Świadczenie pielęgnacyjne dla wnuczki, jeśli dzieci nie mogą się opiekować babcią - wyrok WSA

Powołując się na przepisy ustawy z 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, burmistrz miasta w woj. zachodniopomorskim odmówił wnioskodawczyni przyznania świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawną babcią. Obowiązek alimentacyjny i możliwość rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad kobietą ma bowiem trójka dzieci – stwierdził.

Czytaj też:

Świadczenie pielęgnacyjne także za opiekę nad teściową

Świadczenie pielęgnacyjne dla opiekuna osoby niepełnosprawnej

Samorządowe kolegium odwoławcze ustaliło, że chodzi o dwóch synów i córkę kobiety. Z jednym z synów nie ma w ogóle kontaktu, drugi, podobnie jak jego siostra, oświadczył, że nie może się podjąć opieki nad matką, ponieważ pracuje i zbliża się do emerytury. Jedyną osobą w rodzinie, która wyraziła wolę podjęcia się opieki, była wnuczka.

Kolegium stwierdziło również, że babcia ma od 79. roku życia orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Wywiad środowiskowy potwierdza, że wnuczka, która sprawuje nad nią opiekę i z nią mieszka, wywiązuje się z podjętego obowiązku bez zastrzeżeń.

Mimo to SKO zaakceptowało odmowną decyzję burmistrza. Uznało bowiem, że osoba wymagająca opieki ma trójkę dzieci zobowiązanych w pierwszej kolejności do alimentacji, a to jest najważniejsze. Nie została więc spełniona ustawowa przesłanka istnienia obowiązku alimentacyjnego wnuczki, warunkującego przyznanie jej świadczenia pielęgnacyjnego. To, że dzieci nie wyrażają woli opieki nad matką, zasłaniając się różnymi powodami, nie jest okolicznością obiektywną tłumaczącą niewywiązanie się z obowiązku – orzekło SKO.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie wnuczka zarzuciła, że wobec niemożności sprawowania opieki nad babcią przez jej dzieci to ona stała się osobą zobowiązaną do tej opieki i rzeczywiście ją sprawuje, rezygnując z pracy zawodowej. Powinna więc mieć prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

WSA przyznał skarżącej rację. Orzekł, że w okolicznościach tej sprawy organy pierwszej i drugiej instancji dokonały błędnej wykładni przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych w oderwaniu od regulacji całej ustawy. I z tych powodów uchylił zaskarżone decyzje.

Po przypomnieniu ustawowych warunków określających, komu przysługuje takie świadczenie, WSA zaznaczył, że wszystkie te regulacje należy odczytywać z uwzględnieniem ich celu. Jest nim przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego tym, którzy rzeczywiście sprawują opiekę nad bliskimi osobami niepełnosprawnymi wymagającymi takiego wsparcia. W tym przypadku osoba trwale niepełnosprawna wymaga całodobowej opieki, która może być sprawowana wyłącznie przez skarżącą. W takich okolicznościach aktualizuje się obowiązek alimentacyjny wnuczki i to ona może otrzymywać świadczenie pielęgnacyjne – stwierdził sąd.

Odmienna wykładnia przepisów doprowadziłaby do pozbawienia osoby faktycznie sprawującej opiekę prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Naruszałoby to konstytucyjne zasady sprawiedliwości społecznej oraz nakaz ochrony i opieki nad rodziną. Wyrok jest nieprawomocny.