Co trzeba wiedzieć o maksymalnej stawce podatku od nieruchomości

Właściciel firmy może zostać obciążony podatkiem w najwyższej wysokości także za te budynki, których nie wykorzystuje w swojej działalności gospodarczej.

Aktualizacja: 18.11.2018 07:17 Publikacja: 18.11.2018 06:15

Co trzeba wiedzieć o maksymalnej stawce podatku od nieruchomości

Foto: AdobeStock

Podatek od nieruchomości ma trzy oblicza w postaci stawek, które różnie oddziałują na kieszeń podatnika.

1. Stawka minimalna przeznaczona jest dla budynków i lokali mieszkalnych. W niewielkim stopniu wpływa na finanse podatników, ponieważ dotyczy nieruchomości zaspokajających podstawowe potrzeby życiowe.

2. Stawka maksymalna dotyczy działalności gospodarczej i jest ponad 30-krotnie wyższa od stawki mieszkalnej. Jest więc znaczącym obciążeniem dla podatników prowadzących działalność gospodarczą.

3. W pozostałych przypadkach zastosowanie ma stawka pośrednia – kilkukrotnie niższa od maksymalnej.

Czytaj także: Rada gminy może różnicować stawki podatku od nieruchomości

Zastosowanie stawki dotyczącej działalności gospodarczej wiąże się z regulacjami, które często bywają zaskoczeniem dla podatników. Dzieje się tak, ponieważ związek z działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: ustawa) znacznie odbiega od potocznego rozumienia tego pojęcia.

W artykule opisano kiedy powinna mieć zastosowanie stawka maksymalna podatku od nieruchomości w działalności gospodarczej osób fizycznych.

Konieczne jest zgłoszenie

Osoby fizyczne są zobowiązane zgłosić organowi podatkowemu (prezydent miasta, burmistrz, wójt) do opodatkowania nieruchomości w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego. Na tej podstawie organ corocznie wydaje decyzję wymierzającą podatek. Zgłoszenie następuje na wzorze określonym przez radę miasta (gminy). Podatnicy w deklaracji wskazują miedzy innymi podstawę opodatkowania, którą jest:

- w przypadku gruntów – powierzchnia;

- w przypadku budynków – powierzchnia użytkowa.

Ponadto w zgłoszeniu podatnik powinien ujawnić ewentualny związek nieruchomości z działalnością gospodarczą, co pozwala organowi zastosować odpowiednią stawkę podatkową.

Gdy są w posiadaniu biznesmena

Budynki mieszkalne podlegają stawce maksymalnej tylko, jeżeli są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej. Zajęcie budynku mieszkalnego na działalność gospodarczą oznacza wykonywanie w nim tej działalności w sposób wyłączający funkcję mieszkalną.

Dla opodatkowania pozostałych nieruchomości stawką najwyższą wystarczy, że są one związane z działalnością gospodarczą. Oznacza to, że nie muszą one być zajęte na wykonywanie tej działalności.

Definicję związku z działalnością gospodarczą zawiera art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy. Zgodnie z tym przepisem, grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej to grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą.

Podatnicy, zgłaszając nieruchomości do opodatkowania, kierują się na ogół intuicyjnym rozumieniem tego pojęcia. Dlatego do nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej często zaliczają tylko te obiekty, w których wykonują działalność gospodarczą. Jednak związek, o którym mowa w ustawie, występuje również w przypadku nieruchomości niewykorzystywanych na potrzeby działalności gospodarczej, jeżeli są w posiadaniu przedsiębiorcy. Jak czytamy w wyroku NSA z 17 stycznia 2017 r. (II FSK 3832/14): „Majątkowy charakter podatku od nieruchomości wyraża się w tym, iż ustawodawca, opodatkowując określone stany faktyczne, koncentruje się na samej własności lub posiadaniu określonych przedmiotów opodatkowania. W swej konstrukcji podatek ten nie nawiązuje do efektów ekonomicznych, co oznacza, że z punktu widzenia podatkowo-prawnego stanu faktycznego (podstawy opodatkowania i stawki podatkowej) nie jest ważna okoliczność, jak intensywnie wykorzystywany jest przedmiot opodatkowania oraz jakie (i czy w ogóle) przynosi to efekty finansowe".

Przykład

Pan Jan Borowski w ramach działalności gospodarczej wynajmuje część hali magazynowej. Niewynajmowana część wymaga remontu, na który pan Jan nie ma środków. Zgłosił więc do opodatkowania powierzchnię hali:

- wynajmowaną – jako związaną z działalnością gospodarczą;

- niewynajętą – jako związaną ze stawką przewidzianą dla pozostałych nieruchomości.

Zgłoszenie jest nieprawidłowe. Cała hala związana jest z działalnością gospodarczą, ponieważ znajduje się w posiadaniu przedsiębiorcy. Konieczność przeprowadzenia remontu nie ma wpływu na zasadność zastosowanie stawki maksymalnej.

Wyjątki

Definicja związku z działalnością gospodarczą nie ma w niektórych przypadkach zastosowania. Oznacza to, że w tych przypadkach nie można zastosować stawki maksymalnej tylko dlatego, że nieruchomość jest w posiadaniu przedsiębiorcy.

1. Budynki (lokale) mieszkalne podlegają stawce najniższej, nawet gdy ich właścicielem jest przedsiębiorca. Najwyższa stawka w przypadku budynków (lokali) jest możliwa do zastosowania tylko, jeżeli nieruchomość jest zajęta na działalność gospodarczą.

Przykład

Pan Jan Borowski wynajmuje część domu jednorodzinnego na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej. Dlatego zgłosił do opodatkowania powierzchnię budynku mieszkalnego:

- wynajmowaną – jako zajętą na działalnością gospodarczą;

- niewynajętą – jako związaną ze stawką najniższą.

Zgłoszenie jest prawidłowe. Wynajmowana część podlega stawce maksymalnej, natomiast pozostałej części nie można uznać za związaną z działalnością gospodarczą ze względu na zastrzeżenie zawarte w art. 1a ust. 2a pkt 1 ustawy.

2. Spod pojęcia „budynki, grunty i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej" wyłączone zostały również:

– grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi lub wodami powierzchniowymi płynącymi jezior i zbiorników sztucznych;

– grunty niezabudowane objęte obszarem rewitalizacji.

3. Zastosowanie stawki maksymalnej wykluczają względy techniczne, których skutkiem jest wydanie decyzji dotyczącej rozbiórki obiektu, który nie nadaje się do remontu lub odbudowy.

Przykład

Pan Jan Borowski jest właścicielem hali, wobec której – z powodu katastrofalnego stanu techniczny – wydano nakaz rozbiórki. Ze względu na zastrzeżenie, o którym mowa w art. 1a ust. 2a pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, hala nie jest związana z działalnością gospodarczą. Nie jest to również budynek mieszkalny, dlatego zastosowanie ma stawka przewidziana dla pozostałych nieruchomości.

Dwa oblicza przedsiębiorcy

Nieruchomość należąca do osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą samodzielnie lub w ramach spółki cywilnej może być:

- składnikiem majątku przedsiębiorstwa,

- składnikiem majątku osobistego.

Jak czytamy w wyroku WSA w Rzeszowie z 30 stycznia 2017 r. (I SA/Rz 928/16): „Niemożliwe jest uznanie nieruchomości lub ich części jako związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez uprzedniego zbadania czy nieruchomości te nie służą do zaspokajania osobistych potrzeb podatnika, czy też pozostają niezdatne do użytku gospodarczego z punku widzenia rodzaju działalności prowadzonej przez podatnika".

Dlatego niektórzy przedsiębiorcy mogą występować w podatku od nieruchomości jednocześnie jako przedsiębiorcy oraz jako osoby prywatne. Z tego wynika, że stawkę maksymalną można zastosować do nieruchomości stanowiącej składnik przedsiębiorstwa niezależnie od jej faktycznego wykorzystania. Natomiast majątek prywatny podlega opodatkowaniu najwyższą stawką, gdy jest zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej.

Przykład

Pan Jan Borowski nabył dwa budynki. W momencie zgłoszenia do opodatkowania nowych nieruchomości, żadnego nie wykorzystywał bezpośrednio w prowadzeniu działalności gospodarczej. Jeden budynek został nabyty w ramach prowadzonej działalności gospodarczej z myślą o rozpoczęciu w nim produkcji po wykonaniu remontu zaplanowanego na następny rok. Drugi budynek należy do majątku prywatnego. Pan Jan zamierza przerobić go na hangar, w którym będzie przechowywał żaglówkę. Nieruchomość przeznaczona na cele prywatne (będąca w posiadaniu osoby prywatnej) powinna zostać zgłoszona według stawki „pozostałe". Natomiast pierwszy budynek jako element majątku przedsiębiorstwa (będący w posiadaniu przedsiębiorcy) podlega stawce maksymalnej niezależnie od tego, że w tym momencie nie jest wykorzystywany.

Co to jest majątek przedsiębiorstwa

Każdy, kto prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie, wie jak płynna jest granica między przedsiębiorstwem a tym co prywatne. Jednak przedsiębiorcy, zgłaszając do opodatkowania nieruchomości, muszą wiedzieć jak rozgraniczyć te dwie sfery. O przynależności do przedsiębiorstwa (niewykorzystywanej w danym momencie nieruchomości) mogą świadczyć w szczególności następujące okoliczności:

- zawarcie w akcie notarialnym informacji o nabyciu w celu prowadzenia działalności gospodarczej;

- odliczenie VAT naliczonego przy nabyciu nieruchomości;

- wprowadzenie nieruchomości do ewidencji środków trwałych;

- uwzględnienie w księgach podatkowych kosztów związanych z eksploatacją nieruchomości.

Istotny jest również potencjał nieruchomości i funkcja, jaką pełni w majątku. W wyroku z 17 lipca 2014 r. (II FSK 1847/13) NSA orzekł, że „Nieruchomość staje się elementem przedsiębiorstwa osoby fizycznej lub można ją uznać za związaną z tym przedsiębiorstwem, jeżeli w jakikolwiek sposób jest wykorzystywana w prowadzonej działalności gospodarczej (nie jest przy tym objęta podatkiem rolnym albo leśnym) lub – biorąc pod uwagę cechy faktyczne tej nieruchomości i rodzaj prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej – może być wykorzystana wprost na ten cel".

Przykład

Syn pana Jana Borowskiego jest tłumaczem przysięgłym. W zeszłym miesiącu nabył działkę, na której zamierza postawić dom dla swojej rodziny. Na nowo nabytym gruncie znajduje się nieużytkowany od wielu lat warsztat stolarski. Nieruchomość jest składnikiem majątku prywatnego, ponieważ została nabyta z myślą o zaspokajaniu potrzeb prywatnych. Ponadto zakład stolarski nie nadaje się do wykorzystania w działalności gospodarczej, którą prowadzi syn pana Jana. Dlatego grunt wraz z położonym na nim budynkiem został zgłoszony do opodatkowania według stawki „pozostałe".

Autor jest głównym specjalistą w Urzędzie Miasta Szczecin

Wniosek

1. Podatnicy podatku od nieruchomości są zobowiązani do zgłaszania zmian wpływających na opodatkowanie nieruchomości, w szczególności tych związanych z działalnością gospodarczą.

2. Stawka maksymalna obejmuje nie tylko obiekty bezpośrednio wykorzystywane w działalności gospodarczej. Nie dotyczy to jednak budynków mieszkalnych. Aby bowiem w stosunku do nich była stosowana najwyższa stawka, musi w nich być wykonywana działalność gospodarcza przy wyłączeniu funkcji mieszkalnej.

podstawa prawna: art. 1a – art. 7 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1445 ze zm.)

Podatek od nieruchomości ma trzy oblicza w postaci stawek, które różnie oddziałują na kieszeń podatnika.

1. Stawka minimalna przeznaczona jest dla budynków i lokali mieszkalnych. W niewielkim stopniu wpływa na finanse podatników, ponieważ dotyczy nieruchomości zaspokajających podstawowe potrzeby życiowe.

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego