyku, koło wyspy Saaremaa. Są to: HMS „Cassandra" (zatonął w 1918 r.) oraz HMS „Myrtke" i HMS „Gentian" (oba w 1919 r.). Estonia uznaje je za własność rządu brytyjskiego, do Muzeum Morskiego w Tallinie trafiło tylko kilka przedmiotów z tych wraków.
