Za niespełna dwa tygodnie – 1 kwietnia – wejdą w życie przepisy ustawy nowelizującej ustawę o Służbie Celnej, ustawę o urzędach i izbach skarbowych oraz niektóre inne ustawy.
Nowelizacja jest efektem rządowego projektu, który miał przede wszystkim stworzyć prawne warunki do wzmocnienia organizacyjnego Służby Celnej oraz administracji podatkowej tak aby podnieść sprawność ich działania zgodnie z rekomendacją Unii Europejskiej.
Rp.pl dotarła do opinii dotyczącej tej nowelizacji, którą przygotował Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji. Jest to komórka zajmująca się opiniowaniem projektów aktów prawnych dla Krajowej Izby Radców Prawnych. Autorem opinii jest dr hab. Sławomir Patyra z UMCS w Lublinie.
Już na wstępie autor zauważa, iż niezależnie od deklaracji ujętej w uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej, iż wprowadzane zmiany organizacyjne nie spowodują pogorszenia warunków pracy i płacy pracowników administracji podatkowej, rozwiązania przyjęte w ostatecznym kształcie ustawy budzą poważne wątpliwości.
W odniesieniu do radców zatrudnionych w organach skarbowych wszystkim zmiany mogą prowadzić do pogorszenia warunków pracy i ograniczenia ustawowo gwarantowanej niezależności wykonywania zawodu. Otóż, dotychczasowe urzędy skarbowe i izby skarbowe zostaną zespolone w ramach jednego urzędu, gdzie funkcję kierownika jednostki pełnić będzie dyrektor izby skarbowej, który będzie prowadził politykę kadrową podległych mu struktur, w tym urzędów skarbowych, a pracodawcą wszystkich urzędników skarbowych, w tym dotychczasowych pracowników urzędów skarbowych z naczelnikami na czele staną się izby skarbowe.
Jak pisze dr Patyra „rozwiązania przyjęte w ustawie nowelizującej stawiają pod znakiem zapytania niezależność radców prawnych, którzy w ramach jednej umowy o pracę – formalnie w izbie skarbowej – mieliby prowadzić obsługę zarówno organu podatkowego I instancji, jak i organu odwoławczego". Tymczasem formuła ta stoi w opozycji do standardów niezależności zawodu radcy prawnego, określonych w Kodeksie Etyki.
Zespolenia aparatu urzędniczego izb i urzędów skarbowych – zdaniem dr Patyry – może prowadzić do istotnej modyfikacji statusu pracowniczego radców prawnych, zatrudnionych w dotychczasowych komórkach organizacyjnych aparatu podatkowego. – (...) Brak odrębnej obsługi prawnej naczelników urzędów skarbowych, jak i odrębnej, merytorycznej obsługi prawnej samych urzędów wysoce prawdopodobną czyni znaczącą redukcję etatów – wskazuje autor opinii.
Dr Patyra dodaje, iż problem ten należy postrzegać się w szerszym kontekście, odnoszącym się nie tylko – i nie przede wszystkim – do sfery praw pracowniczych określonej grupy zawodowej, w tym wypadku radców prawnych. Uszczuplenie zakresu profesjonalnej obsługi prawnej organów podatkowych stanowi, bowiem również poważne zagrożenie dla interesu publicznego oraz indywidualnych interesów obywateli – podatników. – Uwzględniając bowiem specyfikę materii podatkowej, dynamikę zmian i stopień skomplikowania regulacji prawnej w tym obszarze, stała i stabilna, a nie czyniona wyłącznie „z doskoku" obsługa merytoryczna organów podatkowych (...) jest jedną z podstawowych gwarancji legalizmu działania organów administracji skarbowej – podkreśla Patyra.
Inny problem, który może skutkować istotną redukcją zatrudnienia radców prawnych, na który zwraca uwagę autor opinii dotyczy stosowania praktyki wiązania etatowego zatrudnienia radcy prawnego w izbie skarbowej z bezwzględnym zakazem prowadzenia działalności gospodarczej w formie kancelarii czy też z zakazem podejmowania dodatkowego zatrudnienia poza aparatem skarbowym. Zdaniem autora ograniczenie możliwości prowadzenia kancelarii przez radców zatrudnionych w zreformowanych jednostkach administracji podatkowej nie może być uznane za prawnie uzasadnione. Stanowi to bowiem naruszenie wolności wykonywania zawodu określonej w Konstytucji.
Jak cyfrowa rewolucja wpływa na biznes i życie codzienne
