To, że Akcja Wyborcza Polaków na Litwie staje się pełnoprawnym koalicjantem rządu Sauliusa Skvernelisa i ma dostać dwa ważne ministerstwa, w tym MSW, usłyszeliśmy już ponad miesiąc temu. Ale część polityków, zwłaszcza konserwatywnych, nie mogła sobie wyobrazić, że za Służbę Graniczną i policję będzie odpowiadała polska partia, której wytykano łaszenie się do elektoratu o nastawieniu prokremlowskim. Trudno też było oczekiwać, że szefem MSW zostanie Rita Tamašuniene. Wydawało się, że będzie to poseł AWPL Jarosław Narkiewicz.

Zdaniem Aleksandra Radczenki, polskiego publicysty z Wilna, to prezydent Gitanas Nauseda sprzeciwił się mianowaniu Jarosława Narkiewicza na stanowisko szefa MSW, dlatego Akcja Wyborcza Polaków na Litwie postanowiła „zagrać bezpiecznie" i wystawiła szefową swojej sejmowej frakcji. A Narkiewicz zostanie ministrem łączności.

Dowiedz się więcej: Nauseda znokautował rywalkę. Będzie prezydentem

Szef partii Waldemar Tomaszewski mówi dyplomatycznie: „i jedno, i drugie stanowisko jest ważne". – W rządzie nie było kobiet, prezydent sugerował, że powinny być – dodaje w rozmowie z „Rzeczpospolitą".

W poprzednim rządzie Sauliusa Skvernelisa nie było żadnej kobiety, a niedawno, po dwóch kadencjach, z urzędem prezydenckim pożegnała się Dalia Grybauskaite. Polityka litewska znalazła się w rękach samych mężczyzn.

Teoria i praktyka

Jedyną kobietę do rządu wprowadza partia, która podkreśla swój konserwatyzm i przywiązanie do tradycyjnych wartości.

– Nie mówimy jak socjaliści o kwotach i parytetach, ale w praktyce to nasza partia jest pod tym względem powyżej średniej. Spośród ósemki posłów w Sejmie trzy to kobiety, żadna inna frakcja nie może się z nami równać. W czterech samorządach mamy siódemkę wicemerów, z tego aż pięć to kobiety, w tym wicemer stolicy Edyta Tamošiunaite – podkreśla Waldemar Tomaszewski.

– To dobry strzał Tomaszewskiego. Wreszcie kobieta! Po przejrzeniu wpisów internetowych mam wrażenie, że nikt nie ośmieli się tej decyzji krytykować. Wcześniej premier Skvernelis i szef głównej partii Ramunas Karbauskis sugerowali, że nie mają nic przeciwko kobietom, ale nie ma odpowiednich specjalistek, także na stanowisko komisarza unijnego, a wiadomo, że nowa szefowa Komisji Europejskiej dąży do parytetu. To dobra decyzja, trochę pod Brukselę – mówi „Rzeczpospolitej" polski publicysta z Wilna Jacek Komar często krytyczny wobec Tomaszewskiego.

– Sądzę, że będzie dobrym ministrem, jest długo w polityce, ma doświadczenie. No, i bardzo dobrze wygląda, to piękna kobieta – podkreśla w rozmowie z „Rzeczpospolitą" Šarunas Liekis, profesor politologii z Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie. – Nie wiemy tylko, w jakim stopniu będzie niezależna od Tomaszewskiego – dodaje.

Uznanie u Litwinów

Rita Tamašuniene, nazwisko panieńskie Sadowska (Sadauskaite), ma 45 lat, pochodzi z miasteczka Mejszagoła, jednego z ważniejszych ośrodków polskości na Wileńszczyźnie, ukończyła litewską szkołę. Zaczynała jako nauczycielka, potem przeszła do pracy w samorządzie rejonu wileńskiego (bez miasta Wilna), gdzie tradycyjnie rządzi AWPL. Od 2012 r. zasiada w Sejmie.

– Tamašuniene cieszy się uznaniem Litwinów, ma umiarkowane poglądy, dobrze zna język litewski, ma doświadczenie polityczne, ostatnio w Zgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy głosowała przeciwko przywróceniu prawa głosu delegacji Rosji, a więc udowodniła swoją lojalność. Z drugiej strony jest bardzo bliską współpracowniczką Waldemara Tomaszewskiego, który od dłuższego czasu lansuje ją jako swego rodzaju atrakcyjną twarz AWPL – mówi „Rzeczpospolitej" Aleksander Radczenko.

Cztery partie

Rząd jest nowy, ale pod wodzą tego samego co wcześniej premiera Sauliusa Skvernelisa (reprezentującego najsilniejszy w Sejmie Związek Chłopów i Zielonych). W rządzie jest troje nowych ministrów, oprócz dwójki przedstawicieli polskiej partii również reprezentujący Socjaldemokratyczną Partię Pracy Andrius Palionis, który obejmuje resort rolnictwa.

Do koalicji, która ma bezpieczną większość w parlamencie, należy też czwarte ugrupowanie – populistyczno-prawicowa partia Porządek i Sprawiedliwość. Nie ma ona ministra, choć po podpisaniu kilka tygodni temu umowy koalicyjnej obiecywano jej resort obrony. Ostro zareagowała na to konserwatywna opozycja. Niechętny był też nowy prezydent, który podobnie jak poprzedniczka Dalia Grybauskaite czuje się odpowiedzialny za resorty dyplomacji i obrony.

– Są dwa scenariusze: Porządek i Sprawiedliwość dostanie cztery stanowiska wiceministrów albo stanowisko ministra ekonomii i innowacji po tym, jak obecny szef resortu wyjedzie do Brukseli na unijnego komisarza – mówi Radczenko.