- zasady odpowiedzialności za naruszenie przepisów projektowanej ustawy.
Obowiązek wdrożenia procedur
Projekt ustawy przewiduje obowiązek przygotowania i stosowania wewnętrznych procedur antykorupcyjnych w co najmniej średnich przedsiębiorstwach. Chodzi przede wszystkim o wdrożenie w firmach tzw. kodeksów antykorupcyjnych i etycznych. Zgodnie z art. 71 ust. 1 projektu ustawy, przedsiębiorca będący co najmniej średnim przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, będzie mieć obowiązek stosowania wewnętrznych procedur antykorupcyjnych w celu przeciwdziałania przypadkom dokonywania przez osoby działające w imieniu lub na rzecz tego przedsiębiorcy przestępstw, wymienionych w projekcie ustawy. Za stosowanie wewnętrznych procedur antykorupcyjnych uznawane będzie w szczególności podejmowanie środków organizacyjnych, kadrowych i technicznych mających na celu przeciwdziałanie tworzeniu otoczenia sprzyjającego przypadkom popełnienia przestępstw.
Wymóg ten nie dotknie małych przedsiębiorstw, a obarczone nim będą średnie i duże firmy. Ma to zapobiec tworzeniu funduszy korupcyjnych, tj. puli środków na finansowanie korzystnych dla przedsiębiorcy praktyk biznesowych. Odpowiedzialność za kontrolowanie realizacji obowiązku wdrożenia i przestrzegania kodeksów antyukorupcyjnych spoczywać będzie na Centralnym Biurze Antykorupcyjnym. Środowiska biznesowe podkreślają, że obawy budzą wysokie kary finansowe, na jakie narażone zostaną firmy, które niedbale podejdą do realizacji nałożonych obowiązków.
Co więcej, wątpliwości wzbudza także to, czy ryzyko otrzymania kary finansowej wiązać się będzie ze stwierdzeniem praktyki korupcyjnej, czy też już sam brak kodeksów antykorupcyjnych i etycznych będzie skutkować nałożeniem na przedsiębiorcę kary. Należy przy tym podkreślić, że jeżeli danej osobie, działającej w imieniu i na rzecz firmy, prokurator postawi zarzut antykorupcyjny, wówczas na taką firmę prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów będzie miał uprawnienie do nałożenia kary do 10 mln zł, działając na wniosek szefa CBA. Ponadto, przedsiębiorca taki będzie mógł zostać wykluczony z zamówień publicznych na czas – aż do 5 lat. Może to skutkować faktycznym wykluczeniem firmy z rynku.
Status sygnalisty
Prokurator będzie mógł nadać w drodze postanowienia status sygnalisty zgłaszającemu wiarygodne informacje o podejrzeniu popełnienia określonych przestępstw (przestępstwa korupcyjnego dotyczącego przedsiębiorstwa, w którym lub dla którego świadczy pracę). Status sygnalisty będzie mógł zostać nadany także na wniosek organów policji oraz organów wskazanych na gruncie procedury karnej. Chodzi o informacje dotyczące przestępstw sankcjonowanych na gruncie kodeksu karnego. Te, które mogą potencjalnie dotyczyć przedsiębiorców to w szczególności: