Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa

Rada gminy nie ma upoważnienia ustawowego do podjęcia uchwały w sprawie zasad udzielania pożyczek dla wspólnot mieszkaniowych.

Publikacja: 22.01.2019 01:00

Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa

Foto: 123RF

- Wójt zamierza złożyć projekt uchwały do rady gminy w celu podjęcia uchwały w sprawie zasad udzielania pożyczek dla wspólnot mieszkaniowych. Podstawę mają być: art. 18 ust. 1, art. 40 ust. 1 i 2 oraz art. 41 ust. 1 ustawy samorządowej. Czy będzie to zgodne z prawem?

Czytaj także: Rada gminy nie ma prawa ustalania kierunków działania wójta

W pytaniu powołano różne przepisy ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, warto więc przybliżyć ich treść. I tak, zgodnie z art. 18 ust. 1 tej ustawy, do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Co jednak istotne, taki sposób sformułowania przepisu, nie oznacza, że rada gmina może automatycznie podejmować uchwały w każdej sprawie. Warto bowiem zauważyć, że ów przepis nie stanowi samodzielnej podstawy do wydawania aktów ogólnie obowiązujących, bowiem takie muszę mieć umocowanie w konkretnych regulacjach prawa materialnego.

Stanowisko takie wynika m.in. w orzecznictwa sądowego. Przykładowo, w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 21 marca 2018 r. (sygn. akt I SA/Gd 795/17) wskazano m.in.: Przepis art. 18 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 446 ze zm.) zasadniczo nie stanowi samodzielnej podstawy do wydawania aktów ogólnie obowiązujących o charakterze normatywnym (władczym), te bowiem muszą znaleźć umocowanie w przepisach materialnego prawa administracyjnego. Natomiast przepis ten upoważnia radę gminy do podejmowania działań niewładczych (np. o charakterze programowym, intencyjnym), ale pozostających w granicach zadań gminy przewidzianych w przepisach prawa.

Z kolei z art. 40 ust. 1 i 2 ww. ustawy wynika, że na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Na podstawie niniejszej ustawy organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie:

- wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych;

- organizacji urzędów i instytucji gminnych;

- zasad zarządu mieniem gminy;

- zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

Natomiast zgodnie z art. 41 ust. 1 ww. ustawy, akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały.

Wspomniane wyżej regulacje art. 40 i art. 41 stanowią jedynie o ogólnej kompetencji w gminie, do stanowienia prawa (aktów prawa miejscowego) w formie uchwał. Jednak nie można wywodzić z nich upoważnienia do podejmowania jakiejś konkretnej uchwały, przykładowo dotyczącej zasad udzielania pożyczek dla wspólnot mieszkaniowych.

Takiej koncepcji dano wyraz m.in. w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie z 30 sierpnia 2012 r. (Nr 0102-178/12). Dodatkowo wskazano tam, że podjęcie takiej uchwały oznacza naruszenie art. 7 i art. 94 Konstytucji RP. Z tych regulacji wynika zaś, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa, oraz że organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. W ww. uchwale została stwierdzona nieważność uchwały zbliżonej zakresowo do tej, opisanej w pytaniu.

Wniosek

Rada gminy ma uprawnienie wynikające z art. 18 ust. 2 pkt 9 o samorządzie gminnym do podejmowania uchwał tylko w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez wójta w roku budżetowym.

—Marcin Nagórek, radca prawny

podstawa prawna: Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 994 ze zm.)

- Wójt zamierza złożyć projekt uchwały do rady gminy w celu podjęcia uchwały w sprawie zasad udzielania pożyczek dla wspólnot mieszkaniowych. Podstawę mają być: art. 18 ust. 1, art. 40 ust. 1 i 2 oraz art. 41 ust. 1 ustawy samorządowej. Czy będzie to zgodne z prawem?

Czytaj także: Rada gminy nie ma prawa ustalania kierunków działania wójta

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego